چالش بزرگ تلویزیون در روایت دفاع‌مقدس؛ چگونه با نسل جنگ‌ندیده حرف بزنیم؟
امروز، مخاطبی روبه‌روی تلویزیون نشسته که نه صدای آژیر را شنیده، نه خاکریز را دیده، و نه دست جانبازی را گرفته است. این مخاطب، نیازمند روایتی جذاب، گویا و روزآمد از دفاع مقدس است.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، هفته دفاع مقدس، فقط یک یادآوری تقویمی نیست؛ فرصتی است تا نسل امروز، در آیینه رسانه، بازتابی از ایثار، مقاومت و همبستگی مردمی را ببیند که هشت سال جنگ تحمیلی را نه تنها تحمل کردند، بلکه آن را به نماد سربلندی ملی تبدیل ساختند. تلویزیون در این میان، نه صرفاً یک پخش‌کننده تصویر، بلکه روایتگری است در خط مقدم جبهه فرهنگی.
روایت تصویر؛ رسالت رسانه‌ای کهنه نمی‌شود
هشت سال دفاع مقدس، روایتی ناتمام از شجاعت، ازخودگذشتگی و پایداری یک ملت است؛ روایتی که امروز به سرمایه‌ای اجتماعی و فرهنگی بدل شده و باید به نسل‌های آینده منتقل شود. در این مسیر، رسانه‌ها و به‌ویژه تلویزیون، نقش محوری دارند؛ چرا که قادرند تاریخ را از دل آرشیو به زبان تصویر و صدا برای مخاطبی امروزی بازآفرینی کنند.
تلویزیون طی سال‌های پس از پایان جنگ، تلاش کرده با ساخت مستندها، فیلم‌های سینمایی، سریال‌ها و برنامه‌های ترکیبی، زوایای پنهان و پیدای دفاع مقدس را بازتاب دهد. هفته دفاع مقدس، نقطه عطفی در این روند است؛ زمانی که تولیدات جدید در کنار گنجینه غنی آرشیو، فرصتی برای مرور، تأمل و پیوند میان دیروز و امروز فراهم می‌آورد.
چالش بزرگ؛ چگونه با نسل جنگ‌ندیده حرف بزنیم؟
امروز، مخاطبی روبه‌روی تلویزیون نشسته که نه صدای آژیر را شنیده، نه خاکریز را دیده، و نه دست جانبازی را گرفته است. این مخاطب، نیازمند روایتی جذاب، گویا و روزآمد از دفاع مقدس است. دقیقاً از همین‌روست که برنامه‌سازان باسابقه این حوزه، بر لزوم بازسازی روایت‌ها با نگاه استراتژیک و پژوهش‌محور تأکید دارند؛ نه بازخوانی صرفِ گذشته، بلکه احیای ارزش‌ها در قالب‌های تازه.
ابراهیم اصغری: باید از کلیشه فاصله گرفت
ابراهیم اصغری، تهیه‌کننده باسابقه آثار دفاع مقدس، با کارنامه‌ای چون «مردی از جنس بلور»، «شب حورا» و «تک‌تیرانداز» بر این باور است که تکرار و کلیشه، دشمن جذب مخاطب است. او تأکید می‌کند: تولیدات باید علاوه بر محتوای غنی، بتوانند با جامعه امروز هم ارتباط برقرار کنند. نباید روایت دفاع مقدس فقط در هفته‌ای خاص خلاصه شود؛ این فرهنگ باید در روتین تلویزیون نهادینه شود.کارهای دفاع مقدس و تاریخچه مذهبی زیادی تولید شده‌اند، اما مشکل اصلی تکراری بودن آنها و عدم قدرت جذب مخاطب است. آثار باید علاوه بر محتوای غنی، جذابیت و ارتباط با موضوعات روز جامعه را نیز داشته باشند.
او معتقد است که تمرکز تلویزیون نباید صرفاً بر مناسبت‌های سالانه مانند هفته دفاع مقدس باشد، بلکه این فرهنگ باید در سبد روتین پخش تلویزیون حضور داشته باشد. به گفته اصغری، «برخورد مناسبتی باعث پس زدن مخاطب می‌شود و آثار تلویزیون، تله‌فیلم و سینمای دفاع مقدس در سال‌های اخیر آن جذابیت لازم را نداشته‌اند.
این تهیه‌کننده پیشنهاد می‌دهد که سازمان صدا و سیما در طول سال، با مشارکت در تولید آثار سینمایی دفاع مقدسی و خرید حق پخش، بتواند سبدی از برنامه‌های فاخر و دائمی برای مخاطبان خود فراهم کند.
پرویز شیخ‌طادی: روایت برای امروز، نه نوستالژی دیروز
کارگردان آثار شاخصی چون «روزهای زندگی»، «بانوی سردار» و «تانک‌خورها»، صراحتاً می‌گوید: ما نباید فقط برای خودمان فیلم بسازیم و دنبال نوستالژی باشیم. روایت باید به فرم و نوعی باشد که مخاطب امروز، به ویژه جوان، آن را بپسندد.
