ادبیات حکمت و الفت در برابر قدرت‌طلبی غرب پیروز است
عضو هیأت مدیره انجمن اقتصاد اسلامی حوزه می‌گوید: آدام اسمیت مشرق زمین خصوصاً چین و ایران را بر سرِ پادشاه انگلستان می‌کوبد که بروید ببینید چه جاده و کاروان‌سرا و کارگاه و بازار و هنر و مساجدی دارند و ما اروپاییان همیشه در جنگ و رقابت سیاسی هستیم.
حجت‌الاسلام دکتر حسین بحرینی، دبیر گروه فلسفه علوم انسانی مجمع عالی حکمت، در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه و روحانیت خبرگزاری تسنیم، در خصوص بنیان دینی تأثیر رونق کار و تلاش بر انسجام اجتماعی به بررسی ویژگی های فرهنگ و تمدن ایرانی اسلامی اشاره کرد و گفت: یکی از مباحث مهم در هر جامعه مقوله انسجام و محبت و هماهنگی و همراهی و الفت و تلطیف قلوب است و الفت و هم زیستی در جامعه دینی، تمدن‌ساز است.
عضو هیئت مدیره انجمن اقتصاد اسلامی حوزه علمیه قم افزود: جامعه‌ای که در کنار هم زندگی می‌کنند و به یکدیگر و حقوق هم احترام می‌گذارند، از این همزیست‌ی محترمانه و مسالمت‌آمیز برخوردارند.
وی تصریح‌کرد: گاهی تعابیری را مانند محبت و انسجام و الفت استخراج می‌کنیم؛ قرآن کریم در سوره انفال از زبان خدای متعال به بهترین شکل دلیل انسجام و محبت بین مسلمانان را بیان کرده است.
بحرینی بیان کرد: خداوند در این آیات فرموده: «وَأَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِهِمْ لَوْ أَنْفَقْتَ مَا فِی الْأَرْضِ جَمِیعًا مَا أَلَّفْتَ بَیْنَ قُلُوبِهِمْ وَلَکِنَّ اللَّهَ أَلَّفَ بَیْنَهُمْ إِنَّهُ عَزِیزٌ حَکِیم»؛ یعنی؛ و میان دل هایشان الفت و پیوند برقرار کرد که اگر همه آنچه را در روی زمین است، هزینه می‌کردی نمی‌توانستی میان دل هایشان الفت اندازی، ولی خدا میان آنان ایجاد الفت کرد؛ زیرا خدا توانای شکست‌ناپذیر و حکیم است.
وی عنوان کرد: ما جوامعی داریم که برای اقتصاد دور هم جمع شده‌اند، در این باره آدام‌اسمیت می‌گوید اگر افرادی در جامعه به ما خدمت می‌کنند برای منافع‌شان است و برای اینکه پول در بیاورند و بتوانند زندگی خود را اداره کنند؛ نه برای خدمت به ماست در حالی که در اسلام انسجام قرار نبود با پول در آوردن شکل بگیرد.
دبیر گروه فلسفه علوم انسانی مجمع عالی حکمت خاطرنشان کرد: متأسفانه این مفاهیم در ذهن ما نامأنوس شده‌است؛ در این باره 200 سال است که توسط سیاست اجباری در مملکت خودمان و پارادایم ذهنی و دستگاه فکری جامعه‌مان تغییر کرده است؛ اما ما با آن مفاهیم اسلامی کمی غریبه شدیم.
وی ادامه‌داد: هر چند این سابقه 1400 ساله را نمی‌توان به‌راحتی از بین برد و این سابقه 3 هزار ساله ایرانی ما را که با همیاری و هماهنگی زندگی می‌کردیم و الفت داشتیم این را به‌راحتی نمی‌توان از بین برد، هر چند تا حدی آسیب دیده و مفاهیم برای ما عجیب است و داریم به‌سمت جریان اصلی اقتصاد ظالمانه و کاملاً سیاسی و ناظر به قدرت لیبرال و نئولیبرال می‌رویم.
بحرینی گفت: باید توجه داشت که محور توسعه و هماهنگی و همکاری جامعه و رشد جامعه فقط اقتصاد نیست؛ اینکه اگر محور جامعه الفت ایجاد شده و توسعه دینی است، اقتصاد مناسبی ندارد؛ این گونه نیست.
وی افزود: مردم در ایران قبلاً این‌طور فکر می‌کردند که اگر گندم می‌کاریم کاه هم به‌دست می‌آید، یعنی ما به‌دنبال تلاش و همکاری و توسعه دین هستیم و این مغز گندم جامعه است و کنار آن یک کاهی هم به‌دست می‌آید که همان پول و اقتصاد است و در واقع مغز گندم همان محبت و الفت و سلامت مهم است و مهم‌ترین صفت اجتماعی همان سلامت و صلح و سلم به‌شمار می‌رود.
