رجایی: هدفم تقویت نگاه علمی به تاریخ شفاهی افغانستان است
دبیر اولین دوره آموزشی تاریخ شفاهی افغانستان معتقد است که برگزاری این دوره به تقویت نگاه علمی نسبت به تاریخ شفاهی افغانستان می‌انجامد.
محمد سرور رجایی دبیر نخستین دوره آموزشی تاریخ شفاهی افغانستان در گفت و گو با خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، پیرامون برگزاری این دوره آموزشی گفت: تاریخ شفاهی در افغانستان شناخته شده نیست و هنوز موسسه یا مرکزی که حرفه‌ای به آن بپردازد و کارگاه‌های منظم ثبت و ضبط خاطرات مردم را با عنوان تاریخ شفاهی داشته باشد، شکل نگرفته است.
وی با اشاره به فعالیت‌هایی که در سال‌های اخیر در این زمینه انجام شده افزود: اگر چه در این زمینه در سال‌های اخیر در داخل کشور، مراکزی از طرف افراد علاقهمند تشکیل شده و کارهای ارزشمندی هم تولید کردهاند و یا در شهر مشهد کلاسهایی با موضوع تاریخ شفاهی برگزار شده است، با این وجود، هنوز هم تاریخ شفاهی ما با معیار علمی فاصله دارد و هنوز هم موضوع فراموش شدهای وجود دارد که در نگاه جمعی فرهنگی ما جایگاه مشخصی ندارد.
دبیر نخستین دوره آموزشی تاریخ شفاهی افغانستان ادامه داد: ما با برگزاری چنین دورهای تصمیم داریم نگاه علمی را نسبت به موضوع تاریخ شفاهی افغانستان تقویت کنیم و سپس به همه اعلام کنیم یکی از نیازهای فرهنگی امروز ما، ثبت و ضبط تاریخ شفاهی افغانستان است که اگر چنین نشود، یقینا دیگران تاریخ ما را خواهند نوشت که هیچ سنخیت فرهنگی با ما ندارند.
رجایی با ابراز علاقه‌مندی نسبت به همکاری با جوانان در حوزه تاریخ شفاهی افغانستان خاطرنشان کرد: علاقمند هستیم وضعیت موجود تاریخ شفاهی کشور افغانستان را با همکاری جوانان فرهنگی علاقهمند، به وضعیت مطلوب برسانیم. البته در این سالها کارهای فاخری با موضوع تاریخ شفاهی در ایران خلق شده است که هرکدام میتواند الگوی ارزشمندی برای همراهان فرهنگی ما باشد.
وی با بیان اینکه متاسفانه تا امروز ارتباط‌های فرهنگی ایران و افغانستان را بر اساس ارزشهای اخلاقی و اسلامی عیار نکردیم، اضافه کرد: همواره فرهنگیان کشور افغانستان تلاش کردهاند موضوعی را برجسته کنند که ضمن اینکه برد تبلیغاتی بیشتری داشته باشد، خوراک رسانهها را نیز تامین کند. به طور مثال، اگر شما به موضوع نمایشگاههای عکس مهاجران و غیر مهاجران که در این سالها در ایران به نمایش گذاشته شده نگاه کنید، بیشتر کودکان کار و زنان در حال تغییر را در قابها میبینید. حتی در شعر و داستانهای ما هم چنین نگاهی دیده می‌شود. یقینا اگر نگاه هنرمندان ما به جهان پیرامون‌شان تغییر کند، پر رنگی ارتباط فرهنگی ما نیز به چشم خواهد آمد. ما ملت فرهنگی یگانهای با پشتوانۀ غنی فرهنگی هستیم و به همین دلیل در وضعیت فعلی به تفکر فرهنگی بومی، استوار و با صلابت مثل شعرهای حافظ شیراز و مولانای بلخ نیاز داریم.
دبیر اولین دوره آموزشی تاریخ شفاهی افغانستان با اشاره به اینکه برگزاری این کارگاه آموزشی در پررنگ‌تر شدن ارتباط فرهنگی بین ایران و افغانستان نقش مهمی ایفا می‌کند، عنوان کرد: حداقل کمک این کارگاه وادار کردن ما به فکر کردن است. این کارگاه آموزشی صفحۀ جدیدی از تاریخ ما را به نمایش خواهد گذاشت و قهرمانهایی را برای ما معرفی خواهد کرد که از ریشه و تبار مردم افغانستان هستند.
رجایی با اشاره به اهمیت برگزاری دوره آموزشی تاریخ شفاهی افغانستان اظهار داشت: اهمیت برگزاری کارگاه تاریخ شفاهی در این است که ما با موضوع جدید تاریخ‌نگاری آشنا میشویم که پیش از این به آن توجه نداشتیم. زیرا پرداختن به موضوع تاریخ شفاهی، حلقۀ مفقودۀ تاریخ‌نگاری امروز و نیاز امروز ماست که باید با آن آشنا شویم. بر این اساس مردم ما به طور عام و جوانان فرهنگی ما به طور خاص نیز باید با این موضوع آشنا و مانوس شوند.
