پویانمایی ایرانی روی پرده پیشرفت

به گزارش گروه رسانه‌های خبرگزاری تسنیم، البته می‌دانیم که با آن نقطه مطلوب و آرمانی فاصله بسیاری داریم اما در قیاس با سال‌هایی که به سختی می‌توانستیم در سبد اکران یک فیلم مناسب گروه سنی کودک و نوجوان پیدا کنیم و این ژانر همیشه با بی‌تفاوتی روبه‌رو بود، شرایط بهتری پیدا کرده‌ایم. از سویی دیگر آن دورانی که چنین انیمیشن‌های باکیفیتی در سینمای ایران ساخته نمی‌شد و اعتمادها به این گونه جذاب کم بود، رقابت با نمونه‌های خارجی و استودیوهای بزرگ انیمیشن‌سازی کاری بس مشکل و دور از ذهن به نظر می‌آمد، اما تولیدات داخلی نه تنها توانستند با سرعتی قابل توجه نظر مخاطبان ایرانی را به خود جلب کنند بلکه به جشنواره‌های معتبر جهانی راه پیدا کردند و در بسیاری از کشورها به نمایش درآمدند و مخاطبان بسیاری یافتند.

مسیری که با ترقی طی شد 
از سال‌هایی که انیمیشن‌هایی همچون «شاهزاده روم»، «فیلشاه»، «بنیامین»  و... ساخته شدند و به فروشی بالا دست پیدا کردند تا تولیداتی همچون «بچه زرنگ»، «ببعی قهرمان» و... که در صدر فروش‌ قرار دارند و انیمیشنی همچون «پسر دلفینی» که با اکران در سینماهای روسیه به فروش بالایی دست پیدا کرد و در سینماهای آمریکا نیز به اکران برخط رسید و همچنین جزو سه انیمیشن پرفروش سینمای ایران شد، روز به روز پیشرفت‌های چشمگیری حاصل شده است. طبیعتاً شکل‌گیری رابطه عرضه و تقاضا و ارتباط مخاطبان با این آثار در نتیجه رشد و ارتقای کیفی این تولیدات است که توانسته اعتماد بازار داخلی را جلب کند و با وجود رقیبان سرسخت خارجی اما همچنان جزو انتخاب بچه‌های ایرانی است.

نگاهی به وضعیت فروش انیمیشن‌ها در سه سال اخیر
سال گذشته انیمیشن‌ها وضعیت نسبتاً قابل قبولی را در گیشه تجربه کردند. چهار انیمیشن «ببعی قهرمان»، «شنگول منگول»، «ساعت جادویی» و «ایلیا در جست‌وجوی قهرمان» به نمایش درآمد که در مجموع 2میلیون و 321 هزار مخاطب داشتند و فروش 103 میلیونی را بدست آوردند. همچنین تا این زمان «ببعی قهرمان» با فروش 68 میلیارد تومانی و جذب 5/1 میلیون مخاطب، پرفروش‌ترین انیمیشن سینمای ایران لقب گرفته است.  «بچه زرنگ» نیز دیگر انیمیشن پرفروشی بود که سال 1402 اکران شد و با مخاطبی در حدود 2 میلیون نفر فروشی معادل 62 میلیارد و 760 میلیون تومان داشت. در سال جاری نیز تا این زمان دو انیمیشن «رؤیاشهر» و «پسر دلفینی2» اکران شده که در این مدت 42 میلیارد تومان فروش داشته‌اند.

چرا استقبال مخاطبان سینما از انیمیشن‌ها افزایش یافت؟ 
با این اوصاف مجموع تولیدات چند سال اخیر را می‌توان نقطه عطفی در رشد و توسعه صنعت انیمیشن ایران دانست. اکران آثار باکیفیت و استقبال گسترده مخاطبان به ویژه در ایام تعطیلات و فصل تابستان، نشان‌دهنده ظرفیت بالای این حوزه برای جذب مخاطب و رقابت با سایر ژانرهای سینمایی است و با ادامه این روند می‌توان به آینده‌ای روشن برای انیمیشن ایران امیدوار بود. در واقع یکی از دلایل این موفقیت را می‌توان رشد فنی و کیفی تکنیک‌های انیمیشن‌سازی در ایران دانست که نسبت به دهه گذشته پیشرفت قابل توجهی داشته و به استانداردهای بین‌المللی نزدیک‌تر شده است، این در حالی است که ورود تولیدکنندگان حرفه‌ای و فعالیت استودیوهای مختلف انیمیشن‌سازی نیز نقش مهمی در افزایش رشد کمی و کیفی انیمیشن‌ها داشته است و در کنار این‌ها حضور پررنگ در  جشنواره‌های معتبر و دریافت جوایز متعدد نیز نشان از به رسمیت شناخته شدن سطح کیفی این تولیدات دارد.  

