علامه مجلسی؛ الگویی زنده برای حوزه امروز و آینده تشیع

خبرگزاری تسنیم ـ محمدرضا آتشین صدف؛ سی‌ام مرداد، روز گرامیداشت علامه محمدباقر مجلسی (ره)، فراتر از یادبود شخصیتی تاریخی است. این مناسبت فرصتی است برای بازاندیشی در نقش تمدن‌ساز او در تاریخ تشیع و بررسی پیوند دستاوردهای ایشان با نیازها و چالش‌های امروز حوزه‌های علمیه و جامعه. علامه مجلسی فقیه و محدث برجسته‌ای بود؛ اما افزون بر آن، یکی از معماران بزرگ فرهنگی تشیع در دوره صفوی شناخته می‌شود؛ در روزگاری که تشیع به عنوان مذهب رسمی ایران تثبیت شد و نیازمند تعریفی جامع‌تر در ابعاد معرفتی و اجتماعی بود.

علامه‌ مجلسی با نگارش موسوعه‌ی بزرگ حدیثی «بحارالأنوار»، میراث حدیثی شیعه را گردآوری و پاسداری کرد؛ اما در کنار آن، آموزه‌های اهل‌بیت (علیهم السلام) را نیز با زبان قوم به عموم مردم عرضه نمود. آثار فارسی او که برای مخاطبان عام نگاشته شده‌اند، نمونه‌ای موفق از تلاش او برای فهم‌پذیر کردن معارف دینی و بیانگر دغدغه‌های فرهنگی و اجتماعی وی هستند. این پیوند میان عمق علمی و ارتباط مستقیم با جامعه، همان ویژگی‌ است که امروز نیز از حوزه‌های علمیه انتظار می‌رود.

در عصر کنونی، جهان تشیع و بلکه جهان اسلام با مسائل نوظهور و چالش‌های متعددی در عرصه‌های فکری، اجتماعی و رسانه‌ای روبه‌رو است. در چنین شرایطی، الگویی نظیر علامه مجلسی می‌تواند بسیار راهگشا باشد؛ چرا که او هم در زمینه‌ی پژوهش علمی و تولید دانش، بی‌بدیل عمل کرد و هم در مسیر تمدن‌سازی دینی نقش مؤثری ایفا نمود. او اثبات کرد که عالم دینی می‌تواند در عین حفاظت از سنت‌های ارزشمند، از ابتکارات نو برای انتقال پیام دین به جامعه استفاده کند و با اقتدار به نیازهای زمانه پاسخ گوید.

امروز نیز حوزه علمیه باید با تکیه بر پایه‌های علمی استوار خود و شناخت درست از نیازهای روز، پیام دین را با بهره‌برداری از فرصت‌ها، شیوه‌ها و ابزارهای تازه به نسل‌های جدید منتقل کند. همان ‌طور که علامه مجلسی در دوران خود با استفاده از ظرفیت‌های اجتماعی و حکومتی توانست نقش مهمی در تثبیت مذهب تشیع بر عهده گیرد؛ حوزه‌ی امروز نیز باید با برقراری ارتباط هوشمندانه با دنیای معاصر، جایگاه تمدنی خود را حفظ و تقویت کند.

گرامیداشت علامه مجلسی صرفاً نگاه به گذشته نیست، بلکه فراخوانی برای بازاندیشی مأموریت حوزه در دوران کنونی است؛ مأموریتی که در آن عالم دینی تنها به ایفای نقش فقهی، حدیثی، کلامی و تفسیری اکتفا نمی‌کند، بلکه به‌عنوان رهبری سیاسی، فرهنگی و اجتماعی برای جامعه‌ای گسترده‌تر و پیچیده‌تر قدم برمی‌دارد.

انتهای پیام/