صف طولانی با دلال‌بازیِ توزیع‌کننده‌ها/ وضعیت آشفته بازار مرغ در شمال/ مقصر کیست؟
نوسان‌های پی‌درپی قیمت و گاه کمبود عرضه مرغ در مازندران، مردم را وادار به ابراز نارضایتی در بازار و شبکه‌های اجتماعی کرده است، اما علت آشفتگی بازار ناشی از چیست؟
به گزارش خبرگزاری تسنیم از ساری، صبح به صبح صف‌هایی در برابر برخی فروشگاه‌های سطح استان و پیام‌های اعتراضی در صفحات محلی اینستاگرام و گروه‌های شهری و روستایی و گزارش‌هایی از نوسان قیمت از 135 تا 143 هزار تومان (نمونه‌ای از بازه‌ای خبری) ثبت شده تصویر بازار مرغ مازندران است که در فضای مجازی می‌بینیم. در عین حال مسئولان جهاد کشاورزی از تشدید نظارت و تامین مرغ خبر می‌دهند؛ اما این واکنش‌های نظارتی هنوز نتوانسته ثباتی ملموس برای تولیدکننده و مصرف‌کننده ایجاد کند.
واکنش فضای مجازی از وضعیت بازار نشان می‌دهد باید تدابیر جامع‌تری در این خصوص داشت.«دیگه مطمئن نیستی از کجا مرغ بخری»، این را زنی که همراه دو کودک در صف یکی از محلات ساری ایستاده می‌گوید...
فروشنده مرغ هم گفته است «قیمت‌ها هر هفته فرق می‌کنه، حقوقمون ثابت» پس باید چکار کنیم؟ در گروه‌های محلی و صفحات مجازی شهرها، هشتگ‌ها و کامنت‌هایی دیده می‌شود که از «دلال‌بازیِ توزیع‌کننده‌ها» و «ضعف نظارت» انتقاد دارند؛ بعضی کاربران حتی ویدئوهایی در ساعات پایانی شب منتشر کرده‌اند که بحثِ خروج مرغ به بازارهای دیگر یا عرضه محدود را داغ کرده است. در سمت تولید، مرغداران از افزایش هزینه نهاده‌ها (ذرت، کنجاله)، افزایش هزینه سوخت و برق و کاهش انگیزه برای جوجه‌ریزی می‌گویند؛ برخی اظهار کرده‌اند تا وقتی قیمت‌ها ناپایدار است، جوجه‌ریزی را به تعویق می‌اندازند یا عرضه را محدود می‌کنند تا از زیان جلوگیری کنند. این ترکیب، حساسیت‌ها را بالا می‌برد که در زمینه تنطیم بازار متولیان چه تدابیری اندیشیده‌اند؟
کارشناسان در تشخیص و تحلیل علت‌ها به ذکر مواردی می‌پردازند. آنان می‌گویند: "اختلال در دسترسی و هزینه نهاده‌ها" بخشی از علت‌هاست. افزایش قیمت و کمبود مقطعی نهاده‌ها هزینه تولید را بالا برده و تولیدکننده را در تنگنای تصمیم‌گیری برای عرضه کمتر یا عرضه زودهنگام قرار می‌دهد؛ این عامل بنیادی‌ترین محرک نوسان عرضه است.
مسئله بعدی "ضعف ساختار توزیع و ظرفیت فرآوری استانی" است که در این زمینه: خروج مرغ زنده به بازارهای بیرون استان یا کمبود ظرفیت کشتار و بسته‌بندی محلی باعث می‌شود ارزش افزوده و محتوای عرضه در استان حفظ نشود و در نتیجه عرضه داخلی تحت فشار قرار گیرد.
