رازهای شگفت‌انگیز گاوبانگی مارال‌ها/ وقتی جنگل ابر صحنه عاشقی می‌شود
با فرا رسیدن پاییز، جنگل ابر شاهرود شاهد یکی از شگفت‌انگیزترین جلوه‌های حیات‌وحش است؛ صدای «گاوبانگی» مارال‌ها که همچون سمفونی عاشقانه‌ای در دل جنگل‌های هیرکانی طنین‌انداز می‌شود.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از شاهرود، با فرارسیدن فصل پاییز، یکی از جلوه‌های بی‌نظیر حیات‌وحش در جنگل ابر شاهرود نمایان می‌شود؛ صدای «گاوبانگی» مارال‌ها که نوید آغاز فصل جفت‌گیری این گونه ارزشمند است. این آواز طبیعت نه‌تنها بخشی از چرخه زیستی جنگل‌های هیرکانی محسوب می‌شود بلکه جلوه‌ای باشکوه از تنوع زیستی در یکی از بکرترین زیستگاه‌های کشور است.
در همین راستا، طرح ویژه‌ای با عنوان «گاوبانگی» در جنگل ابر به اجرا درآمده است. این طرح با هدف رصد دقیق جمعیت گوزن‌های قرمز (مارال) و حفاظت از زیستگاه طبیعی آن‌ها، هر سال در همین فصل کلید می‌خورد تا شرایط پایدار زیست‌محیطی برای این گونه باارزش فراهم شود.
به گفته کارشناسان محیط زیست، پایش مستمر مارال‌ها در این دوره نه‌تنها امکان مطالعه رفتارشناسی و تغییرات جمعیتی این حیوان را فراهم می‌کند بلکه نقشی کلیدی در مقابله با تهدیدات انسانی، به‌ویژه شکار غیرمجاز، دارد. این اقدام گامی مهم در جهت مدیریت پایدار حیات وحش و حفاظت از سرمایه‌های طبیعی کشور به‌شمار می‌رود.
اجرای این طرح تنها محدود به مراقبت از مارال‌ها نیست؛ بلکه حفاظت از اکوسیستم جنگل ابر و تقویت چرخه‌های طبیعی حیات در مرکز توجه قرار دارد. چرا که بقای مارال‌ها ارتباط تنگاتنگی با سلامت زیستگاه و تداوم تنوع زیستی در این منطقه دارد.
حضور شبانه‌روزی محیط‌بانان و همیاران طبیعت در جنگل ابر نیز به‌عنوان پشتوانه اجرایی این طرح اهمیت ویژه‌ای دارد. استقرار پایگاه‌های سیار و ایجاد پوشش حفاظتی گسترده، زمینه‌ساز واکنش سریع به هرگونه تخلف احتمالی شده و به امنیت زیستگاه کمک می‌کند.
علی‌اکبر قربانلو رئیس اداره حفاظت محیط زیست شاهرود در این رابطه اظهار داشت: این طرح که هر سال هم‌زمان با آغاز فصل گاوبانگی در زیستگاه‌های طبیعی مارال اجرا می‌شود، علاوه بر حفاظت از این گونه ارزشمند، زمینه‌ساز ارتقای سطح مدیریت پایدار حیات وحش در منطقه خواهد بود.
قربانلو بیان کرد: با اجرای این برنامه، نظارت دقیق بر وضعیت زیستگاه و شرایط حضور گوزن‌ها در جنگل ابر فراهم شده و امکان بررسی تغییرات جمعیتی و رفتاری این گونه ارزشمند بیش از پیش فراهم می‌شود.
وی افزود: پایش منظم مارال‌ها در دوره گاوبانگی نه تنها به شناخت دقیق‌تر وضعیت حیات وحش کمک می‌کند بلکه در جلوگیری از تهدیداتی مانند شکار غیرقانونی نیز نقشی تعیین‌کننده خواهد داشت.
قربانلو تصریح کرد: اجرای این طرح تنها به حفاظت مستقیم از مارال‌ها محدود نمی‌شود، بلکه هدف کلان آن پاسداری از تنوع زیستی و پایداری چرخه طبیعی حیات در جنگل ابر است.
