جایزه نوبل صلح و تغییر نام وزارت دفاع به وزارت جنگ

به گزارش گروه رسانه‌های خبرگزاری تسنیم، بهرام امیراحمدیان در یادداشتی نوشت: تصمیم اخیر دونالد ترامپ رئیس‌جمهور شهرت‌طلب ایالات متحده آمریکا در تغییر نام «وزارت دفاع» ایالات متحده به «وزارت جنگ» و استدلال او از اینکه ایالات متحده قوی‌ترین ارتش جهان با پیشرفته‌ترین سلاح‌های جنگی را دارد، می‌خواهد پاسخی به رژه ارتش چین در سپتامبر 2025 داده باشد.

از سویی دیگر وی بارها اظهار کرده است که به‌دنبال صلح در جهان است. در عکس دسته‌جمعی شی با مهمانان، در صف اول دو دوست اتمی و همسایه وی (روسیه و کره شمالی) قرار دارد که هر دو از سوی ایالات متحده تحت تحریم هستند. این نشان می‌دهد که برای چین منافع ملی و تهدیدات نه همانی است که در غرب وجود دارد .

چین و روسیه در دو سازمان عریض و طویل «سازمان همکاری شانگهای» با عضویت کشورهای هند و پاکستان و ایران در آسیا، کشورهای آسیای مرکزی (به‌استثنای ترکمنستان)، ایران، و بلاروس در اروپای شرقی و «بریکس» در آسیای جنوبی، آمریکای جنوبی و آفریقا در نظر دارند بر سلطه جهانی ایالات متحده از جنبه‌های اقتصادی و نظامی پایان دهند و یک جهان چندقطبی پدید آورند که در نهایت بتوانند در گام نخست دلار را از مبادلات تجاری اعضا حذف کنند.

ولی واقعیت این است که در کنار چین، اغلب این کشورها در هر دو سازمان با غرب مبادلات تجاری وسیعی دارند و چین خود به‌تنهایی سالانه بیش از 600 میلیارد دلار صادرات به ایالات متحده دارد. این بازی بزرگ قرن 21 است که چین و روسیه با هم دنبال می‌کنند. از دیدگاه آنان به‌ویژه روسیه، اگر جهان دوقطبی باشد، در این صورت روسیه (که خود را جانشین شوروی می‌پندارد) قطب دوم نخواهد بود و این برای روس‌ها غیرقابل قبول است، پس بهتر است با چین همنوا شود تا انضمام شرق اوکراین را به روسیه تکمیل کند. روسیه از یک جهان چندقطبی دفاع می‌کند. 

روسیه در دوره تحریم‌های غرب ناشی از تجاوز نظامی به اوکراین از سال 2014 به بعد به‌ویژه پس از جنگ علنی و تمام‌عیار از آغاز سال 2022 به‌شدت نیازمند همکاری با چین است. روسیه در همسایگی با چین از تأمین‌کنندگان اصلی انرژی و مواد خام چین است که از این طریق بازاری بزرگ برای کالاهای چینی در روسیه گشوده شده است.

هرچه تحریم‌های غرب علیه روسیه بیشتر می‌شود، روسیه به چین بیشتر وابسته می‌شود. این بدان معنی است که چین سیطره خود را بر روسیه بیشتر می‌کند و در برابر، روسیه از چین انتظار دارد که در جنگ علیه اوکراین از روسیه حمایت کند. تاکنون موضع چین در برابر تجاوز روسیه به اوکراین هواداری توأم با سکوت بوده است.

در رژه اخیر چین در پکن، شی جین‌پینگ برای نشان دادن حمایت خود از روسیه و کره شمالی آنها را در میمنه و میسره خودش قرار داده و با این نمایش خواسته است به غرب یادآور شود که سه کشور همسایه مصمم به ادامه همکاری هستند.

چین این بار به‌جای برادر بزرگ‌تر دوره شوروی، از دوستان خود حمایت می‌کند. این مانور نشان می‌دهد که در صورت پیروزی روسیه در به‌دست آوردن و تصاحب بخش‌های اشغالی اوکراین، چین از این مدل پیروی کرده و تایوان را به‌خود ضمیمه خواهد کرد و پوتین مدل عملی این بازی است.