او خواستار نوآوری، برنامه‌ریزی دقیق و جسارت در تولید است تا تلویزیون بتواند همچنان اثرگذار باقی بماند.
وی معتقد است که آزمون و خطا در تلویزیون جای خود را به برنامه‌ریزی دقیق و شبکه‌های تجربه‌محور می‌دهد تا نوآوری و ریسک منطقی در آثار امکان‌پذیر شود.
مجتبی فرآورده: زندگی مردم، پشت جبهه، فراموش نشود
فرآورده، با آثاری چون «سوران» و «اشک هور»، معتقد است که باید از انحصار روایت نظامی خارج شد و به زندگی روزمره مردم، ابتکارات مردمی و ارزش‌های انسانی در پشت جبهه نیز پرداخت: اگر روایت به‌درستی انجام نشود، نسل جوان نمی‌تواند ارتباطی واقعی با این تاریخ برقرار کند.
وی با اشاره به ابعاد مختلف دفاع مقدس، توضیح می‌دهد که تولیدات تلویزیونی نباید تنها به قهرمانان نظامی محدود شوند، بلکه باید زندگی مردم، پشت جبهه، ابتکارات نیروهای مردمی و ارزش‌های انسانی دوران جنگ را نیز دربرگیرند.
ایرج محمدی: ترکیب نسل‌ها در فیلمنامه‌نویسی کلیدی است
تهیه‌کننده سریال «تانک‌خورها» با تأکید بر روایت چندبعدی جنگ می‌گوید: موفقیت این سریال در این بود که هم خانواده‌ها و هم رزمندگان را درگیر روایت کرد. ترکیب نویسندگان باتجربه و جوان، عامل خلق اثری تازه و موفق بود.
محمدی بر اهمیت ترکیب تیم‌های حرفه‌ای و جوان در فیلمنامه‌نویسی تأکید دارد تا انتقال تجربه و دریافت ایده‌های نسل جدید همزمان انجام شود و تولید اثر موفق و جذاب تضمین شود.
سیداحمد موسویان: روحیه مقاومت، همچنان جاری است
سازنده برنامه‌هایی چون «جبهه» و «حماسه‌خوان» با پیوند دادن جنگ 12 روزه اخیر به روحیه دفاع مقدس، تأکید می‌کند: این فرهنگ زنده است و باید با قصه‌پردازی پژوهش‌محور و خلاقیت در فرم، آن را برای نسل جدید روایت کرد. جنگ 12 روزه نشان داد که مردم همان روحیه و ابتکار دوران هشت ساله را دارند. بازنمایی این دوران به نسل جوان ضرورت دارد تا مفهوم دفاع مقدس به روزرسانی شود.
موسویان تأکید دارد که قصه‌پردازی پژوهش‌محور، محور اصلی تولید آثار است و کمبود منابع سخت‌افزاری هرگز مانع خلاقیت نمی‌شود.
قربانعلی طاهرفر: عمق استراتژیک دفاع مقدس را فراموش نکنیم
طاهرفر، با نگاهی کلان به روایت مقاومت، معتقد است که رسانه ملی باید با استفاده از زیرساخت‌هایی چون شهرک‌های سینمایی و بهره‌گیری از اتاق‌های فکر تخصصی، ابعاد پیچیده و نابرابر جنگ را به تصویر بکشد: این روایت باید هویت و تاریخ ملی را به نسل جوان منتقل کند.
وی با تأکید بر نیاز به زیرساخت‌های مناسب، شهرک‌های سینمایی و حضور چهره‌های صاحب‌نام در اتاق فکر، می‌گوید: دفاع مقدس ما جنگی نابرابر بود و رسانه باید عمق استراتژیک آن را نشان دهد. این آثار باید نسل جدید را با هویت و تاریخ ملی آشنا کنند و نقش رسانه را در انتقال ارزش‌ها تثبیت کنند.
تلویزیون، پلی میان گذشته و آینده
روایت موفق از دفاع مقدس، ترکیبی است از پژوهش دقیق، روایت چندوجهی، فرم جذاب، زیرساخت مناسب و درک عمیق از مخاطب امروز. این آثار، تنها بازتاب تاریخ نیستند؛ بلکه ابزار هویت‌سازی‌اند.
هفته دفاع مقدس، فرصت بازخوانی این گنجینه است؛ فرصتی برای ترکیب تجربه‌های انسانی، آرشیو غنی و زبان رسانه‌ای روز، تا نسل‌های آینده با فرهنگ مقاومت، ایثار و همبستگی ملی آشنا شوند. اینجا تلویزیون، فقط یک رسانه نیست؛ سنگر روایت است.
انتهای پیام/
