ضرورت تلاش برای توسعه همه جانبه زیارت

حجت الاسلام محمد فولادی وندا در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم درمشهد مقدس، اظهار کرد: زیارت در کلمه به معنای دیدن فرد یا افراد است و در حالتی صورت می‌پذیرد که یک فرد به دیدار فرد دوم می‌رود.

وی با بیان اینکه معنای زیارت در کلمه و در معنای عام اشتباه شده است، تصریح کرد: به صله رحم و دید و بازدید‌های دوستانه زیارت اتلاق نمی‌شود و در واقع زیارتی که امروزه معنا پیدا کرده دیدار افرادی است که مقدس هستند و در حیاتشان انسان‌های کامل و پاکی بوده‌اند.

عضو هیئت علمی علمی مرکز جهانى علوم اسلامى افزود: این دیدار از سوی افرادی با یک تفکر و نگرش خاص برای کسب معنویت و تقویت بنیه معنوی خود انجام می‌شود.

زیارت زمینه ساز تجدید روحیه و تقویت بنیه علمی

فولادی وندا با بیان اینکه شیعیان برای تجدید روحیه و یا حتی برای تقویت بنیه علمی به زیارت و به اماکن مقدسه می‌روند، این امر را بخشی از معنای اجمالی زیارت دانست و خاطرنشان کرد: ما فرهنگ و ارزش‌ها و باورهایی داریم که با زیارت‌ کردن ائمه این پایبندی به باور‌ها و اعتقاداتمان را نشان‌ می‌دهیم.

وی عنوان کرد: در حال حاضر دیگر آن معنای لغوی زیارت که به معنای دیدار است کمی غیر مأنوس به نظر می‌آید، زیرا ائمه اطهار(ع) در زمان کنونی حاضر نیستند و به شهادت رسیده‌اند و در اینجا باید زیارت اطلاق شود, بنابراین می‌توان گفت که ما به زیارت می‌رویم و معنای دیداری از این لغت سلب می‌شود که این هم معنای اصطلاحی زیارت است.

عضو هیئت علمی موسسه امام خمینی(ع) با اشاره به شاخص‌های متفاوت در فرهنگ‌های مختلف، هر یک از فرهنگ‌ها را دارای منشی خاص عنوان کرد و  گفت: این سخن در مورد مذهب هم صدق می‌کند, به عنوان مثال شیعیان با دست باز نماز می‌گذارند، اما اهل سنت با دست بسته و هرکسی یکی از این دو حالت را ببیند پی به مذهب فرد می‌برد و البته این شامل زیارت هم می‌شود.

زیارت گواهی به واسطان طریقت حق است

فولادی وندا افزود: بر این اساس کسانی که با توجه به اعتقاداتشان و روحیات و فرهنگشان برای کسب فیض و روحیه به زیارت ائمه معصوم(ع) می‌روند را می‌توانیم شیعه بنامیم, در واقع آنها برچسب شیعه خورده و به واسطه کار‌هایی که می‌کنند مربوط به یک گروه و طیف خاص می‌شوند.

وی تصریح کرد: ما که به زیارت ائمه می‌رویم اعتقادمان این است که این بزرگواران واسطان حقند و ما آنقدر گناه‌کاریم که دیگر به طور مستقیم برای درخواست‌هایمان نمی‌توانیم به درگاه خداوند برویم.

مولف کتاب اخلاق روزنامه‌نگاری با بیان اینکه در زیارت به واسطه این بزرگواران خداوند به خواسته‌های ما گوش می‌دهد و دعا‌هایمان را اجابت می‌کند، اظهار کرد: این تقویت باور‌ها و نوعی نماد است که هر چه در انسان‌ها تقویت شود، تعلق خاطرشان را به یک گروه خاص نشان می‌دهد.

انسجام اسلامی کارکرد اساسی زیارت است

فولادی وندا خاطرنشان کرد: به بیان دیگر یکی از کارکردهای زیارت انسجام اسلامی است و مسلمانان هر چه بیشتر به زیارت می‌روند، ایمانشان بیشتر تقویت می‌شود و نگاه برون‌دینی این مساله این است که این افراد را متعلق به فرهنگ خاصی می‌دانند و کارکردی که این مساله از لحاظ جامعه‌شناسی دارد وجود یک گروه برای این قشر از زیارت‌کنندگان است که سبب انسجام آنها می‌شود.

وی با اشاره به نقش زیارت در انسجام اسلامی، عنوان کرد: نخستین شاخصه تقویت همبستگی اجتماعی این است که ما به سازگاری برسیم تا بتوانیم زیارت را در جامعه دینی و اسلامی نهادینه کنیم و آن را در قالب یک امر مطلوب اطلاع رسانی کنیم.

عضو هیئت علمی مرکز جهانى علوم اسلامى با بیان اینکه وضعیت فعلی جوابگو نبوده و خیلی ضعیف است، تاکید کرد: باید راه‌کار‌هایی را برای فرهنگ زیارت و انسجام اسلامی پیدا کنیم که فرهنگ‌سازی زیارت امری اساسی در این مساله به شمار می‌رود.