وی خاطرنشان کرد: محیط‌بانان و همیاران طبیعت به صورت شبانه‌روزی و شیفتی در منطقه حضور دارند و با استقرار در پایگاه‌های موقت، فعالیت حفاظتی و کنترلی را به‌طور مستمر پیگیری می‌کنند.
قربانلو یادآور شد: ایجاد پایگاه‌های سیار در محدوده زیستگاه مارال‌ها امکان واکنش سریع به هرگونه تخلف یا حادثه احتمالی را فراهم ساخته و موجب تقویت پوشش حفاظتی در عرصه‌های طبیعی جنگل ابر می‌شود.
وی اظهار داشت: در طول فصل گاوبانگی، همکاری میان نیروهای حفاظتی و همیاران طبیعت افزایش یافته و این هم‌افزایی زمینه‌ساز اجرای موفق‌تر برنامه‌های پایشی و کنترلی در زیستگاه خواهد بود.
قربانلو تأکید کرد: حضور فعال همیاران طبیعت در کنار محیط‌بانان علاوه بر افزایش ضریب امنیتی، موجب ارتقای فرهنگ عمومی در زمینه حفاظت از گونه‌های حیات وحش و زیستگاه‌های طبیعی می‌شود.
وی اضافه کرد: حفاظت از گونه مارال در طول مدت اجرای طرح گاوبانگی با جدیت ادامه خواهد داشت و تا پایان این دوره تمامی اقدامات لازم برای تأمین امنیت زیستگاه و کاهش تهدیدات انسانی پیگیری می‌شود.
قربانلو عنوان کرد: امید است با استمرار این اقدامات، ضمن افزایش سطح آگاهی عمومی درباره ارزش‌های طبیعی، شاهد تداوم حیات پایدار مارال‌ها و تقویت جایگاه جنگل ابر به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ذخیره‌گاه‌های ژنتیکی کشور باشیم.
شاید بتوان گفت:اجرای طرح گاوبانگی در جنگل ابر، فراتر از یک برنامه حفاظتی مقطعی است و می‌توان آن را به‌عنوان الگویی برای مدیریت زیستگاه‌های حساس کشور دانست. در واقع، رصد دقیق گونه‌های شاخصی مانند مارال، شاخصی برای سنجش وضعیت کلی اکوسیستم و میزان کارآمدی برنامه‌های حفاظتی به‌شمار می‌رود.
از سوی دیگر، مشارکت همیاران طبیعت در کنار محیط‌بانان نشان‌دهنده نقش‌آفرینی جوامع محلی در فرآیند حفاظت است. این هم‌افزایی نه‌تنها ضریب امنیتی و نظارتی را افزایش می‌دهد، بلکه به ارتقای آگاهی عمومی و گسترش فرهنگ پاسداری از حیات وحش نیز کمک می‌کند. حضور داوطلبانه مردم در کنار نهادهای دولتی، یکی از عوامل کلیدی موفقیت طرح‌های حفاظتی است.
با وجود این اقدامات، چالش‌هایی همچون شکار غیرقانونی، تخریب زیستگاه و تغییرات اقلیمی همچنان تهدیدی جدی برای بقای مارال‌ها محسوب می‌شوند. بنابراین استمرار طرح‌های حفاظتی نیازمند تأمین منابع مالی پایدار، آموزش مداوم جوامع محلی و استفاده از فناوری‌های نوین پایش و ردیابی است. تنها در این صورت می‌توان آینده‌ای مطمئن برای این گونه ارزشمند رقم زد.
در نهایت، موفقیت طرح گاوبانگی می‌تواند جایگاه جنگل ابر را به‌عنوان یکی از ذخیره‌گاه‌های ژنتیکی مهم کشور بیش از پیش تثبیت کند. استمرار این روند نه‌تنها به حفظ مارال‌ها کمک خواهد کرد، بلکه می‌تواند الگویی الهام‌بخش برای حفاظت از دیگر گونه‌های جانوری و گیاهی در اکوسیستم‌های متنوع ایران باشد. این امر بیانگر آن است که حفاظت از طبیعت، ضرورتی فراتر از یک وظیفه سازمانی و در حقیقت مسئولیتی مشترک برای همه جامعه است.
انتهای پیام/.
