تهدید جاده‌ای در کمین یوز آسیایی/ وعده‌های حفاظتی تمام نشد!
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان سمنان گفت: شاهرود و میامی به‌عنوان دو کانون اصلی زیستگاه یوز آسیایی در کشور شناخته می‌شوند و مجموعه‌ای از اقدامات حفاظتی، پایشی و ایمن‌سازی برای صیانت از این گونه در حال انجام است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از سمنان، طی دو سال گذشته اخبار متعددی درباره سرنوشت یوز آسیایی در استان منتشر شد که دو محور اصلی آن زیستگاه‌های توران در شاهرود و میاندشت در میامی بوده است.
در شهرستان شاهرود، پارک ملی توران که به «آفریقای ایران» شهرت دارد، اصلی‌ترین زیستگاه زادآور یوز آسیایی محسوب می‌شود. گزارش‌های رسمی در سال 1403 نشان داد که حداقل 18 قلاده یوز در این منطقه شناسایی شده است.
پایش‌های میدانی در توران طی تابستان 1403 با نصب دوربین‌های تله‌ای آغاز شد. این اقدام با هدف برآورد دقیق جمعیت، شناسایی مسیرهای تردد و ثبت زادآوری انجام گرفت. مسئولان محیط‌زیست تأکید کردند نتایج این پایش‌ها مبنای تصمیم‌گیری‌های حفاظتی آینده خواهد بود.
یکی از مهم‌ترین رخدادهای سال 1403 در توران، ثبت تولد هفت توله یوز در محدوده پل ابریشم بود. این خبر که در نیمه دوم سال منتشر شد، امید تازه‌ای برای تقویت جمعیت این گونه نادر به همراه داشت و در رسانه‌ها بازتاب گسترده یافت.
همزمان با خبرهای امیدوارکننده، خطر جاده‌ها همچنان در صدر تهدیدهای زیستگاه توران قرار دارد. در شهریور 1403 اجرای طرح‌های ایمن‌سازی شامل نصب حصار، تابلوهای هشدار و کاهش سرعت در حاشیه جاده‌های منتهی به پارک آغاز شد. هدف اصلی این اقدامات، جلوگیری از تصادف‌های مرگبار یوزهاست.
مدیرکل محیط‌زیست استان در دی‌ماه همان سال اعلام کرد: سه راهبرد کلیدی برای نجات یوز در توران تعریف شده که شامل ایمن‌سازی جاده‌ها، مدیریت تعارضات انسانی و پایش مداوم جمعیت است. به گفته او، اجرای همزمان این اقدامات می‌تواند ضامن بقای یوز در شاهرود باشد.
در سوی دیگر استان، شهرستان میامی نیز نقشی حیاتی در مسیرهای ارتباطی یوزها دارد. محور میامی–سبزوار و کریدور توران–میاندشت از مهم‌ترین مسیرهای عبور یوز محسوب می‌شوند.
در تیر 1402 یک حادثه تلخ در همین محور رخ داد و یک قلاده یوز بر اثر برخورد با خودرو جان باخت. این حادثه به‌عنوان زنگ خطری برای مسئولان و مردم منطقه تفسیر شد و توجه‌ها را به لزوم ایمن‌سازی جاده‌ها جلب کرد.
چند ماه بعد، در شهریور 1402 گزارش رسمی از مشاهده دو یوز در کریدور توران–میاندشت منتشر شد. مسئولان محیط‌زیست در همان زمان از رانندگان خواستند با احتیاط بیشتری در این مسیرها تردد کنند.
در بهمن 1402 نیز ثبت تصویری از سه قلاده یوز در محدوده کلاته فرومد، در شهرستان میامی، خبرساز شد. این تصاویر نشانه‌ای از استمرار حیات یوز در شرق استان بود و تأکید دوباره‌ای بر ارزش کریدورهای طبیعی این منطقه داشت.
به گفته کارشناسان، میامی حلقه واسطی بین زیستگاه‌های توران و میاندشت است و هرگونه ناامنی در این مسیر می‌تواند ارتباط جمعیتی یوزها را مختل کند. به همین دلیل، ایمن‌سازی محورها و نظارت بر تردد خودروها در این شهرستان ضرورتی انکارناپذیر است.
مجموع این رخدادها نشان می‌دهد که حفاظت از یوز آسیایی در استان سمنان نیازمند رویکردی یکپارچه است؛ رویکردی که هم بر پایش و تقویت جمعیت در شاهرود متمرکز باشد و هم بر رفع تهدیدهای جاده‌ای در میامی.
کارشناسان معتقدند موفقیت این برنامه‌ها بدون مشارکت محلی، همکاری رانندگان و تأمین بودجه کافی امکان‌پذیر نخواهد بود. آینده یوز آسیایی در سمنان به تلفیق تلاش‌های حفاظتی، مدیریتی و فرهنگی وابسته است.
یوز آسیایی به‌عنوان نماد ملی حیات‌وحش ایران، اکنون در شرایطی حساس قرار دارد و زیستگاه‌های شاهرود و میامی خط مقدم این نبرد حفاظتی هستند. حفظ این گونه، حفظ بخشی از هویت طبیعی ایران است.
در همین راستا، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور امروز به پارک ملی توران سفر کرده تا از نزدیک وضعیت زیستگاه یوز آسیایی را بررسی کند. این بازدید با همراهی مسئولان استانی در حال انجام است و هدف آن ارزیابی میدانی شرایط حفاظتی و زیستی توران عنوان شده است.
در جریان این سفر، موضوعاتی همچون ایمن‌سازی جاده‌ها، پایش جمعیت یوز و اهمیت زیستگاه توران به‌عنوان کانون اصلی زادآوری یوز آسیایی مورد توجه قرار گرفته است. حضور عالی‌ترین مقام محیط‌زیست کشور در منطقه، نشان‌دهنده جایگاه ملی این زیستگاه در برنامه‌های حفاظتی است.
کارشناسان امیدوارند که نتایج این بازدید بتواند به تقویت برنامه‌های حفاظتی و افزایش حساسیت عمومی نسبت به خطرات پیش روی یوز آسیایی منجر شود. به باور آنان، همین حضور می‌تواند گام مهمی در جهت احیای نسل این گونه ارزشمند و در حال انقراض باشد.
انتهای پیام/363/