توسعه زیارت تنها به توسعه فیزیکی محدود شده است

فولادی وندا تصریح کرد: متاسفانه ما در راه فرهنگ‌سازی زیارت هیچ قدم قابل توجهی بر نداشته‌ایم و تلاشی که در اماکن مقدس می‌کنیم به توسعه فیزیکی محدود می‌شود تا زائر بدون دغدغه‌های مادی به راحتی به زیارت برود و حال اینکه در عرصه توسعه فرهنگ زیارت امام رضا (ع) و اطلاع رسانی در مورد ایشان نه تنها پیشرفتی نداشته‌ایم بلکه گام‌هایی را هم به واسطة توسعه‌های فیزیکی به عقب برداشته‌ایم.

وی با اشاره به محل دفن امام خمینی(ره)، گفت: پس از رحلت، امام(ره) را در مکانی متناسب با شأن ایشان دفنشان کردند و تمام وسایل رفاهی زائران را آماده کردند که این در واقع توسعة فیزیکی یک مکان مقدس است و ما هم در شهر مشهد متناسب با این الگو باید شهر‌هایمان را توسعه دهیم و البته ما نه تنها باید برای رفاه حال زائران تمام موارد فیزیکی که زیارت زائر را سهل می‌کند فراهم آوریم، بلکه از این فرصت‌ها باید بهرة فرهنگی ببریم و تبلیغ و ترویج دین داشته باشیم.

این استاد دانشگاه افزود: ما باید فضا‌های معنوی در مکان‌های معنوی را ترویج دهیم, به عنوان مثال زائری که چندین ساعت از وقتش را در حرم مطهر حضرت رضا (ع) می‌گذراند، پس از خواندن قرآن، دعا و زیارت کاری برای انجام دادن ندارد بنابراین ما باید از این فرصت‌های خالی با توجه به آمادگی پذیرش زائر استفاده مطلوب را ببریم که می‌توانیم با پخش تراکت‌های فرهنگی و امام‌شناسی و یا ایجاد فضا و مکانی برای ترویج فرهنگ اسلامی، توسعة فرهنگی قابل توجه و درخوری برای زائران داشته باشیم.

معرفت زمینه‌ساز فرهنگ زیارت است

فولادی وندا با اشاره به ویژگی‌های زیارت مطلوب، نقش ائمه اطهار(ع) در قبولی خواسته‌ها را بسیار اساسی دانست و تصریح کرد: ما باید بدانیم در محضر چگونه بنده‌ای هستیم و تمام همتان این باشد که در خدمت بزرگی هستم که به واسطه او خواسته ما برآورده شده است.

وی عنوان کرد: ما اگر معرفت داشته باشیم، عظمت امام رضا (ع) را درک می‌کنیم و خودمان را در محضر ایشان می‌بینیم و بی‌حرمتی نمی‌کنیم و بی‌شک بی‌احترامی‌های صورت گرفته در حرم مطهر به دلیل نداشتن شناخت شأن و منزلت امام رضا (ع) است.

عضو هیئت علمی موسسه امام خمینی(ع) با بیان اینکه در زمینه اطلاع‌رسانی اقدامات ایده آلی صورت نگرفته است، چند سئوال اصلی را مطرح کرده و گفت: در بحث اطلاع‌رسانی ما چند حدیث بر روی دیوار‌ها و صحن‌های حرم حضرت می‌بینیم؟ چند دیجیتال بیلبورد اطلاع رسانی فرهنگی در حرم دیده می‌شود؟ برای اطلاع‌رسانی به افراد بی‌سواد چه راهکارهایی اندیشیده‌ایم؟

فولادی وندا تاکید کرد: همه باید بتوانند به هر روشی که شده است از فضا استفاده کنند و حتی در راه رفتن هم وقتشان به بطالت نگذرد و برای نیل به این هدف باید در تمام مسیر‌های منتهی به حرم کارهای فرهنگی شناخت امام رضا (ع) صورت پذیرد.

ضرورت اطلاع رسانی مناسب برای تمامی لحظات زائران

وی با اشاره به نقش محوری اطلاع رسانی برای زائران، اظهار کرد: زائر باید تا لحظه‌ای که در جوار حضرت است یک لحظه از دریای بی‌کران امام دور نشود، باید تمام مسائلی که به زائر و شرایط کنونی او مربوط می‌شود را آموخت، به عنوان مثال زیارت عملی مستحب است و جای آن را با نماز اول وقت نباید عوض کرد.

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: ما باید توصیه‌های امام رضا (ع) را به زائران گوشزد کنیم تا بدانند زائری که نماز نمی‌خواند و وجوهات شرعی خود را پرداخت نمی‌کند، مطمئنا مورد توجه خاص امام رضا (ع) نیستند.

فولادی وندا با بیان اینکه در عرصه توسعه فرهنگ زیارت باید از موضع القا و اجبار خودداری کرد، تصریح کرد: باید با اقشار مختلف از جمله جوانان، با ادبیاتی روان، آموزشی، علمی و عقلانی صحبت کرد، به گونه‌ای که ما تنها ارزش‌ها را مطرح کنیم تا مردم خود رغبت به پذیرش آن ارزش‌ها داشته باشند و به این نتیجه برسند که فرهنگی که انتخاب می‌کنند غنی‌ترین فرهنگ و ارزش است.

وی افزود: ما باید راه را نشان دهیم، دیگر انتخاب با خود شخص است و در واقع ما فطرت اشخاص را روشن می‌کنیم.

انتهای پیام/ آ