سفیر سابق ایران در عراق: جنگ با داعش باعث هم‌بستگی بیش‌تر شیعه و سنی شد
شصت و ششمین قسمت از برنامه «به اضافه مستند»، با پخش و بررسی مستند «حرمان» ساخته حمید عبدالله‌زاده به روی آنتن شبکه مستند رفت و پس از آن نشست نقد و بررسی با حضور حسن کاظمی قمی، سفیر سابق ایران در عراق و عرفان طالبی، تهیه‌کننده این مستند برگزار شد.
به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، حسن کاظمی قمی در ابتدا صحبت کرد و درباره‌ی ریشه شکل‌گیری داعش گفت: در ابتدا باید بگویم که کلیه تحولاتی که در عراق رخ داد در چارچوب سناریویی بود که در سطح منطقه طراحی شد. اگر به این موضوع توجه کنیم، معلوم می‌شود که داعش از کجا و چگونه آمد و چرا این جنایات را مرتکب شد. همزمان با دیگر حملات وحشیانه در منطقه، به صورت ناگهان، داعش به عراق حمله کرد و این نکته قابل توجه است و البته همزمانی این موضوع با تشدید تحریم‌های اقتصادی علیه ایران خود جای توجه دارد. همزمانی این موضوعات پیامی دارد و آن این است که طراحی یک سناریو را توسط مثلث شوم آمریکا، اسرائیل و انگلیس شاهد هستیم. داعش زمانی وارد عراق شد که کشورهایی که از آن حمایت می‌کردند، در سوریه شکست خوردند. آمریکا و صهیونیسم در سال 2011 تروریسم را حمایت کرد و برآوردش این بود که در 6 ماه اول نظام بشار اسد سقوظ می‌کند اما این اتفاق رخ نداد. در سال 2014 و پس از این ناکامی، داعش وارد عراق شد.
داعش، سناریوی آمریکا بعد از ناکامی نظامی در منطقه بود
وی ادامه داد: عراق از انتخابات پارلمانی فارغ شده بود و در حال تشکیل دولت جدید بود. در چنین فضایی، حمایت همه‌جانبه در تمام ابعاد از داعش صورت گرفت و مرزهای مختلف کشورهای اطراف عراق به روی داعش باز شد. اردن، ترکیه و عربستان سعودی یک حمایت همه‌جانبه از داعش کردند و در این فضا این جنایت به وجود آمد. علاوه بر این، در داخل ارتش، تعدادی از سیاسیون در هم‌سویی با این سناریوی آمریکا از داعش حمایت کردند. دیدید که آن بخشی از ارتش در موصل از داعش حمایت کردند در حالی که خیلی از آنان بقایای حزب بعث بودند. البته از جانب تعدادی از اقوام مختلف نیز اقداماتی علیه دولت عراق صورت گرفت که موجب حمایت از داعش شد. داعش یک خطر جدی برای اسلام بود و سناریویی بود که آمریکایی‌ها بعد از ناکامی در لشکرکشی نظامی به کار گرفتند.
کاظمی قمی تأکید کرد: ما فراموش نمی‌کنیم که آمریکایی‌ها در سال 2003 بدون اینکه از سازمان ملل مجوزی بگیرد، عراق را اشغال و تلاش کرد تا نظام سیاسی جدید را در این منطقه ایجاد کند. در برابر این تغییرات، مقاومت مردم عراق صورت گرفت که در نهایت موجب شد تا آمریکا از این منطقه فرار کند. همین موضوع باعث شد تا جنگ‌های نیابتی شکل بگیرد که در زیر مجموعه آن، تجاوزات تروریستی در سوریه و عراق شکل گرفت. علاوه بر این‌ها ما شاهد سکوت جهانی در برابر تجاوزات داعش و حمایت‌های بین‌المللی آمریکا از این گروهک تروریستی بودیم.
عرفان طالبی درباره ایده ساخت این مستند گفت: تقریبا از ابتدای بحران عراق و ورود داعش، به این زمینه رسانه‌ای وارد شدیم و تلاش کردیم تا رسانه این بحران باشیم. از آن زمان به بعد، بزرگترین دستاورد داعش، اشغال موصل بود که پایتخت داعش نیز در عراق نام گرفت. این موضوع اثرات بسیار بزرگی را داشت و البته طبیعی بود. در ابتدای بحران، مستند‌های دیگری را نیز ساختیم و در مناطق مختلف حضور پیدا کردیم.
