چشیدن از دریا به قدر جرعه‌ای
در مورد امیر مؤمنان که جامعه ایران شیفته مرام و منش اوست و آزادی‌خواهان در دنیا همه خود را پیرو آن امام می‌دانند در عرصه فرهنگ و هنر اقداماتی انجام گرفته و محصولاتی ساخته شده که بدون تردید درخشان‌ترین اثر در این زمینه، سریال امام‌علی(ع) بود.
به گزارش گروه رسانه‌های خبرگزاری تسنیم، 13 رجب سالروز ولادت امیر مؤمنان است. امام اول شیعیان که در بین همه آزادی‌خواهان جهان محبوب است و همه پیروان حق، خود را از راهروان این امام می‌دانند. در کشورمان 13 رجب به نام روز پدر نامیده شده است. در مورد امامی که جامعه ایران شیفته مرام و منش او است و آزادی‌خواهان در دنیا همه خود را پیرو آن امام می‌دانند عرصه فرهنگ و هنر چه اقداماتی انجام داده و چه محصولاتی را ساخته است. بدون تردید درخشان‌ترین اثر در این زمینه، سریال امام‌علی(ع) بود که بعید است با گذشت زمان از شاهکار بودن این اثر کاسته شود. در این گزارش هم به چند مورد از آثار شاخص در مورد امام علی (ع) و همچنین پدر اشاره کردیم و هم اینکه پدر در سینما و برخی آثار هنری چگونه تصویر شده است.
درخشان‌ترین اثر هنری در مورد امام علی (ع)
سریال امام علی (ع) شاهکار داوود میرباقری در دهه 70 است. این سریال محصول سال 1375-1370 است. از این مجموعه تلویزیونی نسخه سینمایی نیز تهیه شده است. داستان این سریال از اواخر دوره خلافت عثمان بن عفان شروع میشود و تا پنج سال انتهایی و دوران خلافت و زندگی علی بن ابی‌طالب را روایت می‌کند. سریال امام علی (ع) در دهه 70 به بعد بارها بازپخش شده که همواره بینندگان فراوانی داشته است. اما آثاری هم در سینمای ایران هستند که پدر در آنها جایگاه خاصی دارد. فیلم «بوی پیراهن یوسف» از جمله همین آثار است. ابراهیم حاتمی‌کیا این فیلم را در سال 74 ساخت و علی نصیریان بازی درخشانی از خود ارائه کرد. این فیلم همان‌طور که از نامش پیداست، روایتگر انتظار پدری برای بازگشت پسرش است. پدری که علی‌رغم وجود مدارک مختلف و حرف‌های اطرافیانش، باور دارد که پسرش زنده است و روزی دوباره او را ملاقات خواهد کرد. مفهوم انتظار را در تک‌تک شخصیت‌های این فیلم مشاهده می‌کنیم. فیلم «پدر» هم از دیگر آثاری است که به این مسأله پرداخته است. این فیلم را مجید مجیدی در سال 1374 ساخت. این فیلم درباره پدر و پسری است که اگرچه رابطه خونی ندارند؛ اما رابطه پدر و پسری که به مرور بین آنها شکل می‌گیرد، کم از بقیه روابط پدر و فرزندی سینما ندارد.
فیلم «پدر» ساخته مجید مجیدی یکی از فیلم‌های پرافتخار این لیست است که موفق به کسب جوایز داخلی و خارجی متعددی شده است. این فیلم توانست سه سیمرغ بلورین جشنواره فیلم فجر برای بهترین فیلم، بهترین بازیگر نقش اول مرد و بهترین بازیگر نقش مکمل زن را از آن خود کند.
