چگونه امام یازدهم مسیر هدایت شیعه را در غیبت هموار کرد؟

مهری مرزداران، کارشناس دینی و پژوهشگر تاریخ اسلام، در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، با اشاره به جایگاه ویژه امام حسن عسکری (ع) در تاریخ امامت گفت: اگرچه آغاز غیبت حضرت ولی‌عصر(عج) هم‌زمان با لحظه ولادت ایشان بود، اما امام یازدهم در مقاطع گوناگون وجود مقدس فرزندشان را برای خواص و اصحاب خاص خود آشکار می‌کردند تا شیعه برای پذیرش امام غایب آماده شود.

او با اشاره به یکی از این رویدادهای تاریخی افزود: احمد بن اسحاق قمی از جمله کسانی بود که امام عسکری (ع) فرزند خردسال خود را به او معرفی کردند و فرمودند: «این امام پس از من است.» در همان دیدار، آن کودک سه‌ساله با بیانی شیوا و فصیح خود را «بقیة‌الله» خواند.

او تصریح کرد: این معرفی نه تنها اثبات‌کننده وجود امام دوازدهم بود، بلکه مأموریتی تبلیغی برای احمد بن اسحاق به شمار می‌رفت تا این حقیقت را در میان شیعیان نشر دهد و زمینه اجتماعی پذیرش امام غایب فراهم شود.

مرزداران با تشریح روند تدریجی تحقق غیبت تصریح کرد: غیبت در دو مرحله شکل گرفت؛ نخست، غیبت صغری که حدود هفتاد سال به طول انجامید و طی آن شیعیان از طریق نواب خاص با امام زمان (عج) ارتباط برقرار می‌کردند. سپس با پایان نیابت خاص و صدور توقیع شریف امام به نام علی بن محمد سمری، مرحله دوم یعنی غیبت کبری آغاز شد که تا امروز ادامه دارد و هدایت جامعه شیعه در این دوران بر عهده نهاد فقاهت قرار گرفته است.

این پژوهشگر دینی با اشاره به پیوند معرفت امام با معرفت خداوند تأکید کرد: امام سجاد (ع) در روایتی عمیق نقل می‌کنند که خداوند به حضرت موسی(ع) فرمود: محبت مرا در دل مردم و محبت مردم را در دل من قرار بده. موسی پرسید چگونه؟ پاسخ آمد: نعمت‌های مرا یادآوری کن و گناهکاران را به توبه فرا بخوان. سپس فرمود: «کسی که امام زمان خود را نشناسد، مرا نیز نخواهد شناخت.» این روایت نشان می‌دهد که معرفت الهی جز از مسیر شناخت امام ممکن نیست و تلاش عالمان دین در معرفی امام زمان به مردم، خدمتی است که ارزش آن از صد سال عبادت برتر است.

او با بیان اینکه امام حسن عسکری(ع) دو مأموریت بنیادین در دوران کوتاه امامت خود داشتند، خاطرنشان کرد: اولین مأموریت، آماده‌سازی جامعه برای ورود به عصر غیبت بود و دومین مأموریت، معرفی حضرت ولی‌عصر(عج) به عنوان آخرین حجت الهی بر زمین. آن حضرت با تدبیر و درایت بی‌نظیر، هر دو وظیفه را به نحو احسن انجام دادند.

این کارشناس تاریخ اسلام با اشاره به یکی از مهم‌ترین وقایع دوران امامت امام عسکری(ع) گفت: واقعه نماز بر پیکر مطهر امام یازدهم از جمله نشانه‌های روشن وجود حضرت مهدی(عج) بود. هنگامی که پیکر امام حسن عسکری(ع) برای نماز آماده شد، برادر ایشان جعفر پیش‌قدم شد تا بر بدن نماز بخواند، اما ناگهان کودکی پنج‌ساله ظاهر شد، جعفر را کنار زد و خود بر پیکر پدر نماز گزارد. این صحنه آشکارترین دلیل بر حضور امام مهدی(عج) در میان شیعیان بود.

مرزداران با اشاره به تدبیرهای امام عسکری(ع) برای آماده‌سازی شیعه در شرایط فقدان حضور ظاهری امام تصریح کرد: آن حضرت با اتخاذ سیاست پرده‌نشینی و ایجاد ارتباط غیرمستقیم از طریق نواب خاص، شیعیان را تمرین دادند تا بدون دیدار مستقیم نیز پیوند اعتقادی خود را با امام حفظ کنند.

او خاطرنشان کرد: این شیوه نه‌تنها مانع از گسست ارتباط میان امت و امام شد، بلکه عشق و دلدادگی به امام غایب را در دل شیعیان زنده نگه داشت و آن را در طول قرون استمرار بخشید.

این کارشناس مسائل تاریخی در ادامه سخنان خود یادآور شد: حاکمان عباسی که از نفوذ معنوی امام عسکری (ع) بیم داشتند، سرانجام با شربت زهرآلود ایشان را به شهادت رساندند و در پی شناسایی حضرت مهدی(عج) برآمدند. با این همه، تدابیر حکیمانه امام یازدهم و اقدامات حساب‌شده ایشان موجب شد تا راه غیبت و استمرار هدایت الهی هموار شود و نقشه‌های دشمنان ناکام بماند.

او در پایان گفت: تلاش‌های امام حسن عسکری (ع) در معرفی حضرت ولی‌عصر(عج) و تمرین دادن شیعیان برای زیست در دوران غیبت، میراثی ماندگار در تاریخ تشیع است که هم موجب تداوم جریان امامت شد و هم راه را برای ظهور و برپایی عدالت جهانی در آینده هموار کرد.

انتهای پیام/