میزگرد| رسانه‌های انقلابی چگونه در جنگ روایت‌ها پیروز می‌شوند؟
در میزگرد تخصصی «جنگ امروز، رسانه و جنگ روایت‌ها» خبرگزاری تسنیم به این پرسش که "رسانه‌ها در تقابل با جنگ روانی دشمن چگونه روایت‌سازی یا واقعیت‌نمایی می کنند؟" پاسخ داده شد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از اراک، به اذعان بسیاری از کارشناسان امروز جنگ‌ها تنها با سلاح و موشک نیست بلکه در کنار توان موشکی و نظامی که یک اصل مهم و اساسی اقتدار هرکشوری است، جنگ مهمی در دنیا درجریان است که آن، جنگ روایت‌ها است؛ جنگی که در آن رسانه‌ها سلاح اصلی و خبرنگاران سربازان خط مقدم هستند و در این نبرد نرم، هر خبر، تصویر یا تحلیل می‌تواند سرنوشت‌ساز باشد و دوربین، قلم و شبکه‌های اجتماعی تعیین‌کننده پیروزی یا شکست در این عرصه را رقم می زند.
به برکت انقلاب اسلامی و مجاهدت قوای مسلح کشورمان، ایران اسلامی در اوج اقتدار و توان دفاعی، نظامی و موشکی است که همین امر ضرورت روایت دستاوردها و اقتدار و قدرت کشور را دوچندان ساخته و در کنار این موضوع، روایت اقتدار و پیشرفت و موفقیت کشور موضوع مهمی است که اهمیت و کارکرد رسانه را دو چندان ساخته است.
در این راستا میزگرد تخصصی «جنگ امروز، رسانه و جنگ روایت‌ها» با حضور سرهنگ پاسدار صابر حیدری، فرمانده و حجت الاسلام داود حبیبی، نماینده ولی فقیه در سپاه اراک به میزبانی خبرگزاری تسنیم استان مرکزی برگزار شد که مشروح آن در زیر می آید:
تسنیم: از اینکه وقت خود را در اختیار خبرگزاری تسنیم قرار دادید صمیمانه سپاسگزاریم، برای شروع به بحث بفرمایید از نظر شما جایگاه رسانه و فرهنگ در چه محلی از اهمیت قرار دارد؟
حیدری: فرهنگ به مثابه روح یک جامعه، هویت ساز و جهت دهنده به ارزش های جمعی است که در این میان، رسانه‌ها به عنوان بازتاب دهنده، انتقال دهنده و حتی شکل دهنده به فرهنگ، نقشی بی بدیل ایفا می کنند.
ما معتقدیم رسانه تنها یک ابزار اطلاع‌رسانی نیست، بلکه آینه ای است که فرهنگ را بازمی تاباند، گاه نقد می کند و گاه در بازتعریف آن مشارکت می جوید که در این فرایند، خبرنگاران به عنوان سربازان جبهه فرهنگ و آگاهی، مسئولیتی خطیر بر عهده دارند.
در مجموع، فرهنگ، اساس تمدن است و رسانه، نگهبان این اساس بنابراین خبرنگاران به مانند کنشگران عرصه فرهنگ، باید با آگاهی، دقت و تعهد، نه تنها رویدادها را گزارش کنند، بلکه در تقویت سرمایه فرهنگی جامعه بکوشند براین اساس، در دنیایی که رسانه ها به سرعت مرزهای واقعیت و تصنع را محو می کنند، کار حرفه ای خبرنگاران متعهد، می تواند روشنگر راه حقیقت و پاسدار هویت جمعی باشد.
حبیبی:انقلاب اسلامی ایران، به‌عنوان یک نهضت الهی و مردمی، از ابتدا با تحریف‌ها و جنگ روایت‌های دشمنان مواجه بوده که در این میان، رسانه‌ها به‌عنوان ابزاری قدرتمند، نه‌تنها وظیفه اطلاع‌رسانی، بلکه مسئولیت دفاع از دستاوردهای انقلاب و بیان حقایق را بر عهده دارند و امروز بیش از هر زمان دیگری، رسانه‌های متعهد باید با آگاهی‌بخشی و روشنگری، در برابر جنگ نرم دشمنان ایستادگی کنند.
