از دعوا بر سر قیمت تا غفلت از ریشه های ناکارآمدی خودروسازان

اگر قیمت خودرو را مهمترین یا حداقل یکی از مهمترین دغدغه های اقتصادی نه فقط این روزها بلکه 2 - 3 سال اخیر بدانیم ادعای گزافی نیست، هرچند سهم خودرو در سبد خانوار چندان قابل مقایسه با مواد غذایی و مسکن نباشد و حتی قیمت ها در این بخش طی سال های اخیر به اندازه تورم در بسیاری از دیگر بخش های اقتصاد افزایش نیافته باشد با این حال به عنوان نگارنده یادداشت اعتراض به گران شدن خودرو را منطقی می دانم و معتقدم خودرو گران است. برای اثبات این ادعا نیز به راحتی می توان با جستجوی قیمت خودرو در بسیاری از کشورها تفاوت قابل ملاحظه قیمت را دید، اما ابتدا باید به این سوالات اساسی پاسخ داد که چرا گرانی خودرو بیش از بسیاری از دیگر کالاها حساسیت برانگیز شده است و آیا حساسیت درباره قیمت خودرو موجب منطقی شدن قیمت این کالا خواهد شد، آیا خودرو گران تولید می شود یا گران فروخته می شود و اگر گران تولید می شود علت آن چیست؟

واقعیت این است که رسانه ها صرفا بازتاب افکار عمومی نیستند بلکه با ایجاد حساسیت (برمبنای برداشت خود از علایق مردم و مبانی مد نظر خود) در افکار عمومی به آن جهت می دهند. این موضوع را در بخش خودرو به وضوح می توان دید که چگونه در شرایطی که نرخ تورم در بخش مواد خوراکی به بیش از 50 درصد رسیده بود و برخی مواد غذایی نظیر شیر و لبنیات که تاثیر کلیدی بر سلامت جامعه دارد با افزایش مداوم مواجه بود باز هم افزایش قیمت خودرو دغدغه اصلی بسیاری از رسانه ها بود. شاید بتوان این معضل را ناشی از این دانست که دغدغه های طبقات بالا و متوسط رو به بالا در جامعه بیش از اقشار متوسط رو به پایین و اقشار کم درآمد انعکاس می یابد. به ویژه این که اقشار بالاتر بیشتر در فضای رسانه های مجازی نوظهور حضور دارند و اگر بدانند خودروی 40 میلیونی شان 50 یا 60 میلیون تومان شده است بیشتر در تامین نیازهای کاذب خود برای فخرفروشی و یا تنوع طلبی دچار مشکل می شوند ولی 2 برابر شدن قیمت شیر و لبنیات سبد هزینه ای آنان را با مشکل چندانی مواجه نمی کند. از سوی دیگر می بینیم که بلافاصله پس از افزایش قیمت حامل های انرژی قیمت بلیت اتوبوس که سهم مهمی در سبد هزینه خانوارهای کم درآمد دارد افزایش چشمگیری یافته است اما از سوی دیگر با وجود موافقت با افزایش قیمت خودرو وعده هایی از جمله ارائه تسهیلات بانکی میلیاردی و اعطای ارز مبادله ای به فهرست کمک های دولت به خودروسازان اضافه می شود، این در حالی است که اختصاص این مبالغ به حمل و نقل عمومی کمک اثرگذاری برای اقشار ضعیف جامعه است.

باز هم تاکید می کنم که به هیچ وجه با گرانی خودرو موافق نیستم اما معتقدم علاوه بر این که این مسئله را باید به اندازه اهمیتش بررسی کرد اساسا دعوا و چالش بر سر قیمت خودرو از سوی افکار عمومی و رسانه ها نتیجه مشخصی به دنبال ندارد، چرا که در حقیقت چالش اصلی بر سر مدیریت و فرآیند بیماری است که چنین قیمت خودرویی را به مصرف کننده تحمیل می کند و در این میان چانه زنی بر سر قیمت، به قیمت غافل ماندن از چالش مدیریتی صنعت خودرو تمام شده است. مروری بر اظهارات اواخر سال گذشته رئیس هیئت تحقیق و تفحص از خودروسازان نشان می دهد در این صنعت، مشکلات مدیریتی فراوانی از جمله ضعف سیستم عرضه خودرو، روابط غیر شفاف خودروسازان با نمایندگی های فروش، سرمایه گذاری های غیرمرتبط با خودروسازی از سوی خودروسازان، فقدان راهبرد و چشم انداز مشخص در صنعت خودرو، انضباط مالی ضعیف در شرکت های خودروساز، قراردادهای یک طرفه با شرکت های خارجی که منجر به قطع همکاری آنان با خودروسازان داخلی در شرایط تحریم شد و از همه این موارد مهمتر خصوصی سازی بیمار در این صنعت منجر به شکل گیری فرآیندی شده است که خروجی آن را در کیفیت، خدمات پس از فروش و قیمت می بینیم. به عنوان نمونه موضوع واگذاری بخشی از سهام دولت در 2 شرکت خودروسازی به بخش خصوصی به جایی رسید که عملا شرکت های نزدیک و مرتبط از جمله تعاونی کارکنان شرکت های خودروساز، قطعه سازان و برخی شرکت های سرمایه‌گذار که بخشی از سهامشان در اختیار خودروسازان بود، این سهام را تصاحب کنند. نتیجه این فرآیند خصوصی سازی ناقصی است که از دولتی بودن خطرناکتر است چرا که در فضای دوزیستی دولتی و خصوصی بودن معایب هر دو را با هم دارد. هم نظارت پذیری و حرف شنوی بخش دولتی را ندارد و هم قواعد افزایش بهره وری بخش خصوصی در آن صادق نیست.

در هر صورت اگر آن گونه که وعده داده شده است گزارش تحقیق و تفحص از صنعت خودرو به صورت کامل منتشر و در مجلس قرائت شود خواهیم دید که مشکل صنعت خودرو کجاست و خواهیم فهمید آن چه که ثمره اش قیمت گران، کیفیت پایین و خدمات پس از فروش نامناسب است ریشه در ساختار بیماری دارد که علت اصلی بروز مشکلاتی از جمله گرانی خودرو است و اگر می خواهیم خودروسازی به سرانجام مطلوب برسد باید شورای رقابت و رسانه ها بدانند که دعوا صرفا بر سر قیمت خودرو بدون غافل شدن از ریشه های بیماری در صنعت خودرو، حتی در موضوع قیمت نیز ما را به جایی نمی رساند.

انتهای پیام/