نگرانی ترکیه از پروژه برقی اروپا – اسرائیل

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، این روزها در شرق دریای مدیترانه، نگرانی جدیدی برای ترکیه به وجود آمده که مقامات این کشور را وادار کرده در برابر یونان و قبرس، موضع سرسختانه‌ای بگیرند.

این موضوع در عین حال، بر روابط ترکیه با رژیم صهیونیستی نیز اثر منفی گذاشته است. چرا که پروژه «اتصال‌دهنده بزرگ دریایی» بین یونان، قبرس و رژیم صهیونیستی به منظور ساخت عظیم‌ترین شبکه مشترک برق در زیر دریا، به طور مستقیم بر منافع ترکیه تاثیر خواهد گذاشت.

پروژه انتقال برق از طریق کابل‌های فشار قوی از زیر دریا بین یونان، قبرس و رژیم صهیونیستی، از آن پروژه‌های بلندپروازانه است که از آغاز، مورد حمایت اتحادیه اروپا نیز قرار گرفته است. ولی مقامات ترکیه می‌گویند، نحوه ترسیم خطوط از زیر دریا، بدون تامین رضایت آنکارا بوده و مقرارات مربوط به مالکیت مرزهای آبی، نقض شده است.

قرار است این کابل ولتاژ بالای زیر دریا، از سویی منجر به شکستن انزوای انرژی قبرس شود و از دیگر سو امکان آن را فراهم بیاورد که رژیم صهیونیستی با این اتصال زیرآبی، عملاً به عضوی از شبکه برق اروپا تبدیل شود. ولی ترکیه ادعا می‌کند که این کابل از فلات قاره یا مناطق دریایی آن عبور می‌کند و این مسیر، دقیقاً در همان جایی واقع شده که قبلاً در متن توافق امنیتی دریایی بین ترکیه و لیبی گنجانده شده است.

از دیگر سو، یونان و قبرس ادعا می‌کنند که این خط لوله، تحت حمایت قوانین بین‌المللی است. یونان همچنین  مشروعیت توافق ترکیه و لیبی را زیر سوال می‌برد و اصرار دارد که نیازی به اجازه ترکیه نیست. 

همچنین جورج گراپتریتیس، وزیر امور خارجه یونان گفته است: «این پروژه برای توسعه اهداف ما  یک پیش‌نیاز است. واکنش ترکیه مانع ما نخواهد شد. آنکارا باید بداند این پروژه توسط قوانین بین‌المللی محافظت می‌شود».

از روزی که مقامات صهیونیستی با یونان، قبرس و اتحادیه اروپا، تلاش برای اجرای پروژه را آغاز کرده‌اند، ترکیه گام‌های مشخصی برای مختل کردن عملیات کابل کشی برداشته و در سال 2024، کشتی‌های جنگی را در نزدیکی کاسوس-کارپاتوس مستقر کرد تا مانع فعالیت ناوگان کشتی‌های تحقیقاتی دریایی شود. 

مقامات ترکیه استدلال می‌کنند که این پروژه، ترکیه و بخش ترک نشین شمال جزیره قبرس را به حاشیه می‌راند و حقوق آنها را در آب‌های مورد مناقشه نقض می‌کند. آنکارا بارها اقدامات یونان و قبرس را تحریک‌آمیز قلمداد کرده و خواستار توقف دائمی پروژه مزبور شده است.

این در حالی است که اتحادیه اروپا یکی از حامیان اصلی پروژه است و تاکنون حدود 880 میلیون یورو در آن سرمایه‌گذاری کرده است. مقامات اتحادیه اروپا نارضایتی خود را از تهدیدات ترکیه ابراز و تأکید دارند که این پروژه با قوانین اتحادیه اروپا (UNCLOS) و اهداف بلندمدت امنیت انرژی همسو است. 

آیا اتحادیه اروپا کوتاه آمد؟

برخی از روزنامه‌ها و رسانه های نزدیک به حزب حاکم ترکیه اعلام کرده‌اند که اتحادیه اروپا در پاسخ به تهدیدات و اعتراضات ترکیه ناچار شده پروژه عمیق‌ترین و طولانی‌ترین خطوط زیردریایی جهان در زیر آب‌های قبرس و یونان را متوقف کند.

اما آسوشیتدپرس اعلام کرده که دلیل اصلی برای توقف موقتی این پروژه، طرح ادعاهایی جدی در مورد دست داشتن یکی از پیمانکاران یونانی عملیات کابل کشی در فساد مالی است. علاوه بر این، کسری بودجه و شرایط اقتصادی سخت در قبرس، باعث شده که تردیدهایی در مورد تامین مالی فازهای بعدی به وجود آید.

نیکوس کریستودولیدس، رهبر قبرس در بیانیه‌ای اعلام کرده که لورا کووسی دادستان کل اتحادیه اروپا، تحقیقاتی را در مورد این پروژه به تعویق افتاده آغاز کرده است.

کریستودولیدس جزئیات دقیقی در اختیار رسانه‌ها نگذاشت و تنها به بیان این نکات بسنده کرد: «به سرویس حقوقی ما اطلاع داده شده که پس از شکایاتی که در زمان‌های مختلف ارائه شده و به طور کامل بررسی شده‌اند، دفتر دادستانی عمومی اروپا تصمیم گرفته تحقیقاتی را برای بررسی عناصر جنایی احتمالی مرتبط با این پروژه آغاز کند.»