دشمنان انقلاب اسلامی سال‌هاست که به‌جای جنگ سخت، از ابزارهای رسانه‌ای برای تحریف تاریخ، تضعیف ارزش‌ها و ایجاد تردید در نسل جوان استفاده می‌کنند که در این شرایط، رسانه‌های داخلی باید با تولید محتوای هوشمندانه، مستند و جذاب، روایت‌های دروغین را خنثی و حقایق انقلاب را تبیین کنند بنابراین برنامه‌های مستند، گفت‌وگوهای تحلیلی و گزارشهای عمیق می‌توانند نقشی تعیین‌کننده در روشنگری افکار عمومی داشته باشند.
تسنیم: بفرمایید ضرورت فعالیت کار فرهنگی رسانه در کشور ما چیست و امروز چه مسئولیتی روی دوش خبرنگاران قرار دارد؟
حیدری: رسانه ها با پوشش رویدادهای فرهنگی، معرفی میراث ملی، توجه به هنرهای بومی و نقد آسیب های اجتماعی، می توانند هم حافظ سنت های اصیل باشند و هم بستری برای نوآوری فرهنگی ایجاد کنند چراکه برنامه های مستند، گزارشهای تحلیلی و حتی طنزهای اجتماعی، همه در شکل دهی به ذائقه فرهنگی جامعه مؤثرند.
حبیبی:چراکه یکی از ابزارهای دشمن برای ضربه زدن به انقلاب، گسترش شایعات و اخبار جعلی است. رسانه‌های متعهد باید با سرعت و دقت، دروغ‌ها را شناسایی و با ارائه اسناد و مدارک، افکار عمومی را از حقیقت آگاه کنند. شبکه‌های اجتماعی و خبرگزاری‌ها می‌توانند با ایجاد کمپین‌های روشنگری، توطئه‌های دشمن را خنثی سازند.
بسیاری از نسل جوان، به‌ویژه در فضای مجازی، با حجم گسترده‌ای از تبلیغات منفی علیه انقلاب اسلامی مواجه هستند که رسانه‌ها باید با زبان گویا و مستند، دستاوردهای علمی، اقتصادی، فرهنگی و بین‌المللی انقلاب را بازگو کنند بنابراین از پیشرفت‌های هسته‌ای تا موفقیت‌های پزشکی و دفاعی، همه باید به‌درستی برای مردم، به‌ویژه نسل جدید، تشریح شود.
تسنیم: در این بین کارکرد و نقش یک خبرنگار در تاثیرگذاری بر جامعه چیست؟
حیدری:یک خبرنگار آگاه، تنها به انتقال اخبار بسنده نمی کند، بلکه با ژرف نگری، مسائل فرهنگی را ریشه یابی می کند چراکه از بررسی چالش های زبان و ادبیات محلی تا تحلیل تأثیر شبکه های اجتماعی بر ارزش های خانوادگی، خبرنگاران می توانند با رویکردی مسئولانه، جامعه را به تأمل وادارند.
حبیبی:رسانه‌ها در دوران کنونی، سنگرهای بی‌صدا اما تأثیرگذاری هستند که می‌توانند با روشنگری، بصیرت‌افزایی و تبیین حقایق، از انقلاب اسلامی دفاع کنند. اگر روزی رزمندگان با سلاح در جبهه‌ها ایستادگی کردند، امروز خبرنگاران، تولیدکنندگان محتوا و فعالان رسانه‌ای باید با قلم و تصویر، از دستاوردهای انقلاب پاسداری کنند بنابراین دفاع از انقلاب، تنها با اسلحه نیست؛ گاهی یک گزارش دقیق، یک مستند تأثیرگذار یا یک توئیت روشنگرانه، می‌تواند ضربه‌ای سخت‌تر از یک موشک به دشمن وارد کند.
تسنیم: فکر می‌کنید آسیب و تهدید مهم فضای رسانه و این حوزه چیست؟
حیدری: امروزه رسانه های دیجیتال و فضای مجازی هم تهدیدند و هم فرصت. از یکسو، گسترش شایعات و تهاجم فرهنگی از طریق رسانه ها، هویت ملی را تضعیف می کند و از سوی دیگر، امکان معرفی فرهنگ اصیل به جهانیان را فراهم می سازد و خبرنگاران حرفه ای با تولید محتوای دقیق و جذاب، می توانند در این میدان به سفیران فرهنگی تبدیل شوند.
رسانه ها نباید صرفاً در پی جذب مخاطب با سوژه های هیجان انگیز باشند، بلکه باید به مسئولیت فرهنگی خود واقف باشند یعنی پرهیز از کلیشه سازی، احترام به تنوع فرهنگی و پرهیز از تحریف حقایق تاریخی، از اصولی است که اعتبار رسانه و خبرنگار را تضمین می کند.
