از شکست احد تا پیروزی حمراءالاسد؛ درس‌های الهیات مقاومت در قرآن

به گزارش گروه حوزه و روحانیت خبرگزاری تسنیم، حجت‌الاسلام و المسلمین محمدباقر پورامینی، مدیر گروه کلام اسلامی و الهیات جدید پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، در یادداشتی جامع به تحلیل مفهوم مقاومت در اندیشه اسلامی و آموزه‌های الهیات عملی پرداخت و آن را در بستر حوادث تاریخی صدر اسلام، به ویژه جنگ احد و پیامدهای آن، بررسی کرد. وی نوشت که مقاومت در اندیشه اسلامی همواره با توحید، ایمان به خدا و باور به نصرت الهی پیوند خورده و آموزه‌های سوره آل‌عمران (آیات 120 تا 180) بازتابی از چالش‌ها، شکست‌ها و درس‌های اخلاقی و دینی این مسیر است.

پورامینی با اشاره به جنگ احد در سال سوم هجری، توضیح داد که این نبرد از مهم‌ترین رخدادهای صدر اسلام است که نکات حیاتی درباره ایمان، اتحاد و مواجهه با چالش‌های اجتماعی مسلمانان را آشکار می‌سازد. او گفت: در ابتدا به دلیل تدبیر شایسته پیامبر اسلام، مسلمانان موفق بودند و قریش را به عقب راندند، اما برخی تیراندازان با وسوسه غنیمت از مواضع خود عدول کردند و خللی در صفوف مسلمانان ایجاد شد که زمینه غلبه دشمن را فراهم کرد. این تحلیل نشان می‌دهد که شکست‌های ظاهری می‌تواند نتیجه خطاهای انسانی و عدم تبعیت از رهبری پیامبر باشد، اما نکته کلیدی، بازیابی عزم و اراده و بازسازی توان نیروها است که در ادامه مسیر مقاومت، سرلوحه عملکرد مسلمانان شد.

وی ادامه داد: باور به نصرت الهی ضلع مهم الهیات مقاومت است. خداوند هم هدایت می‌کند و هم یاری می‌رساند و جریان مقاومت را به اهداف عالی می‌رساند و خیر و حق را آشکار می‌سازد. پیامبر اکرم(ص) با تکیه بر وعده‌های الهی، مسلمانان را به صبر و پایداری تشویق می‌کرد و وعده نصرت الهی را یادآور می‌شد، چنانکه در قرآن آمده است: «وَلَا تَهِنُوا وَلَا تَحزَنُوا وَأَنْتُمُ الأَعلَونَ إِن کُنْتُم مُؤمِنِینَ». پورامینی تأکید کرد که این وعده الهی نشان‌دهنده پیروزی نهایی مؤمنان است و شرط تحقق آن، ایمان حقیقی و پایبندی به اصول اسلامی است.

او به تجربه تاریخی مسلمانان پس از نبرد احد اشاره کرد و افزود که پیامبر، با وجود تلفات و ازهم‌پاشیدگی صفوف، مسلمانان آسیب‌دیده را به ادامه فعالیت جهادی و تعقیب دشمن تشویق کردند و زمینه شکل‌گیری غزوه حمراءالاسد فراهم شد. در این نبرد، مسلمانان خسته و مجروح، با تصمیم پیامبر به اردوگاه ذوالحلیفه رفتند و با تاکتیک‌های هوشمندانه، از جمله روشن کردن صدها کومه آتش در شب و ایجاد رعب در دل دشمن، توانستند بازدارندگی و قدرت خود را نشان دهند و قریش را از حمله مجدد بازدارند.

پورامینی همچنین به آیات 172 تا 174 سوره آل‌عمران اشاره کرد که روند شکل‌گیری و پیروزی مسلمانان در حمراءالاسد را بازتاب می‌دهند و بر این نکته تأکید دارند که خداوند اراده فرموده کفار را مرعوب سازد و مؤمنان را از سستی و اندوه برحذر دارد و وعده پیروزی نهایی را به آنان می‌دهد. وی تصریح کرد که این آموزه‌ها، منشور الهیات مقاومت است و مؤمنان را به ادامه مسیر، حتی در شرایط دشوار، امیدوار و توانمند می‌سازد.

به گفته پورامینی، درس مهم این رخدادها، اهمیت صبر، اتحاد، ایمان و توکل به خدا در برابر چالش‌ها و شکست‌های ظاهری است و نشان می‌دهد که پیروزی نهایی با تکیه بر ایمان واقعی و پایداری در مسیر حق به دست می‌آید. این تحلیل، الهام‌بخش مواجهه مؤمنانه و هوشمندانه با مشکلات جاری و استراتژیک در زندگی فردی و جمعی مسلمانان است و به عنوان الگویی برای الهیات عملی مقاومت در اندیشه اسلامی قابل استفاده است.

انتهای پیام/