مقاومت فرهنگی؛ مقابله راهبردی با توسعه‌ی غربی

خبرگزاری تسنیم ـ علی عسگری؛ گاهی وقت‌ها، فتوای محاربه و وجوب قتل یک انسان فاسق، لایه‌های عمیقی دارد که حتی از دید مجتهدان، پنهان می‌ماند. اینکه یک فرد چه کاری انجام داده است که مستحق اعدام و یا نفی بلد شمرده می‌شود، نیازمند بررسی‌های گسترده‌ی فقهی و اجتماعی است.

وقتی فتوای وجوب قتل سلمان رشدی ازسوی امام خمینی(ره) صادر شد، تعدادی از روشنفکران نسبت به صدور این حکم متعجب شده و آن را بر خلاف قوانین حقوق بین‌المللی تلقی کردند. این پنداشت ناقص، از آنجایی نشأت می‌گرفت که اساسا میان شعائر اسلامی و چارچوب‌های معرفتی آن با سنت‌های تحریف‌شده و منسوخ ادیان ابراهیمی تفاوتی دیده نمی‌شد!

جریان‌شناسی انحراف دین در عصر مدرن

اما علت این رویکرد اشتباه چه بود؟ بعد از جنگ جهانی دوم و با ترویج اصطلاحاتی همچون دهکده‌ی جهانی، ایده‌ توسعه و جهانی‌شدن، نوزایی و غیر از آن، از سوی اندیشمندان غربی همچون پارسونز، نظریه‌های کارکرد‌گرایانه جهت توجیه علمی استعمارنو میان لایه‌های نخبگانی جامعه، جای گرفت.

پارتو یکی از آن نظریه پردازانی است که ارزش‌ها و سنت‌های اصیل را با عنوان نشست‌ها مانع بزرگی در راه توسعه‌ی جهانی کشور‌های دیندار و سنتی می‌دید. به عبارتی دیگر شیوه‌ی جدید استعمار که از دیدگاه پارسونز امری ضروری جهت توسعه‌ی جهانی قلمداد می‌شد و پوششی فرهنگی و نرم‌افزاری داشت، باید با کنار نهادن ارزش‌های فطری و انسانی، رخ می‌داد.

بنابراین نگاه جدیدی در قبال اندیشه‌های توحیدی و بسط اجتماعی آنها صورت یافت که هیچ تناسبی با استقلال فرهنگی و سیاسی کشور‌ها نداشته و همگی بایستی در خدمت نوع جدیدی از توسعه‌ی غربی و در نوع کامل خودش توسعه‌ی آمریکایی قرار می‌گرفتند.

برای از میان برداشتن رویکرد‌های ارزشی به مسائل اجتماعی و به ویژه نگاه انتقادی-اسلامی به آنها، تحریف و مقابله با نمادهای دینی یکی از ابزار‌های کارآمد جهت وابستگی فرهنگی و اتصال به ایده‌ی جهانی‌شدن شمرده می‌شود. برای این مهم نیز از وسایل ارتباط جمعی همچون روزنامه‌ها، تلویزیون و امروزه در شبکه‌های اجتماعی، به صورتی ویژه‌تر استفاده می‌شود.

تحلیل فتوای محاربه

اگر مقاومت فرهنگی را یکی از رویکرد‌های کلان در جهت مبارزه با تحمیل ایده‌ی توسعه و جهانی‌شدن بدانیم، فتوای قتل سلمان رشدی از سوی امام خمینی(ره) نیز امری غیر قابل قبول خوانده نشده و در راستای حکم تحریم تنباکوی میرزای شیرازی قرار می‌گیرد؛ حکمی که روزی راه‌های وابستگی اقتصادی را بر روی بیگانگان و استعمار کهنه مسدود ساخت تا قاعده‌ی نفی‌ سبیل در زیست اجتماعی مردم مسلمان ایران جاری گردد.

بر این اساس، فتوای محاربه با افرادی که در راستای وابسته‌سازی مسلمانان، ارزش‌های الهی و انسانی را تحریف می‌کنند، در چارچوب یک مبارزه کلان فرهنگی و سیاسی تحلیل می‌شود نه یک جدال سطحی متحجرانه.

شاهد بر این مدعا، فتوای محاربه‌ و قتل رئیس جمهور آمریکا و نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی از سوی دو تن از مراجع اعظام تقلید است. فتاوایی که پس از جنگ تحمیلی 12 روزه صادر شد تا ضمن تبیین اقتدار سیاسی جمهوری اسلامی ایران، استقلال فرهنگی و اجتماعی را به همراه بیاورد و اتحاد ملی را در برابر دشمنان تقویت سازد.

انتهای پیام/