حبیبی:انقلاب اسلامی بر پایه مقاومت و ایثار استوار است. رسانه‌ها باید با روایت زندگی شهدا، رزمندگان و مدافعان حرم، روحیه مقاومت و پایبندی به آرمان‌های امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری را زنده نگه دارند. مستندهای دفاع مقدس، خاطرات ایثارگران و معرفی چهره‌های انقلابی، می‌توانند الهام‌بخش نسل جوان باشند.
امروز تنها رسانه‌های رسمی نیستند که بار دفاع از انقلاب را به دوش می‌کشند؛ فعالان فضای مجازی، کانال‌های مردمی و وبلاگ‌نویسان متعهد نیز باید با تولید محتوای هوشمندانه، در این جبهه حضور داشته باشند. هر شهروند می‌تواند با یک کلیک، یک پست یا یک کلیپ، به یک رسانه کوچک تبدیل شود و در دفاع از ارزش‌های انقلاب مشارکت کند.
تسنیم: در ماه های اخیر شاهد تجاوز جنابتکارانه رژیم صهیونی بودیم که سند عینی حقانیت جمهوری اسلامی ایران در دنیا بود، کر می کنید در روایت این جنگ تحمیلی 12 روزه رسانه چه نقشی دارد؟
حیدری: جنگ 12 روزه رژیم صهیونیستی علیه ایران اسلامی، تنها یک رویارویی نظامی نبود، بلکه آزمونی بزرگ برای رسانه‌های دو طرف در عرصه روایت‌پردازی و جنگ روانی بود زیرا در این نبرد کوتاه اما سرنوشت‌ساز، رسانه‌ها به‌عنوان ابزاری استراتژیک، هم در جبهه اطلاع‌رسانی و هم در میدان مقابله با پروپاگاندا، نقشی حیاتی ایفا کردند.
در این جنگ، رسانه‌های داخلی ایران با سرعت و دقت بالا، اخبار دقیق عملیات‌های نظامی و موشکی را پوشش دادند و از تحریف‌های رسانه‌های صهیونیستی جلوگیری کردند همچنین شبکه‌های تلویزیونی، خبرگزاری‌ها و پایگاه‌های خبری با انتشار تصاویر و گزارشهای مستند، روحیه مقاومت را در میان مردم تقویت کردند. پوشش زنده شهادت‌طلبی نیروهای مقاومت و موفقیت‌های نظامی ایران، افکار عمومی را به‌سمت وحدت و حمایت از مواضع جمهوری اسلامی سوق داد.
حبیبی:در جنگ 12 روزه رژیم صهیونیستی علیه ایران اسلامی، رسانه‌های متعهد انقلابی به‌عنوان خط مقدم جبهه رسانه‌ای، نقشی تعیین‌کننده در روشنگری، وحدت‌آفرینی و خنثی‌سازی توطئه‌های دشمن ایفا کردند. این رسانه‌ها با بهره‌گیری از تجربیات دفاع مقدس و جنگ رسانه‌ای، الگویی عملی از رسالت رسانه‌ای در شرایط بحران ارائه دادند.
رسانه‌های انقلابی با ایجاد اتاق‌های عملیاتی ویژه، اخبار صحیح عملیات‌های نظامی و موشکی را با کمترین فاصله زمانی منتشر کردندو با ایجاد سامانه‌های پایش لحظه‌ای، از تبدیل فضای مجازی به میدان پروپاگاندا دشمن جلوگیری کردند.
تسنیم: یک روایت از فعالیت رسانه های غربی و رسانه های انقلابی کشورمان ارائه می کنید؟
حیدری: رژیم صهیونیستی در این جنگ، از رسانه‌های غربی و شبکه‌های اجتماعی برای بزرگ‌نمایی خسارات ایران و کوچک‌شماری ضربات خود استفاده کرد، اما رسانه‌های ایرانی با انتشار مستندات و تحلیل‌های کارشناسی، دروغ‌پردازی‌های دشمن را افشا کردند. تولید محتوای سریع در قالب اینفوگرافی، ویدئوهای کوتاه و توییت‌های تحلیلی، باعث شد روایت ایران در فضای مجازی غالب شود.