چرا موصل این قدر سریع اشغال شد؟
کاظمی قمی در پاسخ به سوالی پیرامون اشغال موصل توسط داعش گفت: عراق با دو چالش بزرگ مواجه بود یکی موضوع اشغال آمریکا بود و دیگری نیز موضوع تروریسم بود. خود آمریکایی‌ها در شکل‌گیری تروریست نقش اصلی را دارند و بسیاری از این گروه‌ها را شکل دادند. آمریکایی‌ها تلاش کردند تا با ایجاد گروه‌هایی سنی و علیه شیعه، شیعه و سنی را به جان هم بیندازند تا مسلمانان کشته شوند. حال جالب است که بعدا نیز مصاحبه کردند و گفتند که یک اختلاف دینی در بین مسلمانان ایجاد شده است و ما باید این بحران را مدیریت کنیم.
وی در ادامه اضافه کرد: آمریکایی‌ها به هیچ وجه عامل وحدت عراقی‌ها نبودند و بلکه باعث تفرقه شدند. آنان تا جای ممکن سعی می‌کردند که از طریق تروریسم، فضا را ناامن کنند تا بتوانند حضور خود را توجیه کنند. می‌بینید که در قصه داعش نیز چنین است. آمریکایی‌ها در بوق و کرنا می‌کنند که ما با داعش مبارزه می‌کنیم در حالی که خودشان داعش را خلق کردند. آنان از تهاجم داعش به داخل عراق حمایت کردند و برخلاف تعهدنامه‌های امنیتی که در آن موظف شده بودند که عراق را در بخش تسلیحاتی حمایت کنند، این کار را نکردند و بهانه‌شان این بود که اکنون اختلافات سیاسی در عراق وجود دارد و تا زمانی که این اختلافات حل نشود، حاضر به همکاری نیستم. حال جالب است که این اختلافات سیاسی که ادعا می‌شد، مواردی نظیر اختلافات کردها با دولت عراق و ... بود.
سفیر سابق ایران در عراق با بیان اینکه آمریکا هیچ حمایتی از دولت عراق نکرد، گفت: جالب است که در 3 ماه اول تهاجم، آمریکا هیچ حمایتی از دولت عراق نکرد تا زمانی که جامعه جهانی تصور کرد که داعش را خود آمریکا خلق کرده است. در این حال، سناریوی جدیدی را پیاده کرد و آن هم این بود که باید داعش را از بین ببریم. در تمام این مدت، مردم بودند که مقاومت کردند و اگر امروز، ارتش عراق به سمت یک ارتش حرفه‌ای پیش می‌رود و مناطق مختلف را آزاد می‌کند، به دلیل حضور نیروهای مردمی در آن است. البته منظور ما از نیروهای مردمی، فقط نیروهای شیعه نیست بلکه نقشی که سنی‌ها در آزادسازی مناطق مختلف داشتند، نقش بی بدیلی است.
وی ادامه داد: به صراحت باید بگویم تمام کسانی که در عراق و سوریه از داعش حمایت می‌کنند، در جنگ نیابتی آمریکا علیه این دو کشور هستند. این سناریویی است که توسط این کشور طراحی شده و توسط حکام ارتجاعی مانند عربستان نیز اجرا می‌شود. دقت کنید که 4 مرز عراق باز شد، یک عملیات روانی شدیدی در عراق ایجاد شده بود که شیعیان دولت را به دست گرفتند، منطقه در بعد امنیتی و نظامی، قدرت تقابل با حملات را ندارد و ... در چنین فضایی عملیات انجام شد و باعث شد که به سرعت موصل اشغال شود. اگر می‌گوییم که داعش دست‌نشانده امریکا و یارانش بود به این دلیل است که وقتی داعش موصل را گرفت، ناگهان موضوع خلافت از نیل تا فرات را مطرح کرد. این منطقه بزرگ، دقیقا همان منطقه‌ای است که اسرائیل قبلا از آن حرف می‌زد.
