دانش باید استقلال بیاورد نه وابستگی

حجت الاسلام امیر جهانی، استاد حوزه علمیه قم، در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه و روحانیت خبرگزاری تسنیم، درباره شاخص‌های رسانه انقلابی و تمدن‌ساز گفت: نگاه‌هایی که اکنون به رسانه‌های حوزوی وجود دارد، عموما نگاه دست دوم است؛ جریان خبری حوزه باید خود را از سطح اطلاع‌رسانی ارتقا دهد؛ حتی در شبکه خبر هم اخبار حوزه، ضعیف‌ترین بخش خبری را تشکیل می‌دهد. این نشان می‌دهد درک درستی از حوزه و رسانه وجود ندارند و حوزه علمیه را در حد رونمایی کتاب و یک تجمع یا برنامه مناسبتی می­‌بینند.

وی افزود: این در حالی است که در فضای غرب بالاترین بهره را از رسانه می‌برند و هم از آن سوء استفاده می‌کنند؛ خیلی راحت دروغ می‌گوید و دنیا را با دروغ می‌چرخاند؛ چون می‌دانند رسانه مهم و تأثیرگذار است؛ امروزه دیگر موشک و بمب، بخشی از جنگ است و رسانه هم میدان را در دست دارد. در این میان با این که حوزه علمیه حرف دارد؛ ولی پیام و حرف حوزه و حوزیان به درستی به مردم رسانده نشده است.

مبلغ و پژوهشگر حوزوی، یکی از شاخص‌های سنجش خبرگزاری را جذابیت برای مخاطب برشمرد و تصریح کرد: این جذابیت باید به حدی باشد که به تولید و درآمد برسد؛ برخی از شاگردان مدرسه ما با اینکه اولین تجربه‌شان از کانال‌داری در فضای مجازی است؛ اما توانسته‌اند کانال‌های خبریشان را سر پا نگهدارند و به گونه ای مخاطب خود را همراه کنند که مخاطب حاضر باشد در مقابل مطالب تأثیرگذ اری که می بیند یا به او داده می ‌شود، وجهی پرداخت کند؛ امروزه دیگر بسیاری از اخبار جذابیتی برای عموم مخاطب ندارد؛ ولی ما فکر می‌کنیم می‌توان کاری کرد که اینها نیز جذابیت خاص خودش را پیدا کند.

ضرورت پایه‌گذاری یک ساختار خبری جذاب مردمی

حجت الاسلام جهانی خاطرنشان کرد: با تحول در ساختار خبر می‌توان یک ساختار خبری جذاب مردمی را پایه‌گذاری کرد؛ اکنون در قم در سطح مردمی خیلی اتفاقات می‌افتد که برای مردم جذاب است؛ مثلا یک صنعتگر به یک دستاورد یا نتایجی در حیطه شغل خود می‌رسد که وقتی ابرازش می‌کند، همه مردم لذت می‌برند؛ همین وضعیت در حوزه و حوزویان هم هست؛ اتفاقاتی در حوزه می‌افتد مثل همین مدرسه مدینةالعلم که یک فنآوری در آموزش دارد و به سنت‌های آموزشی گذشته برگشته است و توانسته جذابیت تحصیل و کاآمدی حوزه را افزایش دهد و با این که مورد استقبال حوزویان و جوانان نخبه مشتاق به ورود به حوزه قرار گرفته؛ اما مورد توجه رسانه‌های رایج قرار نمی‌گیرد.