وی هدف از برگزاری این دوره آموزشی را خارج کردن تاریخ شفاهی افغانستان از سایه دانست و تصریح کرد: ما قصد داریم تا ضمن اینکه علاقهمندان به موضوع تاریخ شفاهی کشور افغانستان را گرد هم جمع کنیم و با هم آشنا شویم، از تجربه‌های کارشناسان این موضوعِ مغفول مانده در افغانستان نهایت استفاده را ببریم و در کنار هم، این کارگاه را تبدیل به فرصت کنیم.
دبیر اولین دوره آموزشی تاریخ شفاهی افغانستان پیرامون نام‌گذاری این کارگاه به نام شهید دکتر سیدمحمدعلیشاه موسوی نیز گفت: دلیل نام‌گذاری اولین دوره آموزشی تاریخ شفاهی افغانستان این است که او یکی از شهدای شاخص فرهنگی و یکی از تاریخنگاران شفاهی کشور افغانستان است. کتاب خاطرات این شهید عزیز با نام «حقایق ناگفته از گوانتانامو» وقتی در کابل منتشر شد، در واقع تاریخ شفاهی زندگیاش بود. کتابی که برای اولین بار مخاطبان خود را با جنایات پشت پردۀ زندان مخوف گوانتانامو آشنا کرد.
رجایی با ارائه توضیحات بیشتری درمورد این شهید شاخص فرهنگی افغانستانی، افزود: شهید موسوی توجه جدی در حفظ و نگارش خاطرات شفاهی مجاهدان زادگاهش داشت. بر این اساس تصمیم داریم این کارگاه را در دو مرحله برگزار کنیم و امیدواریم این دوره آموزشی با حضور علاقهمندان مستعد و هنرجویان خلاق، خروجیهای مناسبی در حوزۀ تاریخ شفاهی افغانستان داشته باشد.
وی به دلایل پرداختن دفتر مطالعات جبهه فرهنگی به تاریخ شفاهی افغانستان اشاره کرد و ادامه داد: چندین سال سابقه همکاری با دفتر مطالعات جبهۀ فرهنگی را دارم و خوشبختانه از آغاز همکاری تا امروز شاهد نگاه مسئولانۀ فرهنگی این دفتر، به موضوع افغانستان هستم. نگاهی که کاملا فرهنگی و استوار همراه با ارزشهای فرهنگی و جهادی است. در راستای این همکاری یکی از نگرانیهای همیشگی ما این بود که مردم افغانستان، چون با موضوع تاریخ شفاهی هنوز مانوس نیستند، ممکن است که سوژههای بکر تاریخی ما به مرور از دست بروند.
دبیر اولین دوره آموزشی تاریخ شفاهی افغانستان با اشاره به اینکه افغانستان شخصیت‌های زیادی دارد که در زمان تهاجم نیروهای اتحاد جماهیر شوروی به افغانستان و دفاع جانانۀ مردمی در برابر آن‌ها حماسهها آفریدند خاطرنشان کرد: افغانستان شخصیت‌های زیادی دارد که در دوران حضور طالبان و غربیها مقاومتهای بینظیری داشتند ولی امروز متاسفانه نه تنها کسی به این جانفشانیها توجه نمیکنند، بلکه عدهای خواسته یا ناخواسته به دنبال انکار آن بر آمدهاند. در حالی که این حماسهها و جانفشانیها از افتخارات مردم ما به حساب می‌آیند.
رجایی در پایان صحبت های خود تصریح کرد: بیش از 40 سال است که مردم ما تجربه‌های درخشانی جهاد و مقاومت در برابر اشغالگران خارجی و زورگویان داخلی داشته‌اند، اما متاسفانه در هیچ جایی بازگو نشده است. این تجربهها باید بازگو شود و به نسلهای بعدی برسد. راه گردآوری این تجربهها، پرداختن و ضبط کردن آن‌ها است. ما برای حفظ و ضبط این تجربهها نیاز به تجربه‌های کاری و تربیت همکاران متعهد و علاقهمند به موضوع داشتیم. دفتر مطالعات جبهه فرهنگی هم چنین تجربه‌های مفید را داشت و هم علاقهمند این موضوع بود. امیدوارم بتوانیم در پایان کار خروجیهای مناسب با نیازهای مطرح شده را به دست بیاوریم.
به گزارش تسنیم، اولین دوره آموزش تاریخ شفاهی افغانستان با عنوان شهید موسوی گردیزی با هدف تربیت و حمایت از پژوهشگران این عرصه توسط واحد تاریخ شفاهی بین الملل دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی برگزار می‌شود و علاقمندان به موضوع تاریخ شفاهی با موضوع کشور افغانستان می‌توانند با تکمیل فرم ثبت نام به آدرس ganj.info/afghanistan در این دوره شرکت نمایند.
انتهای پیام/