با این وجود نباید از نظر دور داشت که نمایش تسلیحات پیچیده و تکنولوژی برتری که در تسلیحات به نمایش گذارده شده در رژه اخیر، هزینه سرباری زیادی بر چین دارد که در یک مسابقه تسلیحاتی با غرب به‌ویژه با آمریکا، دچار ناترازی خواهد شد. یکی از عوامل مهم در کنار عوامل دیگر فروپاشی شوروی، ورود ناگزیر این ساختار به کشیده شدن آن با غرب و ناتو در مسابقه تسلیحاتی بود.

در حقیقت شوروی برای برقراری موازنه نظامی با غرب به‌ویژه در جنگ ستارگان، ناگزیر بود بخش بزرگی از بودجه خود را به تسلیحات و مسائل نظامی تخصیص دهد که سهم آن در بودجه کشور چندین برابر بیشتر از سهمی بود که غرب برای مسائل نظامی پرداخت می‌کرد. از این‌رو شوروی پول کمتری می‌توانست در موارد دیگر از جمله سرمایه‌گذاری، صنعت، رفاه و فرهنگ، بهداشت و درمان و... هزینه کند. این آغاز نارضایتی و فروپاشی بود. این نابرابری اکنون نیز برای چین متصور است. ممکن است این نمایش نظامی مایه دلگرمی چین و نگرانی غرب باشد ولی این بدان معنی نیست که غرب این معادله را نادیده بگیرد. 

خشم آقای ترامپ از اتحاد سه‌گانه چین ـ روسیه ـ کره شمالی تا بدانجا رسید که علناً آن را بیان کرد. با تغییر وضعیت روسیه در اوکراین، احتمالاً تحریم‌ها و ابزارهای تأثیرگذار آن تخفیف داده شود.

رژه 3 سپتامبر به منزله نمایش قدرت رو به افزایش آقای شی در عرصه جهانی و همچنین قدرت نظامی چین بود. این رژه به‌وضوح نشان داد که چین با سرعت زیادی در حال نزدیک شدن به آمریکا در حوزه فناوری نظامی است و منابع لازم برای ساخت زرادخانه‌ای گسترده را در اختیار دارد.

اما کارشناسان می‌گویند ایالات متحده همچنان از نظر عملیاتی برتری خود را حفظ می‌کند. ارتش ایالات متحده به دلیل وجود یک فرهنگ «پایین به بالا» که در آن واحدهای زمینی می‌توانند با تغییر وضعیت، تصمیم‌گیری کنند و استراتژی‌های جنگی خود را تغییر دهند، «برتری» دارد که در هنگام نبرد به آنها چابکی می‌دهد.ایالات متحده آمریکا با تولید ناخالص داخلی بیش از 30 تریلیون دلار همچنان بزرگ‌ترین اقتصاد جهان است. چین اگرچه دومین اقتصاد بزرگ است، ولی تولید ناخالص داخلی آن 19.5 تریلیون دلار است.

نکته مهم در تولید ناخالص داخلی سرانه آن است که سهم هر نفر از این تولید را نشان می‌دهد. چین حدود یک میلیارد نفر بیش از آمریکا جمعیت دارد. درآمد سرانه یک نفر در ایالات متحده آمریکا 89.7 هزار دلار و در چین 13.9 هزار دلار است.

به سخنی دیگر یک نفر در ایالات متحده آمریکا 6 برابر بیشتر از یک چینی درآمد دارد. این در حالی است که رشد اقتصادی چین بیش از رشد اقتصادی آمریکاست (چین 4.5 و ایالات متحده 2.2 درصد است). با توجه به این ارقام چین برای تأمین هزینه‌های زندگی مردم ناگزیر است هزینه‌های بیشتری نسبت به آمریکا صرف کند و در برابر مسابقه تسلیحاتی خود را قدرتمند سازد.

در سال 2024، ایالات متحده 997 میلیارد دلار، چین 314 میلیارد دلار و روسیه 149 میلیارد دلار در هزینه‌های نظامی صرف کرده‌اند. در عین حال روسیه یازدهمین اقتصاد جهان است که با تولید 2.2 تریلیون دلار و رشد 1.3 درصدی، سرانه تولید ناخالص داخلی آن 15 هزار دلار است.

منبع:‌ اطلاعات

انتهای پیام/