کاظمی‌قمی جریان سنی را پیش‌قراول مبارزه با داعش دانست و تأکید کرد: پس از فتح موصل توسط داعش، اولین موضوع رسمی را اسرائیل گرفت که از این اقدام حمایت کرد و گفت که عراق دچار تجزیه شد. جالب توجه است که بیش‌ترین همراهی در مواجهه و مبارزه با داعش را در بین جریان سنی به ویژه حشدالشعبی می‌بینید. این حمایت زمانی صورت گرفت که مرجعیت دینی وارد کار شد. مرجع اعلای شیعیان فتوا داد و آیت‌الله سیستانی در فتوای خود اعلام کردند که هر کسی که در مواجهه با داعش کشته شود، شهید فی‌سبیل‌الله است. این فتوا راه را برای همه باز کرد و مردم دیگر از تردید خارج شد و حاکمیت متوجه شد که یک حامی بزرگ دارد.
می‌خواستند حکومت نوپا و مردم سالار مردم عراق از بین برود
کاظمی در بخش دیگر صحبت‌های خود ضمن اشاره حضور نیروهای مردمی در ارتش عراق و نقش آنان گفت: یکی از سوالات اصلی این است که چه اهدافی برای داعش پیش‌بینی شده بود. یکی از اهداف حمله داعش به عراق این بود که حکومت نوپای مردم عراق که بر مبنای مردم‌سالاری شکل گرفته بود، باید از بین می‌رفت و آمریکا این هدف را دنبال می‌کرد. مساله دوم درگیر کردن ارتش‌های منطقه در موضوع نفاق بود. این موضوع باعث ایجاد بی‌ثباتی و هرج و مرج در منطقه می‌شود که برای اسرائیل خوب است. همچنین هدف دیگر، تغییر ژئوپولیتیک منطقه بود. دقت کنید که وقتی داعش موصل را می گیرد، بلافاصله نتانیاهو صحبت از تجزیه عراق می‌کند. یکی دیگر از اهداف داعش در منطقه، ایجاد وهن اسلام در جهان بود.
بزرگترین خیانت آمریکایی‌ها به عراق و افغانستان چه بود؟
وی ادامه داد: در مورد ارتش عراق باید بگویم که بزرگترین خیانت آمریکایی‌ها به عراق و افغانستان این بود که اجازه ندادند که یک ارتش ملی و حرفه‌ای شکل بگیرد. وقتی یک ارتش حرفه‌ای شکل بگیرد، طبیعی است که دیگر ضرورتی بر حضور آمریکایی‌ها در این کشور نیست و نمی‌توانند دخالت کنند. آنان برای این که بمانند و ساختار امنیتی و دفاعی این 2 کشور را آمریکایی کنند، اجازه ندادند که ارتش ملی این کشورها در حوزه‌های مختلف قد علم کنند. بنابراین یکی از عواملی که باعث ضعف عراق شد، همین موضوع بود. هم چنین از طرف دیگر به تروریست کمک کردند و با در اختیار گذاشتن سلاح‌های مدرن ارتش عراق را ضعیف کردند. این مجموعه عوامل اجازه نمی‌داد که ارتش عراق قوی عمل کند و به همین دلیل از نیروهای مردمی کمک گرفته شد.