در جنگ 12 روزه، مردم ایران با حضور فعال در شبکه‌های اجتماعی، به رسانه‌های مردمی تبدیل شدند. هشتگ‌های حمایت‌آمیز، انتشار اخبار صحیح و مقابله با ترول‌های صهیونیستی، نشان داد که در عصر دیجیتال، هر کاربر می‌تواند یک سرباز در جبهه رسانه‌ای باشد. این مشارکت گسترده، تأثیر شگفت‌انگیزی در تقویت روحیه ملی و خنثی‌سازی تبلیغات دشمن داشت.
تسنیم: اگر بخواهیم درخصوص رسانه‌های جهانی و جنگ روایت‌ها توضیحی داشته باشید این موضوعات را چگونه روایت خواهید کرد؟
حیدری: رسانه‌های غربی در این جنگ، عمدتاً در خدمت روایت صهیونیستی قرار گرفتند و اخبار یک‌جانبه منتشر کردند، اما رسانه‌های مستقل و برخی شبکه‌های بین‌المللی با انعکاس حقایق، توازنی نسبی در فضای رسانه‌ای جهان ایجاد کردند. این موضوع اهمیت تقویت رسانه‌های فارسی‌زبان و بین‌المللی جمهوری اسلامی را بیش از پیش آشکار کرد.
حبیبی: این جنگ نشان داد نیاز به توسعه سامانه‌های پایش هوشمند رسانه‌ای داریم، همچنین اهمیت آموزش رسانه‌ای به اقشار مختلف مردم، لزوم ایجاد بانک محتوای آماده برای شرایط بحران و ضرورت تقویت رسانه‌های دیجیتال انقلابی را دوچندان هویدا و مشخص ساخت.
تسنیم: عرصه رسانه در جنگ تحمیلی 12 روزه چه نتایجی داشت و چه درس هایی برای ما به دنبال داشت؟
حیدری: جنگ 12 روزه ثابت کرد که امروزه پیروزی تنها در میدان نظامی تعیین نمی‌شود، بلکه سلطه بر فضای رسانه‌ای و روایت‌سازی نیز نقشی کلیدی دارد بنابراین ایران باید با توسعه زیرساخت‌های رسانه‌ای، هوش مصنوعی در تحلیل اخبار و آموزش نیروهای متخصص، برای جنگ‌های احتمالی آینده آماده باشد.
جنگ 12 روزه رژیم صهیونیستی علیه ایران، نشان داد که رسانه‌ها نه‌تنها بازتاب‌دهنده وقایع، بلکه خود بخشی از میدان نبرد هستند و رسانه‌های متعهد و هوشیار ایران در این نبرد، با روشنگری و سرعت عمل، توانستند روایت مقاومت را به جهان عرضه کنند و توطئه‌های دشمن را خنثی سازند بنابراین اکنون باید از این تجربه برای تقویت بیشتر جبهه رسانه‌ای در برابر هرگونه تهدید آینده استفاده کرد.
حبیبی: رسانه‌های متعهد انقلابی در جنگ 12 روزه ثابت کردند که می‌توانند هم‌زمان سه نقش را ایفا کنند: "خبررسان امین"، "روشنگر حقیقت" و "سرباز جبهه رسانه‌ای". این تجربه گران‌بها باید به الگویی پایدار برای مقابله با جنگ‌های ترکیبی آینده تبدیل شود.
تسنیم: فکر می کنید رسانه چه نقشی و وظیفه ای در قبال معرفی دستاوردهای بسیج برعهده دارد؟
حیدری: بسیج، این نهاد انقلابی و مردمی، در طول بیش از چهار دهه از عمر پربرکت انقلاب اسلامی، به‌عنوان یکی از بارزترین نمادهای پیوند عمیق بین نظام و مردم ایفای نقش کرده است. امروز ضرورت دارد با بهره‌گیری از تمام ظرفیت‌های رسانه‌ای، این دستاوردهای عظیم به‌ویژه برای نسل جوان بازشناسی شود.
چراکه بسیج در طول بیش از چهل سال انقلاب دستاوردهای مختلفی داشته به طوریکه نقش بی‌بدیل در دفاع مقدس با تقدیم 360 هزار شهید و جانباز، تشکیل یگان‌های مقاومت در سراسر کشور برای مقابله با تهدیدات امنیتی و حضور مؤثر در مقابله با ناامنی‌های مرزی و داخلی از جمله دستاوردهای دفاعی و امنیتی بسیج و این شجره طیبه به حساب می آید.
همچنین در عرصه دستاوردهای علمی و آموزشی شاهد اتفاقات و نتایج مهمی چون تربیت صدها هزار نیروی متخصص در حوزه‌های مختلف، تشکیل شبکه گسترده دانشگاهی و حتی برگزاری مسابقات و المپیادهای علمی برای جوانان بوده ایم.