این اتفاق حقوقی جدید، آینده این پروژه را که تا حد زیادی به بودجه اتحادیه اروپا وابسته است، بیش از پیش دچار ابهام کرده است. آن هم در شرایطی که دولت اردوغان به صورت چراغ خاموش و با صرف بودجه کلان، تکمیل اتصال کامل بخش ترک نشین شمال قبرس با برق ترکیه را در اولویت قرار داده است. 

برخی از کارشناسان، نقش رقابت اقتصادی را نیز مهم پنداشته و ترس ترکیه را نه یک موضوع ژئوپولیتیک بلکه یک محاسبه تاجرانه قلمداد کردند.

چارلز الیناس، متخصص انرژی نیز بر این باور است: «ظاهر امر نشان داده که  اراده سیاسی آنکارا بر پارامترهای اقتصادی غلبه دارد. واقعیت این است که کابل تحت حمایت ترکیه به شمال، یک پروژه با ظرفیت کمتر است و مستقیماً با کابل قبرس - اسرائیل رقابت نخواهد کرد».

انتشار خبر فساد مالی در بخش اروپایی، رضایت خاطر ترکیه را به دنبال آورده است. امروز بسیاری از مطبوعات قبرسی گزارش دادند که تحقیقات در مورد این پروژه که اتحادیه اروپا 657 میلیون یورو برای تأمین مالی آن متعهد شده، بر این موضوع متمرکز است که چگونه یک شرکت بدون تجربه در تولید و توزیع برق توانسته مناقصه‌ای را برای پروژه‌ای که کمک مالی قابل توجهی از اتحادیه اروپا دریافت کرده، به دست آورد.

این گزارش، سیاستمداران برجسته و اعضای دولت قبلی را به استفاده از موقعیت‌های خود برای منافع شخصی متهم کرده و اعطای وام یکصد میلیون یورویی از سوی قبرس به یک پیمانکار تازه وارد یونانی در این پروژه، موجب ظن و گمان فساد مالی شده است.

دادستان کل اتحادیه در حال بررسی این موضوع است که چگونه دولت قبرس، یک شرکت خصوصی را که فاقد تخصص فنی و دسترسی به تأمین مالی خارجی کافی است، شایسته دریافت وام 100 میلیون یورویی دانسته است. پیچیدگی ماجرا در اینجاست که بحث بر سر فرجام این پروژه، برای نخستین بار، دو متحد مهم مدیترانه یعنی یونان و قبرس را به سوی تنش و تقابل برده است.

این در حالی است که این دو کشور، همواره با لحاظ کردن خصم مشترکی به نام ترکیه، در وحدت و انسجام بودند. ولی دو روز پیش، میتسوتاکیس نخست وزیر یونان اعلام کرد: «قبرس باید ثابت کند که واقعاً برای اجرای این پروژه کابل زیردریایی تمایل و برنامه جدی دارد. من تمام تلاش خود را برای همکاری با دولت قبرس برای پیشبرد این پروژه انجام خواهم داد. ولی ظاهراً تردیدهایی نزد مقامات آنها وجود دارد. آن هم در حالی که دولت قبرس که از نظر تأمین انرژی منزوی مانده، بزرگترین ذینفع این پروژه خواهد بود. ما در این زمینه باز هم تلاش خواهیم کرد و کار بر روی سایر اتصالات، مانند خط برنامه‌ریزی شده با مصر همچنان ادامه دارد».

اعتراضات در قبرس

در حالی که یونان، رژیم صهیونیستی و اتحادیه اروپا خواهان ادامه کار کابل کشی زیردریا هستند، در قبرس اختلافات مهمی در جریان است. چرا که برخی از مقامات، ادامه آن را یک ضرورت استراتژیک می‌دانند، در حالی که برخی دیگر معتقدند که این پروژه ریسک اقتصادی بالایی دارد.

ماکیس کراونوس، وزیر دارایی دولت قبرس، این پروژه را یک برنامه مبهم و ناپایدار دانسته و می‌گوید: «ما دو مطالعه جداگانه از مؤسسات مستقل و معتبر داریم. هر دو نشان می‌دهند که این پروژه در شرایط فعلی ناپایدار است».

در همین حال، کوستاس ماوریدس، نماینده پارلمان قبرس در گفتگو با مطبوعات اروپایی اعلام کرده که آتن از واکنش احتمالی آنکارا می‌ترسد و مشخص نیست که آیا این پروژه را در درازمدت ادامه خواهد داد یا خیر.

وی گفته است: «آتن باید تضمین کند که این پروژه در یک جدول زمانی مشخص اجرا خواهد شد». قبلاً پیش‌بینی می‌شد این پروژه که اتصال شبکه‌های برق یونان، سپس دولت قبرس یونانی‌نشین قبرس و در نهایت اسرائیل را از طریق کرت پیش‌بینی می‌کند، 2.4 میلیارد یورو هزینه داشته باشد و در سال 2030 تکمیل شود. اما در شرایط فعلی، روند آتی پروژه مبهم و نامعلوم است.
انتهای پیام/