کاظمی قمی با بیان اینکه آمریکا فضا نمی‌داد که ارتش‌های مردمی جان بگیرند، خاطرنشان کرد: قبل از این اتفاقات، آمریکایی‌ها خیلی تلاش کردند تا این نیروهای مردمی را از بین ببرند و در سال 2003 با آنان جنگیدند. در حقیقت آمریکا فضا نمی‌داد که ارتش‌های مردمی جان بگیرند چرا که از آنان می‌ترسید. حال وقتی که داعش حمله کرد و مرجعیت دینی وارد شد، دولت عراق از جمهوری اسلامی ایران درخواست کمک کرد. در عراق فقط با سناریویی مواجه نبودیم که بخواهد عراق را زمین بزند بلکه با طرحی مواجه بودیم که می‌خواست کل منطقه را زمین بزند. بنابراین وقتی که آمریکایی‌ها بر خلاف تعهداتشان از ارتش عراق حمایت نکردند، ارتش ضعیف شد و دولت عراق از جمهوری اسلامی درخواست کمک کرد. همچنین با فتوای مرجعیت مردم عراق وارد صحنه شدند تا با این تهدید جدی بجنگند. قطعا این تهدید علیه کشور ما نیز بود و جمهوری اسلامی با خردورزی که انجام داد، به دولت عراق کمک کرد و به صورت تمام قد وارد ماجرا شد. فکر می‌کنم که علاوه بر این که جمهوری اسلامی تجارب نظامی خود را منتقل کرد، در 3 جبهه نیز خوب عمل کرد. اولا به شکل‌گیری یک ارتش مدرن در عراق کمک کرد، دوما به شکل‌گیری بسیج کمک کرد و سوم این که آنان را در بخش‌های مختلف سیاسی و نظامی تقویت کرد. قطعا چنین چیزی خوشایند آمریکا نبود اما این اتفاق رخ داد.
سفیر سابق ایران در عراق درباره این مستند گفت: عملیات آزادسازی موصل یکی از شگفت‌انگیزترین عملیات‌ها است که فوق‌العاده پیچیده است. این عملیات حدود 10 ماه طول کشید. پیچیدگی عملیات از این جهت است که داعش در مدت 2 سال کل منطقه را بمب‌گذاری و مین‌گذاری کرده است. در تمام جهت‌ها قابلیت حمله به نیروهای عراقی را دارد و از طرفی، 1.5 میلیون نفر از ساکنان منطقه را در گروگان خود دارد که طبیعتا کار را برای ارتش حمله‌کننده سخت می‌کند. علاوه بر این‌ها، نیروهای خارجی داعش نیز دارای تکنیک نظامی است و می داند که چه کار می‌کند. بنابراین عملیات سختی را شاهد هستیم. مستند روی 2 موضوع، تاکید دارد یکی این که داعش جنایت‌کار است که البته بخش کوچکی از ماهیت داعش را نشان داده است. همچنین مستند تلاش دارد تا بخش کوچکی از حماسه ارتش عراق را نشان بدهد. البته نقش ارتشی مثل حشدالشعبی دیده نشده است با این که این ارتش نقش بسیار مهم و پررنگی در آزادسازی موصل داشته است. حشدالشعبی موفق شد که عقبه تدارکاتی داعش را در این عملیات بزرگ ببندد و ضربه بزرگی به داعش بزند. همچنین در آزادسازی بخش‌های مهمی از موصل نقش اصلی را داشت.
جنگ داعش باعث قوی‌تر شدن پیوند بین شیعه و سنی شد
کاظمی قمی در مورد وضعیت سیاسی امروز عراق صحبت کرد و گفت: عملیات آزادسازی شهر موصل که متشکل از نیروهای مختلف بود، طرح خیانت‌آمیز آمریکا و اسرائیل در منطقه را دچار ناکامی کرد و این بزرگترین دستاورد آن بود. همچنین حاکمیت مردم‌سالاری مردم عراق تثبیت شد. دقت کنید که در این جنگ، پیوند بین شیعه و سنی بسیار قوی‌تر شد و ارتش ملی و مردمی عراق پدید آمد و دوباره جان گرفت. در حقیقت تمامی اهدافی که امریکا از طریق این سناریو پیش‌بینی کرده بود، خنثی شد.
وی در پایان خاطرنشان کرد: حشدالشعبی امروز به عنوان نماد اقتدار ملی عراق است و در کمک به نیروهای مسلح عمل می‌کند. اینکه عده‌ای برای از بین بردن آن تلاش می‌کنند طبیعی است چرا که در راس آن آمریکا است. آنان هم چنان به دنبال این هستند که شرایطی به وجود بیاید که توافق‌نامه امنیتی را تصویب کنند که به سلطه آمریکا در عراق ادامه بدهد. در مورد انتخابات اخیر عراق باید بگویم که این انتخابات اوج نماد مردم‌سالاری بود و شاهد رقابت سنگین لیست‌های مختلف بودیم. انتخابات به خوبی برگزار شد. آن مرحله گذشت و اکنون عراق در مرحله تشکیل دولت است.
انتهای پیام/