از سوی دیگر، بسیج در حوزه دستاوردهای فرهنگی و اجتماعی با راه‌اندازی هزاران پایگاه مقاومت در محلات و روستاها، سازماندهی اردوهای جهادی برای محرومیت‌زدایی و تربیت نسل انقلابی در قالب سازمان بسیج دانش‌آموزی و دانشجویی دستاوردهای بسیاری داشته است.
البته اوج موفقیت بسیج در کنار این موارد در حوزه دستاوردهای سازندگی بسیج است که با اجرای پروژه‌های عمرانی در مناطق محروم، مشارکت فعال در مدیریت بحران‌های طبیعی و کمک به پیشبرد پروژه‌های ملی توانسته کارنامه موفقی از خود برجای بگذارد.
این اقدامات نیاز به کار رسانه ای برای تبیین دارد بنابراین ضرورت کار رسانه‌ای برای معرفی دستاوردهای بسیج امری ضروری است زیرا باید دستاوردهای بسیج را معرفی کنیم تا بتوانیم از این طریق حفظ روحیه انقلابی در جامعه، معرفی الگوهای موفق مردمی، مقابله با جنگ روانی دشمنان، الگوسازی برای نسل جوان را رقم بزنیم.
حبیبی: در چهار دهه اخیر، بسیج به عنوان یکی از اصیل‌ترین نهادهای انقلابی، نقش بی‌بدیلی در عرصه‌های دفاعی، سازندگی و فرهنگی ایفا کرده است. اما آیا جامعه به ویژه نسل جوان، با عمق این دستاوردها آشناست؟ اینجاست که رسانه‌ها به عنوان پل ارتباطی بین بسیج و جامعه، مسئولیتی خطیر بر عهده دارند.
بنابراین دستاوردهای بسیج از ابعاد مختلفی مهم و قابل توجه است، از جمله مقابله با جنگ روایتی دشمن چراکه دشمنان انقلاب همواره درصدد کوچک‌نمایی و تحریف نقش بسیج بوده‌اند. رسانه‌ها باید با مستندسازی دقیق، این توطئه را خنثی کنند.
از سویی در راستای الگوسازی برای نسل جدید یعنی بسیج با تربیت هزاران شهید، جانباز و نخبه علمی، الگوهای بی‌نظیری ارائه داده که باید به درستی معرفی شوند.
حفظ روحیه انقلابی از دیگر این الزامات است چراکه آشنایی با دستاوردهای بسیج، روحیه جهادی و انقلابی را در جامعه زنده نگه می‌دارد.
تسنیم: فکر می کنید رسانه و خبرنگاران و اصحاب اطلاع رسانی با چه شیوه و ابزاری می توانند نتایج موفقی در معرفی دستاوردهای بسیج رقم بزنند؟
حیدری: تولید مستندهای جذاب از زندگی فرماندهان و رزمندگان بسیجی، ساخت فیلم‌های کوتاه با موضوع ایثارگری‌های بسیجیان، راه‌اندازی کمپین‌های معرفی بسیج، انتشار خاطرات ناب دفاع مقدس در قالب پادکست و کتابچه‌های دیجیتال و... و همچنین برگزاری نمایشگاه‌های مجازی و رسانه ای از دستاوردهای بسیج می تواند راهکارهایی برای معرفی بهتر مجموعه بسیج و دستاوردهای آن باشد.
چراکه به تعبیر مقام معظم رهبری بسیج به‌عنوان "مایه امید دشمن‌ستیز ملت‌ها"، گنجینه‌ای از تجربیات و دستاوردهای ارزشمند است که باید با زبان روز و روش‌های خلاقانه به جامعه، به‌ویژه نسل جوان معرفی شود. این مهم تنها با عزم رسانه‌های متعهد و انقلابی محقق خواهد شد.
حبیبی: رسانه‌های انقلابی امروز مسئولیت دارند با خلاقیت و ابتکار، دستاوردهای چهار دهه بسیج را به زبانی گویا و جذاب به جامعه، به ویژه نسل جوان معرفی کنند. این کار نه فقط یک وظیفه رسانه‌ای، که ادامه همان جهاد فرهنگی است که بسیجیان در میدان‌های مختلف آغاز کرده‌اند. آینده انقلاب اسلامی در گرو انتقال صحیح این میراث ارزشمند به نسل‌های آینده است.
گفت‌و‌گو از حسین عابدینی
انتهای پیام/711/
