بازخوانی درد تاریخی جهان اسلام از دیدگاه شهید مطهری

به گزارش خبرنگار حوزه و روحانیت خبرگزاری تسنیم، انتشارات صدرا در تابستان 1404 تازه‌ترین اثر استاد شهید آیت‌الله مرتضی مطهری را روانه بازار نشر کرده است؛ کتابی با عنوان «علل انحطاط مسلمین بعد از دوره عظمت» که می‌توان آن را یکی از تیزبینانه‌ترین واکاوی‌های تاریخی و اجتماعی او دانست.

این اثر در چهار بخش سامان یافته‌است؛ بخش نخست و اصلی، به‌طور مستقیم به پرسش بزرگ و تاریخی می‌پردازد: چرا تمدن باشکوه اسلامی، پس از قرن‌ها پیشتازی در علم، فلسفه، سیاست و فرهنگ، گرفتار ضعف و عقب‌ماندگی شد؟ استاد مطهری با نگاهی تحلیلی و انتقادی، عوامل انحطاط مسلمانان را نه صرفاً در رخدادهای بیرونی و هجوم‌های سیاسی، بلکه بیش از همه در درون اندیشه و رفتار اجتماعی امت اسلامی جست‌وجو می‌کند؛ مسائلی همچون جمود فکری، فاصله گرفتن از قرآن و سنت، و ضعف در پیوند میان ایمان و عقلانیت.

بخش دوم کتاب به مسئله حساس «تقیه» اختصاص دارد؛ موضوعی که همواره در تاریخ شیعه با ابهام‌ها و برداشت‌های نادرست همراه بوده است. مطهری در این فصل با زبانی استدلالی و رویکردی روشنفکرانه، به دفاع از مبنای دینی و عقلانی تقیه می‌پردازد و شبهات تاریخی و کلامی آن را پاسخ می‌دهد.

در بخش سوم، استاد ضرورت برنامه‌ریزی در جنبش‌های دینی را با جدیت مطرح می‌کند و با مقایسه میان جنبش‌های دینی و غیردینی نشان‌می‌دهد که هر حرکت اجتماعی در صورت بی‌برنامگی به ضعف و افول کشیده می‌شود. این بحث، به‌ویژه در زمانه امروز که جریان‌های متعدد دینی و غیردینی در سطح جهان فعال هستند، همچنان خواندنی و راهبردی است.

بخش چهارم کتاب نیز با نگاهی آینده‌ساز، به اهمیت «اتحاد اسلامی» می‌پردازد. مطهری اتحاد مسلمانان را نه یک شعار سیاسی، بلکه یک ضرورت تاریخی و دینی می‌داند که بی‌توجهی به آن، همواره امت اسلامی را در برابر دشمنان آسیب‌پذیر کرده است. او در این فصل با تأکید بر موضوعاتی چون فلسطین، مسئله اتحاد را به رخدادهای عینی و ملموس پیوند می‌زند.

انتشار این کتاب، فرصتی دوباره برای بازخوانی اندیشه‌های استاد مطهری است؛ اندیشه‌هایی که هرگز در حصار زمان نمانده و همچنان برای امروز و فردای مسلمانان حرفی تازه دارد. به‌ویژه در روزگار ما که پرسش از علل پیشرفت و عقب‌ماندگی ملل اسلامی بیش از هر زمان دیگری مطرح است، این اثر می‌تواند نقطه عزیمت جدیدی برای گفت‌وگوهای علمی و راهبردی در جهان اسلام باشد.

علاقه‌مندان می‌توانند کتاب «علل انحطاط مسلمین بعد از دوره عظمت» را از پایگاه رسمی انتشارات صدرا تهیه کنند.

انتهای پیام /