سرزمین فراعنه عرصه تاخت و تاز و رقابت‌های منطقه ای

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، فراخواندن سفیر از دوحه از سوی مصر و سه کشور عربی عربستان، امارات و بحرین در اعتراض به آنچه دخالت های قطر خوانده می شد، بیانگر وجود بحران شدید در روابط این کشورهای عربی بود. به ویژه تنش میان قطر و عربستان در مقطعی به اوج خود رسید و اخباری از ارسال پیام های شدیداللحن از سوی ریاض برای دوحه حکایت می کرد.

نبیل فهمی وزیر خارجه سابق مصر با انتقاد شدید از دخالت های قطر در امور داخلی کشورش گفته بود صبر قاهره هم در این زمینه حدی دارد.
وی افزود مصر با وجود مشکلات و بحران های مستمر، هیچ خصومت و دشمنی با قطر ندارد و هویت عربی مشترک علت اصلی صبر مصر است، اما صبر هم حد  و مرزی دارد.

 ترکیه و قطر دو حامی اصلی اخوان المسلمین در مصر

مقامات مصری بارها ترکیه و قطر را به دخالت در امور داخلی مصر متهم کرده اند، آنها با ابراز خشم از نقش آنکارا و دوحه در تشویق طرفداران محمد مرسی رئیس جمهور برکنار شده مصر به ادامه اعتراضات، آنها را به تلاش برای بازگرداندن اخوان المسلمین به قدرت متهم می کنند.

قطر در کنار ترکیه از مهمترین حامیان دولت محمد مرسی رئیس جمهور وابسته به اخوان المسلمین بوده اند و از لحظه برکناری وی تا کنون، این کشورها هیچ گاه از حمایت های خود و انتقاد از برخورد خشونت آمیز دولت السیسی با طرفداران مرسی دست برنداشته، انتقادهایی که سبب تشدید تنش در روابط مصر و این کشورها شدند.

وزارت خارجه قطر بارها از افزایش قربانیان سرکوب تظاهرات طرفداران مرسی و تصمیم مقامات مصر در تروریست خواندن گروه های سیاسی مردمی و قلمداد شدن تظاهرات به عنوان یک اقدام تروریستی انتقاد کرده بود که این موضع گیری با واکنش شدید قاهره روبرو شد و آن را دخالت در امور داخلی مصر قلمداد کرد، موضع گیری های قطر سبب شد تا سفیر این کشور در قاهره بارها به وزارت خارجه مصر فراخوانده شود.

در این میان شبکه الجزیره به طور مشخص از زمان برکناری محمد مرسی تمام تحرکات و تظاهرات طرفداران اخوان المسلمین را در شهرهای مختلف مصر پوشش داده که بارها اعتراضات مقامات مصری را به دنبال داشت.

در این زمینه حسین هریدی معاون وزیر خارجه اسبق مصر گفته است دولت مصر از زمان سقوط اخوان از تخلفات حکومت قطر به خاطر روابط تاریخی میان دو کشور چشم پوشی کرده است و شبکه الجزیره همچنان بر متشنج کردن اوضاع و پخش شایعات و دروغ اصرار دارد و با وجود آنکه دولت مصر در این زمینه سکوت کرده است، روابط مصر و قطر اکنون در یک پیچ خطرناک قرار دارد و توپ در زمین قطر است و این کشور باید به اقدامات خود پایان بدهد.

وزیر خارجه سابق قطر گفته بود مصر هرگز با دخالت های قطر در امور داخلی خود و دیگر موافقت نخواهد کرد.

ترکیه نیز در کنار قطر از حامیان سرسخت محمد مرسی و اخوان المسلمین مصر بوده است و از زمان برکناری مرسی، بارها مواضع شدیدی علیه ارتش و مقامات مصری اتخاذ کرده و در این زمینه شخص رجب طیب اردوغان چه در زمانی که نخست وزیر بود و چه اکنون که ردای ریاست جمهوری ترکیه را بر تن دارد، به موضع گیری و انتقاد از حکومت مصر پرداخته است و همچنان بر حمایت از اخوان المسلمین و مرسی پافشاری می کند که این مواضع واکنش شدید قاهره را به دنبال داشته و سبب تیره تر شدن روابط ترکیه و مصر شده است.

مدتی از انقلاب 2011 مردم مصر علیه رژیم حسنی مبارک نگذشته بود که عبدالله گل رئیس جمهوری وقت ترکیه با هدف اعلام حمایت کشورش از مصر پس از مبارک به قاهره سفر کرد، وی در آن سفر بر حمایت قاطع ترکیه از مصر در مرحله انتقالی تاکید کرد، عبدالله گل که به آنکارا برگشت، نوبت به رجب طیب اردوغان مرد جنجالی این روزهای سرزمین آناتولی رسید تا به قاهره سفر کند و راه های همکاری سیاسی و اقتصادی مشترک میان ترکیه و مصر بدون مبارک را بررسی کند.

