کتاب «دولت رسول خدا»؛ روایتی از نخستین تجربه حکمرانی اسلامی
این کتاب با تمرکز بر دوره حساس پس از هجرت، نشان می‌دهد که چگونه رسول خدا (ص) توانست با بهره‌گیری از رهبری الهی، عقلانیت سیاسی و مدیریت اجتماعی، قبایل پراکنده و گاه متخاصم عرب و یهود را ذیل یک نظام سیاسی نوین گرد آورد.
به گزارش خبرنگار حوزه و روحانیت خبرگزاری تسنیم، کتاب «دولت رسول خدا» نوشته دکتر صالح احمد العلی با ترجمه دقیق و روان دکتر هادی انصاری و به همت پژوهشگاه حوزه و دانشگاه منتشر شد. این اثر علمی با نگاهی تحلیلی و تاریخی به بررسی چگونگی شکل‌گیری نخستین حکومت اسلامی در مدینه می‌پردازد؛ حکومتی که با هجرت پیامبر اعظم صلی‌الله‌علیه‌وآله به یثرب آغاز شد و مسیر تاریخ اسلام و تمدن بشری را تغییر داد.
این کتاب با تمرکز بر دوره حساس پس از هجرت، نشان می‌دهد که چگونه رسول خدا (ص) توانست با بهره‌گیری از رهبری الهی، عقلانیت سیاسی و مدیریت اجتماعی، قبایل پراکنده و گاه متخاصم عرب و یهود را ذیل یک نظام سیاسی نوین گرد آورد. در این مقطع تاریخی، مدینه از یک شهر قبیله‌ای به جامعه‌ای سازمان‌یافته با قوانین و قراردادهای الزام‌آور تبدیل شد و پیامبر اکرم (ص) به‌تدریج در جایگاه عالی‌ترین مرجع تصمیم‌گیری سیاسی و اجتماعی قرار گرفت.
دکتر العلی در این اثر، روند تدریجی گسترش اختیارات پیامبر (ص) را در حوزه‌های مختلف توضیح می‌دهد؛ از عهده‌دار شدن نقش داوری میان قبایل و رفع اختلافات تا تنظیم پیمان‌نامه‌های سیاسی، صلح‌نامه‌ها و حتی مدیریت جنگ‌ها و بحران‌ها. نویسنده تأکید دارد که دولت نبوی تنها یک ساختار سیاسی صرف نبود، بلکه پیوندی ناگسستنی میان ایمان، اخلاق، قانون و سیاست برقرار کرد و همین ویژگی، آن را از سایر اشکال حکومت در تاریخ متمایز ساخت.
از دیگر بخش‌های برجسته کتاب، بررسی روابط پیامبر (ص) با گروه‌های مختلف اجتماعی در مدینه است. نویسنده نشان می‌دهد که چگونه رفتار آن حضرت با مسلمانان مهاجر و انصار، یهودیان و حتی غیرمسلمانان، جنبه‌ای آمرانه و سیاسی پیدا کرد و با عدالت، رحمت و صلابت همراه شد. به‌ویژه در تعامل با یهودیان، نمونه‌های متعددی از سیاست هوشمندانه پیامبر اکرم (ص) ذکر شده که توانست هم انسجام درونی جامعه نوپای اسلامی را حفظ کند و هم تهدیدهای بیرونی را مهار نماید.
مترجم این کتاب، دکتر هادی انصاری، در یادداشتی بر اهمیت انتشار این اثر تأکید کرده و بیان داشته است: «کتاب دکتر صالح احمد العلی از این جهت اهمیت دارد که نه‌تنها به تاریخ صدر اسلام به‌عنوان وقایع‌نگاری می‌پردازد، بلکه پیامدهای سیاسی و اجتماعی تشکیل دولت نبوی را واکاوی می‌کند. این اثر به ما می‌آموزد که پیامبر اکرم (ص) تنها یک رهبر دینی نبودند، بلکه در عرصه سیاست، مدیریت و حکمرانی نیز شخصیتی بی‌بدیل و الگو برای همه دوران‌ها بودند.»
از نگاه پژوهشگران حوزه اندیشه سیاسی اسلام، انتشار این کتاب می‌تواند بخشی از خلأ موجود در مطالعات تاریخ اسلام و نظریه دولت اسلامی را پر کند؛ چرا که روایت آن از «دولت رسول خدا» نه صرفاً روایتی تاریخی، بلکه تحلیلی نظام‌مند از چگونگی تلفیق ایمان و سیاست در نخستین تجربه حکمرانی دینی است.
کتاب «دولت رسول خدا» اکنون توسط پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در دسترس پژوهشگران، طلاب، دانشجویان و علاقه‌مندان به تاریخ اسلام و اندیشه سیاسی قرار دارد و می‌تواند مرجع ارزشمندی برای کسانی باشد که به دنبال فهم عمیق‌تری از پایه‌های حکومت اسلامی و چالش‌های نخستین تجربه آن هستند.
انتهای پیام/
