وقف در خراسان جنوبی سنتی زنده است
خراسان جنوبی، استانی فرهنگی و مذهبی و در عین حال کم‌برخوردار، جایگاه ویژه‌ای در ساختار وقف دارد؛ جایگاهی که هم از گذشته‌ای غنی سخن می‌گوید و هم نوید آینده‌ای پُر امید را می‌دهد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از بیرجند، روز وقف تنها یک مناسبت تقویمی نیست، بلکه فرصتی است برای بازخوانی سنتی عمیق که امروز، در قالبی مدرن‌تر، می‌تواند گره‌گشای بسیاری از مشکلات جوامع محلی باشد. خراسان جنوبی، استانی فرهنگی و مذهبی و در عین حال کم‌برخوردار، جایگاه ویژه‌ای در ساختار وقف دارد؛ جایگاهی که هم از گذشته‌ای غنی سخن می‌گوید و هم نوید آینده‌ای پُر امید را می‌دهد.
استان خراسان جنوبی در 9 ماه نخست سال 1403 شاهد ثبت 53 وقف جدید با ارزشی بالغ بر 320 میلیارد ریال (32 میلیارد تومان) بوده است. این آمار نشان‌دهنده استمرار روحیه خیرخواهی مردم و فعالیت ملموس نهادهای رسمی در ترویج و تسهیل فرهنگ وقف است.
تنوع نیت‌ها و مناطق جغرافیایی وقف‌ها جلب توجه می‌کند. شهرستان زیرکوه با ثبت 19 وقف در صدر قرار دارد و شهرستان‌های قاینات و بیرجند هر کدام با 9 وقف سهم عمده‌ای داشته‌اند. باارزش‌ترین موقوفه، یک منزل مسکونی در قاینات به ارزش بیش از 70 میلیارد ریال است که با نیت فعالیت‌های قرآنی وقف شده است. از نظر نوع وقف نیز تحولی مثبت دیده می‌شود. برخلاف تصور عمومی که وقف را محدود به مراسم مذهبی می‌داند، موقوفات جدید عمدتاً با نیت‌های متنوعی همچون اطعام، ترویج معارف اهل بیت، حمایت از نیازمندان، امور قرآنی و پشتیبانی از کودکان بی‌سرپرست ثبت شده‌اند. این نشان می‌دهد واقفان استان به نیازهای واقعی جامعه آگاه‌تر شده و وقف را با مطالبات روز پیوند زده‌اند.
از منظر برنامه‌ریزی و توسعه، هر موقوفه می‌تواند نقشی تعیین‌کننده در حل مشکلات مزمن استان، مانند خشکسالی، محرومیت‌های منطقه‌ای و کمبود زیرساخت‌های درمانی و آموزشی ایفا کند. نمونه آن وقف زمین کشاورزی برای درآمدزایی یک مدرسه یا وقف منزل مسکونی برای ایجاد دفتر مشاوره یا درمانگاه است که فراتر از کمک مالی، ساختاری پایدار ایجاد می‌کند. با این حال، چالش‌هایی نیز وجود دارد. بسیاری از موقوفات قدیمی فاقد سند مالکیت رسمی یا نقشه UTM هستند که مشکلات حقوقی ایجاد می‌کند. خوشبختانه اداره‌کل اوقاف استان در سال 1403 موفق به صدور 159 سند مالکیت و 892 نقشه UTM شده است که گامی مهم در ساماندهی موقوفات به شمار می‌آید.
تحلیل این داده‌ها نشان می‌دهد که فرهنگ وقف در خراسان جنوبی نه‌تنها زنده است، بلکه می‌تواند به موتور محرک توسعه اجتماعی و اقتصادی تبدیل شود. رسیدن به این هدف مستلزم آن است که نیات واقفان به سمت نیازهای اولویت‌دار جامعه هدایت شود، از موقوفات حمایت حقوقی و ثبتی قاطع صورت گیرد تا امنیت آنها حفظ شود، فرهنگ وقف به‌ویژه در نسل جوان ترویج یابد و شرایط وقف‌های کوچک و مشارکتی تسهیل گردد تا سرمایه‌های خرد نیز بتوانند در مسیر توسعه اجتماعی به کار گرفته شوند.
روز وقف نباید تنها یادآور گذشته‌ای باشکوه باشد، بلکه باید دریچه‌ای باشد برای طراحی آینده‌ای بهتر. وقف در خراسان جنوبی سنتی زنده است، اما برای تبدیل آن به ابزاری کارآمد توسعه‌ای، باید از حالت سنتی صرف خارج شده و به نهادی اجتماعی-اقتصادی پویا و قابل اعتماد بدل شود.
انتهای پیام/ 257