خبر باید جریان‌سازی کند نه صرفا اطلاع‌رسانی

وی با تأکید براینکه خبر صرفا اطلاع‌رسانی نیست؛ بلکه نوعی جریان‌سازی است، یادآور شد: خبر حوزوی قرار است جریان حوزه را تغییر دهد؛ مثلا در حیطه آموزش نه تنها فضای آموزش حوزه را تغییر دهد بلکه فضای آموزش کشور و بالاتر، جریان آموزش مستضعفین دنیا را، تا از زیر یوغ آموزش‌های استکباری دنیا بیرون بیاییم. در دنیای امروز، جنگ جنگ اراده‌ها است؛ بنابراین انسان ضعیف منفعلی که محصل مراکز آموزشی و تربیتی با الگوهای غربی و استکباری است باید بر اساس الگوهای آموزشی اسلامی که حوزه تولید کرده تبدیل به یک مؤمن نستوه تأثیرگذار شود تا بتواند در برابر طوفان‌ها دوام بیاورد و جهت زندگی را به نفع شکوفاسازی استعداد مستضعفین دنیا تغییر دهد و این مهم با آن سبک متین و عالمانه که رسانه‌هایی مثل شما به آن رسیده‌اند، امکان‌پذیر است.

استاد حوزه علمیه ادامه داد: مواجهه علمی با مقوله رسانه می‌تواند زمینه آشنایی و قدرت تأثیر جنبه مردمی حوزه علمیه را افزایش دهد. آن هم در حالی که ما طلاب در همین مدرسه، بخشی به نام اختراعات داریم که در آن مثلا ناترازی‌های برق را هفت سال پیش، پیش‌بینی کردیم یا مثلا بعد از تولید فقه خلاقیت و اختراع، به دنبال ایجاد و تقویت زمینه افزایش اختراع و تولید انبوه آن هستیم.

استکبار به اسم ثبت اختراع، مدیریت دانش می‌کند

حجت الاسلام جهانی با اشاره به جریان دانشی که استکبار آن را دنبال می‌کند، گفت: در حال حاضر سازمان‌های آمریکایی و اروپایی اختراعات را به اسم ثبت اختراع، مدیریت می‌کنند؛ در واقع مدیریت دانش را به عهده گرفته و دانش را در کانال وابستگی، تولید و مدیریت می‌کنند. بنابراین انرژی تولید می‌شود؛ اما وابسته است؛ مثلا اگر قرار است سد ساخته شود، سدی ساخته می‌شود که تنها راه تأمین انرژی یک شهر است در صورتی که می‌تواند از شیوه‌هایی برای تولید و تأمین انرژی استفاده کرد که مردم از شیوه‌های مختلفی برای تأمین انرژی استفاده کنند و وابستگی را کاهش داد.

وی اظهار کرد: در مقابل ما در فقه مدیریت دانش بحث کرده‌ایم که دانش باید استقلال را تأمین کرده و افزایش دهد. یکی از طلاب مشکل برق را در وابستگی انرژی دید و گفت من می‌توانم این وابستگی را حل کنم و یک توربین ساخت تا انرژی به صورت مستقل در سطح خانه مورد استفاده قرار گیرد؛ درست مثل زمان پیامبر(ص) که مسلمان خودش می‌رفت و تلاش می‌کرد و به صورت مستقل روغن می‌آورد و در چراغ خانه می‌ریخت؛ به این ترتیب هیچکس نمی‌توانست مداخله کند چون به صورت مستقل شکل می‌گرفت نه وابسته.

وی اضافه کرد: در همین چند روز مثلا معاون شهرداری یکی از کلان شهرها می‌گوید، معاون وزیر نیرو گفته است برای کاهش مصرف برق، چراغ‌های پارک‌ها و برخی اماکن عمومی را خاموش کنید؛ یعنی دارد القا می‌کند که اگر برق قطع می‌شود تقصیر من نیست و این‌ها گفته‌اند. این دعواها را باید تمام کرد؛ شما که می‌گویید به توان داخل اعتقاد داریم، چند تا از این مخترعین را بیاورید و بگویید ما چنین مشکلی داریم تا برایتان بسازد، چنان‌که ما در حوزه این کار را کردیم.

