در باره حدیث ۲۷ حرف علم

به گزارش خبرگزاری تسنیم از امام صادق علیه السلام روایتی وجود دارد که اغلب شنیده ایم و البته اغلب برداشت درستی از آن ندارند. متن روایت این است:

الْعِلْمُ سَبْعَةٌ وَ عِشْرُونَ حَرْفاً فَجَمِیعُ مَا جَاءَتْ بِهِ الرُّسُلُ حَرْفَانِ، فَلَمْ یَعْرِفِ النَّاسُ حَتَّى الْیَوْمِ غَیْرَ الْحَرْفَیْنِ، فَإِذَا قَامَ الْقَائِمُ ع أَخْرَجَ الْخَمْسَةَ وَ الْعِشْرِینَ حَرْفاً فَبَثَّهَا فِی النَّاسِ، وَ ضَمَّ إِلَیْهَا الْحَرْفَیْنِ حَتَّى یَبُثَّهَا سَبْعَةً وَ عِشْرِینَ حَرْفاً (مختصر البصائر، ص 320)

علم، بیست و هفت حرف است. همه آنچه تا به امروز رسولان الهی آورده اند، تنها دو حرف است و مردم بیش از این دو حرف نمی دانند. هر گاه قائم ـ عج الله تعالی فرجه الشریف ـ قیام کند، بیست و پنج حرف دیگر را به اضافه آن دو حرف ارائه و در میان مردم اشاعه و آموزش می دهد.

برداشت مشهور و ناصحیح از این روایت این است که تا پیش از ظهور تنها دو حرف از بیست و هفت حرف علم ظاهر و شکوفا شده است و بیست و پنج حرف دیگر بعد از ظهور خواهد آمد. در این برداشت، علوم مدرن نیز جزء آن دو حرف علم انگاشته می شوند و بعد نتیجه گیری می شود که علوم و تمدن عصر مهدوی، تداوم علوم و تمدن دوران مدرن خواهد بود و ...!

اما با اندک دقتی در متن روایت در می یابیم که موضوع بر عکس است. اولا روایت می گوید: آن دو حرف را رسولان الهی به بشر ارائه داده اند. و این تاییدی بر این دیدگاه است که علوم مادی و معنوی در دوران ماقبل مدرنیته عموما محصول تعالیم انبیای الهی بوده اند و نه محصول تجربه شخصی بشر در یک سیر خطی و تدریجی پیشرفت. به عبارت دیگر علاوه بر تعلیم علوم معنوی و دینی توسط انبیاء، علوم مادی و ابزاری نیز متناسب با نیازهای واقعی بشر توسط انبیای الهی ارائه و تعلیم شده است و اساسا پیامبران تمدن ساز بوده اند. ثانیا امام صادق علیه السلام می فرمایند تا به امروز ـ یعنی زمان آن حضرت ـ تنها دو حرف ارائه شده است و بیست و پنج حرف دیگر با ظهور ارائه می شود. آنچه حضرت به آن هیچ اشاره ای نمی کنند علوم جدیدی است که قبل از ظهور پا به عرصه زندگی و تمدن بشری گذاشته اند. یعنی با توجه به علم امام علیه السلام نسبت به حوادث آینده، در روایت گفته نمی شود که مثلا این دو حرف قبل از ظهور شکوفا می شوند و گسترش می یابند و بشریت به اکتشافات و اختراعات جدیدی دست پیدا می کند و یا این که گفته نمی شود چند حرف آن هم قبل از ظهور ـ دوران مدرنیته ـ آشکار می شود و باقی بعد از ظهور. گویا امام علیه السلام اساسا علوم مدرن را به رسمیت نشناخته و آن را مسکوت می گذارند.

البته در این که در دوره کنونی گریزی از علوم و تکنولوژی های مدرن نیست و حذف آن منجر به اختلال در نظام اجتماعی و معیشت خواهد شد، بحثی نیست اما این که آیا مسیری که بشر مدرن در عرصه تمدنی ایجاد کرد و منجر به بحران های عدیده مادی و معنوی شد و بدتر از همه، محیط زیست انسانها را دستخوش بدترین و خطرناکترین تغییرات نموده است، امری مورد تایید عقل و دین است یا خیر و آیا تمدن مهدوی تداوم تمدن مدرن است، بحث دیگری است. علاقه مندان به این بحث می توانند به کتاب «اسلام و تجدد» به قلم مهدی نصیری مراجعه بفرمایند.

انتهای پیام/

خبرگزاری تسنیم: انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای بازنشر می‌شود.