عضو هیئت مدیره انجمن اقتصاد اسلامی حوزه علمیه قم بیان کرد: اگر خدای متعال عمل صالح را معرفی می‌کند، یعنی عملی که صلح و سلام و الفت را در جامعه زیاد می‌کند، در واقع عمل صالح، عملی است که صلح و هم زیستی را تقویت می‌کند؛ عمل صالح گاهی به‌معنای کار و تلاش است و فقط نماز خواندن و عبادت کردن نیست.
وی عنوان کرد: باید با کار و تلاش به این انگیزه که الفت اجتماعی را تقویت و تشدید کنیم قدم برداریم و البته در کنار آن پول هم به‌دست می‌آید، در این باره بیش از اینکه به آیات و روایات بپردازیم به مسیر تاریخی می‌پردازیم که این ادبیات که ایجاد کرده است.
بحرینی تصریح‌کرد: دانشمندانی در ایران به‌خوبی این مسأله را مطرح کردند و تحقیقات جناب دکتر مرتضی فرهادی به‌خوبی نشان‌می‌دهد که محیط اقتصادی ایران چه بازار و چه کشاورزی و حجره و بازار، مدرسه اخلاق مردم ایران بوده و به انسان‌ها خلق و اخلاق و ایثارگری و یاری گری و فعالیت و تلاش یاد می‌دادند.
وی خاطرنشان کرد: البته از این بازار، پول نیز به‌دست می‌آید و حجره و بازار و زمین کشاورزی مکان مقدسی برای ایرانیان و مسلمانان بوده و از درون این‌ها، خلق و اخلاق به‌معنای چگونه زیستن به‌دست می‌آید نه انزوا و گوشه‌گیری؛ اینکه در جامعه چگونه رفتار کنیم.
این استاد حوزه و دانشگاه اظهار داشت: باید نگاهی دقیق به تاریخ داشته‌باشیم؛ این تاریخی که تا 200 سال قبل در ایران حاکم بوده ما تا پایان صفویه جزء قدرت‌های مهم جهان بودیم و در مسیر تجارت چین و هند و ایران و عثمانی و اروپا قرار داشتیم و ایران، یکی از حلقه‌های مهمی بود که این زنجیره را تکمیل می‌کرد.
وی گفت: در واقع ما جز سه کشور اسلامی قدرتمند یعنی ایران و هند و عثمانی بودیم، متأسفانه تا حدی این اقتصاد مبتنی بر عمل صالح و خوب کار کردن و کار خوب کردن از بین ما رفت و ما را پشت‌سر دنیای وحشی قرار داد، در آن دوران اروپا دنیای وحشی بود و در این باره آدام اسمیت در کتاب ثروت ملل وضعیت اروپای آن روز را به‌خوبی نقل می‌کند.
بحرینی بیان کرد: آدام اسمیت در کتاب خود، مشرق زمین خصوصاً چین و ایران را بر سرِ پادشاه انگلستان می‌کوبد که بروید ببینید چه جاده و کاروان‌سرا و کارگاه و بازار و هنر و مساجد و چه طراحی دارند و ما اروپاییان همیشه در جنگ و رقابت سیاسی هستیم.
وی تصریح‌کرد: در واقع اروپاییان و غرب، ادبیات قدرت و ما ادبیات حکمت و الفت را دنبال می‌کردیم و ما دنبال این بودیم که بین مردم، علم و آگاهی و دین و حکمت تشدید و تحکیم شود و در کنار این، اقتصاد نیز حاصل می‌شد و جامعه متدین، اقتصاد خوبی نیز داشت و البته باید قبول کنیم وقتی جامعه‌محور توسعه و تحکیم خود را اقتصاد قرار دهد احتمالاً از جامعه اسلامی که محور قرار نداده عقب‌تر می‌افتد و امروز خیلی از نظر دینی و تاریخی و اقتصادی ضرر کردیم.
عضو هیئت مدیره انجمن اقتصاد اسلامی حوزه علمیه قم عنوان کرد: در مبانی دینی هر چقدر کار خوب انجام دهیم انسجام و الفت اجتماعی بیشتری شکل می‌گیرد؛ مقام معظم رهبری در سخنرانی چند روز قبل تأکید فرمودند که حاکمیت اسلامی باید به تحکیم شریعت بپردازد و یکی از جنبه‌های مهم تکلیف شریعت، بازگرداندن این ادبیات به جامعه است.
وی خاطرنشان کرد: ما راهکارهایی داریم و البته غربی‌ها نیز مشغول هستند و می‌خواهند ادبیات خود را در کشور و دانشگاه و مدارس ما توسعه دهند و گاهی به نخبگان ما نیز سرایت کرده و گاهی حرف‌های عجیبی را می‌شنویم که نتایج آن برخلاف تحکیم شریعت در جامعه اسلامی است و برای اینکه از کلی گویی خارج شود باید به مدل سازی و استخراج مباحث علمی برسند.
انتهای پیام/
