نقد علمی کنایه و تمسخر ندارد

حجت الاسلام والمسلمین احمدحسین شریفی، رئیس دانشگاه قم، در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه و روحانیت خبرگزاری تسنیم، در نقد سخنان مصطفی ملکیان پیرامون جان‌فشانی در راه دین و نظام اسلامی گفت: آقای ملکیان از اساتید و مترجمان مطرح کشور اخیراً گفته‌اند که ما نیامده‌ایم فدای دین و مذهب شویم و این دین و مذهب است که باید فدای ما شود؛ این نوع ابراز شگفتی و بیان طعنه‌آمیز بدون هیچ استدلالی، دلیل بر نادرستی نظریه مورد نقد نیست حتی اگر با صدای بلند فریاد زده شود.

وی افزود: ما بارها نوشته و گفته و از نویسندگان و گویندگان درخواست کرده‌ایم که جایگاه خود را بشناسند، منزلت علم، نقد، گویندگی و تریبونی که در اختیار دارند را بدانند و الگوی اخلاق و ادب نقد باشند؛ می‌شود محترمانه بدون کنایه، تمسخر و فحاشی نقد کرد؛ شیوه آقای ملکیان حتی اگر نقدش درست باشد، منتقد را به هدف نمی‌رساند مگر اینکه هدف منتقد، تخریب و تمسخر و چیزی غیر از نقد علمی باشد. اگر شیوه نقد در غرب به این شکل غیرمحترمانه و تهاجمی است، ما نباید از آنها تقلید کنیم و لازم است به‌عنوان مسلمان، ادب اسلامی و اخلاق را سرلوحه قرار دهیم.

تبیین مدعا و دلیل آن

حجت الاسلام والمسلمین شریفی تصریح‌کرد: این سخنان و مدعیات آقای ملکیان، جدید نیست و قبلاً هم کسانی همین ادبیات را داشته‌اند؛ اما مهم، داشتن استدلال است وگرنه مبهم و کلی صحبت کردن که از هر کسی برمی‌آید؛ بنابراین بنده اصل سؤال ایشان و علتش را واضح، بیان و سپس نقد می‌کنم؛ ادعا این است که از نظر اسلام درست نیست کسی جان خود را فدای دین کند و با هدف بقای دین یا عزت آن جان خود را از دست بدهد؛ مگر نه اینکه از نگاه اسلام در جایی که احتمال عقلایی ضرر جسمانی باشد، عمل به احکام دینی جایز نیست و بعضاً حرام می‌شود؟ تقیه نیز به‌عنوان یکی از احکام مهم و مشهور فقه اسلامی است معنایی جز این دارد؟ قرآن هم که فرموده‌است: «ولاتلقوا بایدیکم الی التهلکة»؛ در مجموع از نظر نظام ارزشی اسلام، حفظ جان مقدم بر همه تکالیف است و بلکه برای حفظ جان می‌توان اصل ایمان را هم (در قالب تقیه) کنار گذاشت، پس چطور ممکن است کسی به نام مرجع تقلید این دین بگوید می‌شود جان خود را برای حفظ این دین یا نظام اسلامی، به خطر بیندازیم؟

 نقد برون دینی مدعا

رئیس دانشگاه قم ادامه‌ داد: گذشته از اینکه چطور آقای ملکیان خود را مجاز می‌داند نظر اسلام را بیان کند؛ اما کسی که هم روحانی است و هم مرجع تقلید، هم عارف و هم اخلاقی، نمی‌تواند درباره اسلام نظر دهد؟ ادعای ایشان (با اینکه درون‌دینی است)، از دو منظر برون دینی و درون دینی قابل نقد است؛ در نقد برون‌دینی، باید مبانی دین‌شناختی و انسان‌شناختی طرفین را بررسی کرد؛ طبعاً اگر کسی دین را امری فردی، سلیقه‌ای، نسبی و ساخته و پرداخته آدمیان بداند که نهایت کارکرد آن، توجیه درد و رنج‌های انسان و تأمین آسایش فردی است، مشخص است که دین را خادم انسان می‌داند؛ آن هم نه خادمی بی‌بدیل بلکه در عرض سایر عوامل امیدآفرین و نشاط‌آور.

در مقابل اگر فردی انسان را مخلوق خدا (که جز برای اطاعت خدا نیامده‌ است) و دین را برنامه هدایت الهی برای تدبیر دنیا و آخرت آدمیان بداند، حفظ دین و دفاع از آن را تلاش در جهت نگهداری پیام هدایت بشریت دیده و جان‌فشانی برای بقای آن را جان دادن برای نسخه شفابخش بشریت می‌داند.

گفتنی است، گفت‌وگوی تفصیلی با این استاد حوزه به زودی در صفحه حوزه و روحانیت تسنیم منتشر می‌شود.

خبرنگار: زهرا شریعتی

انتهای پیام /