فاجعه‌ای که در آلمان رخ داد؛ در حال تکرار در ایران

استاد حوزه علمیه ابراز کرد: در سال‌هایی که به خارج از ایران در رفت و آمد بودم، یک‌ روز در یکی از قدیمی‌ترین دانشگاه‌های آلمان راه می‌رفتم؛ با پروفسوری صحبت می کردم که گفت ببین همه کسانی که در این دانشگاه درس می‌خوانند سر سیاه هستند؛ کنایه از این که همه دانشجوها مهاجر و غیر آلمانی هستن و دیگر اینجا آلمانی نمی‌بینید؛ آلمانی‌ها دنبال علم نمی‌روند، می‌گویند ثروت مهمتر ای علم است. الان همین اتفاق دارد در ایران می‌افتد، چرا؟ چون مدیران برای تغییر شیوه‌ها مجاهدت و پژوهش نداشته و ندارند؛ نخبه‌های دانشگاهی زیاد هستند که با این که رتبه دو رقمی دارند؛ شیوه دریافت دانش خود را تغییر دادند و حالا به اندازه ده بیست عضو هیأت علمی تأثیرگذارند و درآمد هم دارند و البته هیچ‌ رسانه‌ای سراغشان نرفته است. این در صورتی است که مردم و جوانان و نخبگان جوان اینها برایشان جذاب است. در حوزه هم از این نخبگان کم نداریم که با تغییر شیوه، قدرت و دایره تأثیرگذاری خود را در اجتماع افزایش داده؛ ولی رسانه ها سراغ آنها نمی روند.

حجت الاسلام جهانی در ادامه با بیان خاطره‌ای یادآور شد: جالب است که در خود اروپا و امریکا که تولیدکننده مدرک بودند هم اکنون کسی مدرک نمی‌خواهد! مدرک از رونق اولیه‌اش افتاده، کارآمدی و توان‌مندی و تأثیرگذاری مهم است. تازه فهمیده‌اند که مدرک چیز بیخودی بوده است در حالی که علمای ما از همان ابتدا می‌دانستند، بیخود است؛ از یکی از علما شنیدم در دوره قاجار یا پهلوی یکی از علمای تراز اول تهران وقتی قرار شد مدرک صادر شود بعد از جلسه‌ای که برای توجیه با ایشان گذاشتند؛ وقتی از جلسه بیرون آمد، گفت مجلس ختمی در یکی از مساجد بزرگ تهران اعلام کنید؛ شاگردها اعلام کردند؛ اما مانده بودند که مجلس ختم چه کسی است؟ همه که آمدند، ایشان رفت بالای منبر و گفت این «مجلس ختم علم» است؛ بعد هم کاغذی از جیبش درآورد و گفت متأسفانه از حالا به بعد، علم اینجا نیست(اشاره به سینه)، علم اینجاست(یعنی در کاغذ و مدرک). این عالم دینی مدرک و گرفتن مدرک را زوال دانش و دانشمندی می‌دانست.

وی همچنین گفت: شما می توانید ببیند که جعل مدارک تحصیلی یکی تخلافات رایج بین کسانی است که می خواهند از طریق علم سودجویی کنند به همین دلائل مدرک از اعتبار اولیه خود افتاد و در خیلی از رشته‌های علمی کارآمد و تبحر است که می‌تواند راه‌گشا باشد. در مراکز خصوصی از کارآمدی و تسلط استقبال می‌شود نه از مدرک بالا و بالاتر.

استاد حوزه علمیه قم با بیان این که کسانی هستند که مدرک ندارند؛ اما توان‌مندی و دانش خوب و کارآمدی دارند و برای دیگران نیز کارآفرینی می‌کنند، افزود: فاجعه کارآمدنبودن، محصول مدرک‌گرایی است به همین دلیل مراکز آموزش خصوصی رشد کردند و توانستند با ارائه دانش کارآمد، محصلین را داشته باشند که در بازار کار از توانمندی بالایی برخوردار باشند در نهایت نیز برخی از آنها گواهی ساده‌ای را نیز صادر می‌کنند آن هم نه برای بازار آزاد بلکه برای برخی از دستگاه های دولتی که هنوز براساس مدارک تصمیم‌سازی می‌کنند و اعتبار اختصاص می‌دهند.

انتهای پیام/