به عقیده کارشناسان، "واسطه‌گری و رفتارهای سودجویانه" یکی دیگر از موضوعاتی بوده که بازار را با نوسانات متعدد روبرو کرده است. در این زمینه: گزارش‌های نظارتی و کشف تخلف نشان می‌دهد حلقه‌های واسطه‌ای و تخلفات عرضه با احتکار، عرضه با نرخ بالاتر از مصوب نقشی پررنگ در ایجاد صف و کمبود دارد. تشدید نظارت اخیر مؤید وجود این مشکل است.
همچنین فقدان تطابق سیاست با اجرا در سطح محلی از دیگر موضوعات بوده و مصوبات ستادی شامل قیمت مصوب یا طرح‌های ذخیره‌سازی وقتی بدون مکانیزم اجرایی محلی و پایش دقیق به استان ابلاغ شوند، اثربخشی لازم را ندارند؛ این شکاف باعث می‌شود مردم در شبکه‌های اجتماعی به عملکرد دستگاه‌ها اعتراض کنند.
اما شوکه‌های فصلی و اقتصادی نیز در این زمینه موثر است به‌طوری که تغییرات فصلی تقاضا، شوک‌های هزینه‌ای از انرژی و دارو و مسائل مالی تولیدکنندگان، رفتار عرضه را شکننده می‌سازد.
از دیگر سو، سامانه توزیع نهاده ناکافی یا ناهماهنگ بین تخصیص کشوری و نیاز محلی، ظرفیت ناکافی کشتار وقطعه‌بندی و شبکه توزیع محلی که مرغ زنده را از استان خارج می‌کند با ضعف نظارت میدانی و خلأ در رهگیریِ زنجیره توزیع که عرضه خارج از نرخ مصوب را سبب می‌شود اعتماد عمومی را زیر سئوال می‌برد. وقتی مردم می‌بینند بررسی‌ها و آمار با احساسِ روزمره‌شان همخوانی ندارد، نهایتاً انتشار ویدئو و شکایت مردمی در شبکه‌های مجازی افزایش می‌یابد.
برای آرامش بازار مرغ، سیاست‌های تنظیم بازار را پیگیری می‌کنیم
بابک مومنی رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم از اجرای سیاست‌های تنظیم بازار برای آرام‌سازی قیمت مرغ خبر داد و اظهار داشت: پروتئین سفید و گوشت مرغ یکی از اقلام مهم و کالاهای اساسی در سبد خانوار ایرانی است و مسلماً آثار ناشی از تغییر قیمت تا زمانی که میزان تولید در اندازه‌های کشور باشد، می‌تواند قیمت را در سراسر کشور متأثر کند.
وی مهم‌ترین راهکار را اعمال سیاست‌های تنظیم بازار و تلاش در میان‌مدت برای افزایش تولید عنوان کرد.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران با اشاره به برگزاری جلسه با وزیر جهاد کشاورزی و روسای سازمان‌های جهاد استانها در هفته گذشته، گفت: سیاست‌های لازم برای آرامش‌بخشی به بازار در این جلسه اتخاذ شد.
مومنی با بیان اینکه مازندران در کنار 6 استان دیگر، تأمین‌کننده اصلی امنیت پروتئین پایتخت است، افزود: با سیاست‌های اعمال‌شده توسط تیم اقتصادی استان، حجم نوسانات قیمت در مازندران کمتر از سایر استانها بوده است.
وی گفت: به خاطر قیمت پروتئین قرمز و شرایط دسترسی به آن، از مردم شریف استان عذرخواهی می‌کنم، اما در خصوص پروتئین سفید باید شرایطی فراهم کنیم که با توجه به رشد تقاضا، حتماً بتوانیم سیاست‌های تنظیم بازار را اعمال کنیم.