دست‌اندازهایی که صنعت انیمیشن را تضعیف می‌کند
با وجود نقاط قوتی که برشمردیم و پیشرفت‌های قابل توجهی که در سال‌های اخیر بدست آمده اما این صنعت همچنان با چالش‌هایی در یک طیف گسترده از ایده، اجرا و تولید و در مرحله آخر توزیع محصول روبه‌رو است. در قسمت نخست که شامل دو بخش ایده تا اجرا می‌شود، مهم‌ترین مسئله تأمین بودجه و ضرورت بهبود زیرساخت‌های تولید است و از آنجایی که بسیاری از استودیوهای انیمیشن‌سازی خصوصی یا نیمه‌خصوصی هستند در تأمین سرمایه خود با مشکلاتی مواجه‌اند و ناچار به جذب اسپانسر و یا مشارکت با نهادها و ارگان‌های دولتی هستند که همین مسئله منجر به افزایش تصدی‌گری بخش‌های دولتی بر صنعت انیمیشن می‌شود. عدم توسعه مرچندایزینگ (اعم از تولید محصولات جانبی، نوشت‌افزار، اسباب بازی و سایر کالاهای فرهنگی مرتبط با انیمیشن) که ارتباط مستقیمی با تأمین بودجه دارد هم از دیگر پیامدهای مشکلات مالی است که سرمایه‌گذاری روی آن می‌تواند به تنهایی محرکه اصلی بازگشت پول و به گردش درآوردن چرخه سرمایه برای تولیدکنندگان اثر باشد.

در بحث محتوایی نیز همچنان یک چالش بزرگ پابرجاست؛ یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های انیمیشن‌های ایرانی رقابت با انیمیشن‌های خارجی است که منجر به ناتوانی در بومی‌سازی و در عین حال جذب و حفظ مخاطب می‌شود. بسیاری از همین تولیدات که از کیفیت ساخت بالایی هم بهره می‌برند و پرمخاطب هستند وامدار شمار قابل توجهی از نمادها، شخصیت‌ها و المان‌های غربی شده‌اند و به عبارتی تولیدکنندگان ایرانی برای جذب مخاطب داخلی در سایه آثار کمپانی‌های مطرح و استودیوهای بزرگ حرکت می‌کنند. 

خیلی از این انیمیشن‌ها با سیاست‌های بومی‌سازی و تأکید بر فرهنگ و خلق قهرمان‌های ایرانی فاصله دارند و کمتر از تعداد انگشتان یک دست می‌توانید اثری پیدا کنید که بومی و برآمده از اساطیر کهن یا مبتنی بر الگوهای ایرانی باشد و اغلب آن‌ها همچنان کپی دست چندمی از ایده‌های غربی هستند. گرچه بخشی از این معضل هم به حفظ مخاطب در این بازار پررقابت معطوف می‌شود اما به ندرت می‌توان شاهد ایده‌هایی خلاقانه، بدیع و نو در این آثار بود و در اغلب این تولیدات این تکنیک است که روی محتوا و قصه موج‌سواری می‌کند. در حالی که ادبیات داستانی ما ظرفیت‌های بسیاری برای اقتباس و ارتقای کیفیت محتوایی و جذابیت داستانی دارد.

و در چالش سوم که بحث توزیع است باید به مشکلات رایج در اکران، اختصاص سالن، زمان اکران و بحث مهم تبلیغات و برندینگ اشاره کرد. رونق اردوهای فرهنگی و زنگ مدرسه، تعامل آموزش و پرورش و سازمان سینمایی در کنار زمان مناسب اکران می‌تواند بخش عمده‌ای از چالش‌های پیش روی جذب مخاطب و فروش را بهبود بخشد. در کنار این‌ها فاز دوم توزیع و توسعه انیمیشن با تولید محصولات جانبی کلید می‌خورد که متأسفانه این هم یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های این صنعت است که به دلیل نبود بودجه و ناتوانی‌های مالی پرونده‌اش بسته می‌ماند. به طوری که از مجموع انیمیشن های تولید شده در سینمای ایران تنها «بچه زرنگ» بود که به واسطه حمایت‌های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به عنوان تهیه‌کننده، بخشی از مرچندایزینگ یا همان محصولات جانبی را تولید کرد.   

آینده روشنی که در انتظار انیمیشن ایرانی است
حالا دیگر انیمیشن در سینمای ایران دوران آزمون و خطا را پشت سر گذاشته و در مسیر خلق ایده‌های نو و جذاب ایرانی است، گرچه هنوز فاصله زیادی با صنعتی شدن به معنای حقیقی آن دارد و بازار تولیدات جانبی آن هنوز کساد است و کمتر محصولی در آن تولید می‌شود که پایش به عرضه باز شود، با این حال اعتماد به این ژانر و استقبال مخاطبان از این گونه سینمایی، نوید آینده‌ای بهتر را می‌دهد و با ترکیبی منجسم از تولیدات باکیفیت و توزیع مناسب می‌توان علاوه بر بازارهای داخلی، چشم‌اندازی از بازارهای جهانی را نیز مد نظر قرار داد. 

منبع: قدس

انتهای پیام/