ترکیه همچون قطر بارها به صراحت از دولت محمد مرسی و اخوان المسلمین مصر حمایت کرده و البته همچنان هم حمایت می کند، شخص اردوغان بارها از اقدام عبدالفتاح السیسی در برکناری محمد مرسی و سرنگونی حکومت اخوان المسلمین انتقاد کرده و آن را کودتا خوانده است.

نبیل فهمی وزیر خارجه سابق مصر در پاسخ به سئوالات خبرنگار شبکه التحریر گفته بود تلاش های ترکیه در برهه اخیر، ضربه زدن به منافع مصر را هدف قرار داده است.

وی در واکنش به خروج سفیر ترکیه از مصر گفته بود این مساله به معنای قطع روابط با آنکارا نیست و ازسرگیری روابط میان دو کشور در صورت برطرف شدن مشکل وجود دارد.

روزنامه ای بی سی اسپانیا در مطلبی نوشته بود مصر در کنار حالت بی ثباتی و ناآرامی های اجتماعی و اقدامات خشونت آمیز با دخالت های برخی کشورها در امور داخلی خود روبرو است.

به نوشته این روزنامه، قطر از مهمترین حامیان منطقه ای اخوان المسلمین به شمار می رود و روابط قاهره و دوحه در پی سقوط حکومت اخوان تیره شد به این معنا که محمد مرسی عامل اول وخامت روابط دو کشور بود.

این روزنامه نحوه پوشش تحولات مصر از سوی شبکه الجزیره را سبب خشم مقامات مصری دانسته است.

اخیرا روزنامه المصریون نوشته بود مصر در رویارویی با هفت کشوری قرار دارد که اخوان المسلمین بر آنها حکومت می کند.

این روزنامه با اشاره به روابط مصر با تونس، سودان و لیبی و مغرب نوشت بدیهی است که اقدام حکومت مصر(پس از محمد مرسی) در تروریست توصیف کردن اخوان المسلمین تنها به افراد منحصر نشده، بلکه به مرحله ای خطرناک تر امتداد یافته تا روابط مصر با کشورهایی را که یا تحت حکومت اخوانی ها قرار دارند یا اخوان المسلمین از حمایت آنها برخوردار است و در راس این کشورها، قطر، تونس، لیبی و سودان در کنار ترکیه قرار دارند.

به این ها باید جنبش حماس را هم اضافه کرد که با توجه به داشتن روابط بسیار حسنه و مستحکم با دولت محمد مرسی، در صف منتقدان عبدالفتاح السیسی و نظامیان مصر قرار گرفته است.

عزت البحیری معاون اسبق وزیر خارجه مصر گفته است تنش در روابط مصر و برخی کشورها به عنوان مشکل موقت و زودگذر قلمداد می شود.

وی علت اصلی متشنج شدن روابط مصر با ترکیه و قطر را حمایت این کشورها از اخوان المسلمین و میزبانی آنها از رهبران اخوان، دخالت در امور داخلی مصر و مخالفت علنی آنها با نظام سیاسی مصر به رهبری عبدالفتاح السیسی و درخواست آشکار برای بازگشت محمدمرسی و اخوان المسلمین به قدرت دانسته است.

البحیری معاون اسبق وزیر خارجه مصر درباره ترکیه می گوید ترکیه از رقیب نقش مصر مبارک به شریک تلاش ها برای منزوی کردن مصر السیسی تبدیل شده است.

به گفته وی، روابط ترکیه با مصر در دوره حکومت محمدمرسی چنان پیشرفت کرد که با افزایش سرمایه گذاری های قابل توجه ترکیه در مصر و امضای توافقنامه های نظامی مشترک نمود پیدا کرد، اما طولی نکشید که این دوستی به اختلاف تبدیل شد، چرا که دولت ترکیه، برکناری محمد مرسی را کودتا توصیف کرد و پس از در هم شکسته شدن تحصن طرفداران مرسی در رابعه، ترکیه سفر خود را از مصر فرا خواند و مصر هم به مقابله به مثل پرداخت، تنش در روابط آنکارا و قاهره هنگامی که مصر در 23 نوامبر گذشته سفیر ترکیه را عنصری نامطلوب توصیف و کاهش سطح روابط دوجانبه را اعلام کرد، به اوج خود رسید.

البحیری تنها راه برای پایان یافتن تنش در روابط مصر با کشورهایی همچون ترکیه و قطر را بازنگری آنها در روابط و اتخاذ موضع بی طرفی و دوری از دخالت در امور مصر دانسته است.

روابط مصر پس از مرسی با لیبی هم به سبب حضور اخوان المسلمین در این کشور با تنش همراه بوده است، اما البحیری آن را موقت خوانده است.