مومنی به چند راهبرد اساسی برای مدیریت بازار اشاره کرد و گفت: از جامعه تولید خواسته‌ایم مرغ در مدت زمان قانونی تعین شده از مرغداری خارج شود. همچنین عرضه مرغ منجمد در سراسر استان بدون محدودیت آغاز شده و قیمت آن به عنوان مرغ تنظیم بازار، ثابت و 90 هزار تومان در تمام شهرستان‌ها است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران با تأکید بر ثابت ماندن قیمت نهاده‌های دامی طبق دستور مقام عالی وزارت، گفت: نگران برخی تخلفات هستیم که آن‌ها را به صورت جدی از سوی شرکت‌های عرضه‌کننده پیگیری می‌کنیم و سیاست‌های تسهیلات کشاورزی نیز در پیش داریم.
راهکارها در شرایط پیش‌رو چیست؟
پایش فشرده و شفاف‌سازی پرونده‌ها به‌طوریکه انتشار خلاصه‌ای از نتایج بازرسی‌ها و اقدامات تعزیراتی برای ایجاد اعتماد عمومی ضروری است تا با بررسی در سطح اجرایی متولیان امر از جهاد کشاورزی استان، تعزیرات بتوانند ورود کنند.
همچنین ایجاد مکانیزم بازتوزیع اضطراری با اختصاص سهمیه ویژه فروشگاه‌های منتخب و مراکز محلی با قیمت کنترل‌شده به صورت روزانه و هفتگی با ورود استانداری و فرمانداری برای آنکه تقاضا فروکش کند.
اما اتخاذ سیاست‌های میان مدت شامل تقویت ظرفیت کشتار و فرآوری استان ضرورتی انکارناپذیر ناپذیر است. در این میان جذب سرمایه‌گذاری یا قرارداد با کشتارگاه‌های مجاور برای حفظ مرغ در استان و افزایش ارزش‌افزوده محلی با ورود متولیان شامل: سازمان جهاد و سرمایه‌گذاران خصوصی اهمیت دارد.
اتصال سامانه‌های تخصیص نهاده به داشبورد رصد استانی نیز باید انجام شود تا تا هر تخصیص قابل رهگیری و انطباق با نیاز محلی شود و هشدار در صورت انحراف گزارش شود.
در درازمدت نیز باید تدابیر اتخاذ را در چرخه کنترل نوسانات قیمت مرغ در نظر گرفت و آن شامل بیمه مالی برای مرغداران به سبب کاهش ریسک تولید و تشویق به جوجه‌ریزی منظم است و در این زمینه صندوق بیمه کشاورزی و استانداری می‌توانند حمایت کننده باشند.
پشتیبانی از تعاونی‌های تولید و توزیع محلی با هدف تقلیل نقش واسطه‌ها و افزایش شفافیت قیمت‌گذاری در بازار محلی نیز اثرگذار است.
چه پیامدهایی در صورت عدم اقدام به موقع بازار را دستخوش تغییر و تلاطم می‌کند؟ ادامه بی‌تدبیری یا تأخیر در اجرای هرگونه تصمیم سازی و راهکارها می‌تواند به افزایش اعتراضی محلی، کاهش تولید و در نهایت افزایش واردات و ... منجر شود وضعیتی که سفره مردم را تهدید می‌کند و کسب‌وکارهای محلی هم خرد می‌شوند.
به گزارش تسنیم، بازار مرغ مازندران به رغم تولید شاخص در کشور مشکلی صرفاً اقتصادی نیست؛ بلکه محصول تلاقی ضعف‌های مدیریتی، ناهماهنگی در تخصیص نهاده، گلوگاه‌های فرآوری و رفتار فرصت‌طلبانه حلقه‌های میانی است که همه در بستر افزایش حساسیت اجتماعی و بازتاب سریع در شبکه‌های اجتماعی دیده می‌شود. حرکت به سمت ثبات نیازمند ترکیبِ شفافیت، تقویت زیرساخت‌ها ازکشتار و بسته‌بندی و سیاست‌های حمایتی هدفمند برای تولیدکننده است.
با این سه‌گانگی هم‌زمان نظارتی، زیرساختی و حمایتی می‌توان انتظار داشت صدای تولید اعتماد رضایت عمومی را به دنبال داشته باشد.
انتهای پیام/
