نگاهی به فیلم «پادشاه»| آب توبه برای دودمان خونخوار

خبرگزاری تسنیم-حمید صنیعی منش:

از میان پادشاهان انگلیس و دودمان لنکستر هنری پنجم و هشتم دارای فراز و نشیبی بیشتر از دیگر شاهان بریتانیا دارند. هنری هشتم که زندگی او در سریال «تئودورها» به نمایش درآمده است، پسر دار نمی‌شد و اصرار او بر داشتن پسر برای پادشاه بعد از خود باعث طلاق همسر خود که دختر پادشاه اسپانیا بود شد و بعد از آن با ازدواج دیگری رسما از طرف کلیسای کاتولیک مرتد اعلام شد. او حتی از زن بعدی خود نیز پسر دار نشد و بار دیگر ازدواج کرد و باز هم پسری خدا به او نداد. ازدواج‌‌های دیگرش او را پسر دار کرد ولی به اتهام اینکه مشروع نبودند اجازه تصدی حکومت را به او نداند. این شد که دختر او الیزابت به عنوان ملکه و اولین پادشاه زن در انگلیس بر سر کار نشست.

سریال تئودورها البته در راستای نمایش زشتی‌ها و جنایت هنری نقش مهمی داشت. بی‌طرفانه سو مدیریت و زندگی اشرافی و ضدمردمی شاه خودخواه انگلیس را به تصویر کشید و از فساد درون دربار خبر داد. و به جرأت باید آن را یکی از بهترین سریال‌های تاریخی جهان دانست.

اما هنری پنجم که سابقه نمایشی آن برای اولین بار به چهره مهم و درخشان ادبیات یعنی «شکسپیر» برمی‌گردد یکبار دیگر در سال 1985 تولید شده است و جالب بود که برای بار دیگر توسط کمپانی نتفلیکس که در این سال‌ها مشغول تولید صدها فیلم و سریال مهم و جدی است ساخته می‌شود.

هنری پنجم در روزهایی بر سر کار آمد که با پدرش دارای اختلافاتی بر سر مسائل سیاسی و داخلی بود. این اختلافات و کشمکش‌ها باعث شد تا وی به استقبال مرگ پدر برود. بعد از مرگ او به جنگ با فرانسه رفت و با شکست فرانسه وارد خاک آن شد و به صورت ذلت باری رسما فرانسه را تحت سیطره خود درآورد. فرانسه نیز دختر خود را به ازدواج با وی درآورد.

هنری در جریان جنگ دوست و رفیق صمیمی خود یعنی «سر جان» را برای همکاری و فرماندهی جنگ انتخاب می‌کند. «سرجان» در فیلم از شجاعت خود برای پیروزی جنگ چیزی کم نمی‌گذارد و در این راه کشته می‌شود. هنری از مرگ دوست صمیمی خود ناراحت و غمگین می‌شود و بر او اثر بدی می‌گذارد.

بعد از برگشت او از جنگ به کشورش مردم در صحن مقابل دربار برای سلامتی او و جشن پیروزی شعار سر می‌دهند که او از طریق همسر فرانسوی‌اش می‌فهمد که فرانسوی‌ها در آغاز جنگ و ارسال پیامی که تلویحاً او را وادار به جنگ کرده است نقشی نداشته‌اند و نمایش هدیه تحقیرآمیز فرانسوی‌ها برای او کار اطرافیان خودش بوده است. بعد از این هنری در یک عمل بسیار دلخراش چاقو را در سر مشاور خود که به او دروغ گفته بوده است فرو می‌کند.

هنری در فیلم تماما نماد یک انسان شجاع، غیور، عاقل و مردم‌دار است. فردی که از جنگ ابا دارد و بسیار طرفدار صلح است. پرهیز او از جنگ، فریب خوردنش از اطرافیان و کشته شدن بهترین دوستش در جنگی که نمی‌خواسته باعث می‌شود که از دست مشاورش شدیداً عصبی شود و او را خودش شخصاً به قتل برساند.

اما تصویر خاکستری که ما از وی در فیلم می‌بینیم با آنچه که شکسپیر به عنوان نویسنده‌ای بزرگ و تأثیرگذار از او و زندگی‌اش می‌گوید تفاوت‌های فاحشی دارد.

اول آنکه همواره مردم بریتانیا در سالیان طویلی که شاهان بریتانیا بر سر کار بوند از سیاه‌ترین سال‌های زندگی و حیات اجتماعی و اقتصادی آنان است. زمین‌داران و اشرافی که روز به روز فربه‌تر می‌شدند و مردمی که سفره آنان هر روز کوچک‌‌تر می‌شد و فاصله میان طبقات فقیر و غنی‌ بیشتر و بیشتر می‌شد. این قاب در نمایشنامه «هنری پنجم» شکسپیر بسیار جذاب و خواندنی است. مانند دیگر مسائل مهم اخلاقی و اجتماعی که از زندگی مردم کشورش در روزگار شاهان بریتانیایی نوشته است. اما در این فیلم مردم بیچاره‌ای که سال‌ها است در جنگ صدساله بریتانیا و فرانسه دارند جان می‌دهند تنها صدایشان برای شادباش پیروزی شنیده می‌شوند.

در نمایشنامه «شکسپیر» هرچه هنری در مسیر تبدیل شدن به رهبری قدرتمند به مراتب بالاتری می رسد، در جایگاه یک انسان معمولی دست به کارهایی غیراخلاقی و غیرقابل بخشش می زند. هنری به منظور استحکام جایگاه خود، به دوستانش خیانت می کند و حتی عده ای را به قتل می رساند. اگرچه سخت می شود هنری را در قتل «اسکروپ» مقصر در نظر گرفت چرا که او نقشه قتل هنری را کشیده بود، ولی شکنجه «باردولف» توسط هنری چندان قابل درک نیست. هنری همیشه درباره صلح و آرامش صحبت می کند، ولی به محض این که به فکر پیاده کردن نقشه‌ای می افتد، این کار را بدون ملاحظه و با خشونت فراوان به سرانجام می‌رساند. 

کارگردان تلاش کرده است تصویری از هنری نشان دهد که قضاوت درباره او کمی سخت باشد. اخلاق خشک او در مدیریت کشور شاید نقطه منفی برای ما تلقی شود ولی استحکام او برای برداشتن موانع رشد و قدرت و همینطور پرهیز او از جنگیدن و صلح دوستی آن با چیزی که از او در تاریخ می‌خوانیم متفاوت است. هنری حتی زمانی که متوجه آن می‌شود که وارد جنگی غلط شده و حالا که همه چیز تحت سیطره او است حاضر نمی‌شود طعم شیرین قدرت را از دست بدهد و فرانسه را از سیطره خود خارج کند و غرامت‌هایی که به‌خاطر جنگ بیهوده خود برای فرانسه ایجاد کرده را ببخشد. تصویر واقعی هنری و تمام شاهان روباه پیر استعمار و استکبار چیزی غیر آب توبه‌ای است که بر سر این دودمان خونخوار ریخته می شود.

نتفلکیس نیز با ساخت این فیلم نشان داد که اگر در ساختار و تکنیک قدرت‌مند باشد اما ضدسرمایه داری نیست.

انتهای پیام/