یوسف القرضاوی و خطبه های آتشینش علیه حاکمان مصر پس از مرسی از جمله عوامل تشدید تنش در روابط دوحه و قاهره بوده است، تا جایی که سبب شد عربستان سفیر خود را از دوحه فرا بخواند و البته بحرین و امارات هم که در همه امور چشم و گوش بسته دنباله رو آل سعود هستند، همین اقدام را انجام دادند.

عاملان تشدید ناآرامی در مصر

مخالفان ترکیه و قطر در مصر معتقدند دخالت های این دو کشور در راستای اهداف آمریکا و رژیم صهیونیستی قرار دارد، زیرا واشنگتن و تل آویو از گرفتار شدن مصر به مشکلات داخلی سود می برد، آنها دوست ندارند که ارتش قدرتمندی در مصر وجود داشته باشد که در راستای حمایت از منافع اعراب ایفای نقش کند.

محافل سیاسی مخالف آنکارا و دوحه تاکید می کنند سرازیر شدن سلاح و مزدوران به مصر با هدف ایجاد هرج و مرج و بی ثباتی در مصر ادامه دارد و تمرکز این طرف ها بر ارتش مصر است. آنها معتقدند یکی از دلایل تشدید تحرکات ترکیه و قطر این است که ارتش مصر با قرار گرفتن در خدمت توطئه تروریستی آشکار علیه سوریه و عراق و تجزیه آنها مخالفت کرده است.

در حالی که عربستان، توطئه چینی خود را بر سوریه و عراق متمرکز کرده است، شیخ نشین قطر وترکیه، بر مصر تمرکز کرده اند و البته در کنار عربستان به توطئه چینی علیه لبنان و سوریه هم ادامه می دهند.

به گفته محافل مصری، شبکه های گسترده قاچاق در مرزهای مصر و سودان و لیبی برای انتقال تروریست ها و مزدوران و سلاح به داخل مصر با حمایت های مالی قطر و ترکیه فعال است و در داخل مصر، هم این کشورها از گروه های مسلح در شبه جزیره سیناء حمایت می کنند.

محافل نقش ترکیه در مصر می گویند آنکارا دوست ندارد قاهره در تحولات منطقه ای نقش آفرینی کند، زیرا این مساله به معنای شکست طرح ترکیه است که همسو با سیاست های آمریکا و رژیم صهیونیستی است .

مانع تراشی در برابر نقش آفرینی مصر و مشغول کردن ارتش این کشور در داخل از جمله اهداف قطر و ترکیه از دخالت های خود در سرزمین فراعنه ارزیابی شده است.

واکنش دیگر کشورهای عربی به برکناری مرسی

امارات : طبیعی است که امارات هم از اقدام السیسی دربرکناری مرسی حمایت کند، زیرا این کشور در همه تحولات منطقه ای و بین المللی دنباله رو عربستان است و البته خصومت دیرینه ای هم با اخوان المسلمین دارد. این شیخ نشین، با تمجید از موضع ارتش مصر، آن را حامی این کشور و سپر قدرتمندی توصیف کرد که به زعم امارات، تضمین می کند که مصر دولت نهادمحور و قانون باقی بماند.

سودان : وزارت خارجه سودان اعلام کرده بود آنچه در مصر رخ می دهد، یک مساله داخلی مربوط به مردم و نهادهای ملی و رهبران سیاسی اش است.

سوریه : مواضع ضد سوری محمد مرسی و اخوان المسلمین مصر بر هیچ کس پوشیده نیست، بشار اسد رئیس جمهور سوریه در گفت و گو با روزنامه الثوره، ناآرامی های مصر را نشان دهنده شکست کسانی دانست که از دین برای مقاصد سیاسی بهره داری کردند.

تونس : همسویی حکومت های اسلامگرای تونس با مصر در دوران حکومت محمد مرسی، سبب واکنش تند المنصف المرزوق رئیس جمهور تونس شد و وی در یک بیانیه رسمی اعلام کرد "دخالت موسسه نظامی(ارتش) در امور سیاسی به طور مستقیم، از نظر بین المللی و اتحادیه آفریقا مردود است". المرزوق، کودتای نظامی علیه مشروعیت دموکراتیک را محکوم کرد و خواستار حفظ احترام محمد مرسی و اعضای دولت مصر شد.

اردن : اردن حمایت خود را از برکناری محمد مرسی اینگونه نشان داد جایی که اعلام کرد" از ملت و رهبران مصر حمایت و احترام عمیق خود را به نیروهای مسلح مصر و نقش ملی و شرافتمندانه آن اعلام می کند.

یمن : عبدربه منصور هادی رئیس جمهور انتقالی یمن با ارسال پیام تبریک برای عدلی منصور رئیس جمهور موقت مصر، حمایت آشکار خود را از برکناری محمد مرسی اعلام کرد.

ادامه دارد ...

انتهای پیام/ر