فیلم «به نام پدر» را هم ابراهیم حاتمی‌کیا ساخت. این فیلم در مورد پدری است که عواقب جنگ دامن‌گیرش میشود. پدر، رزمنده‌ای است که در دوران جنگ، منطقه‌ای را مین‌گذاری کرده و حالا سال‌ها بعد از جنگ، یکی از این مین‌ها زیر پای دخترش منفجر میشود. حالا این پدر باید برای آینده دخترش تصمیم بگیرد. آیا باید اجازه بدهد پایش را قطع کنند؟ دختر معتقد است که ناخواسته وارد جنگی شده که پدرش در آن حضور داشته و در این اتفاق نیز مانند بسیاری از دیگر مسائل زندگی‌اش، حق انتخاب نداشته است. «به نام پدر» یکی از بهترین فیلم‌های ایرانی درمورد پدران است که به ارتباط بین دو نسل مختلف با آرمان‌ها و دیدگاه‌های متفاوت می‌پردازد و نمایشگر یکی از ماندگارترین روابط پدر و دختری سینما است.
محسن چاوشی رکورددار تولید اثر در مورد حضرت امام‌علی (ع)
اما در عرصه موسیقی هم آثار بسیاری در مورد امام علی (ع) ساخته شده است که محسن چاوشی با تولید 6 اثر بیشترین فعالیت را در این زمینه داشته است. بررسی مجموع آثار چاوشی در این 20 سال با وجود حدود 20 قطعه مذهبی که برای اهل‌بیت (ع) اجرا شده‌اند، نشان می‌دهد این خواننده محبوب، روحیات مذهبی دارد و در این خصوص به‌ویژه درباره ارادتش به حضرت علی(ع) اهل تعارف هم نیست. سال 1388 چاوشی قطعه غدیر خون، سلام آقا و ظهر عطش را منتشر کرد.
سال 1393 قطعه تنهاترین را با موضوع یک درددل عاشقانه با امیرالمؤمنین (ع) منتشر کرد. در این قطعه که مضمون آن واگویه‌ای عاشقانه در رثای شهادت حضرت علی (ع) است، حسین صفا یارو، دوست صمیمی محسن چاوشی در این سال‌ها به‌عنوان ترانه‌سرا حضور داشت.
چاوشی در سال 99 و در ادامه تولید قطعات در مورد امام علی (ع)، قطعه علی (ع) را تولید کرد. این تک‌آهنگ از جمله آثار شاخص محسن چاوشی در حوزه‌های مناسبتی است که به مناسبت عید سعید غدیر خم منتشر و به دلیل حال و هوای با طراوتی که داشت، با استقبال مخاطبان روبه‌رو شد.
از دیگر خوانندگان کشورمان در این حوزه می‌توان به کارنامه محمد اصفهانی اشاره کرد که از هنرمندان پیشرو در تولید اثر در مورد امام علی (ع) است. آرون افشار هم قطعه پدر را تولید و منتشر کرده است.
فروغ ولایت همچنان پرفروغ
در حوزه آثار مکتوب هم کتاب‌های بسیار خوبی نوشته و منتشر شده است که همچنان کتاب فروع ولایت جزو شاخص‌ترین آثار در این زمینه است. کتاب آسیب‌شناسی حکومت دینی از دیدگاه امام علی(ع)، آموزه‌های عرفانی از منظر امام علی (ع)، فروغ ولایت و در نهایت کتاب علی از بان علی نوشته سید جعفر شهیدی است که وی در روایت جذاب زندگانی امیرالمؤمنین (ع) از بیان و گفتار خود حضرت استفاده کرده و برهه‌های گوناگون زندگانی امام را مانند زمان کودکی و مصاحبت با پیامبر، ایمان آوردن به ایشان به‌عنوان اولین مرد، اولین مرد نمازگزار با پیامبر، همراهی با نبی خدا در غزوات و مجاهدات بینظر و دیگر وقایع مهم عصر نبوی تا رحلت و خاکسپاری ایشان و سپس امر غصب خلافت و مصائبی که بر ایشان و اهل‌بیت (ع) وارد شد را تشریح کرده است.
امام علی (ع) و خوارج هم از کتاب‌های خوب و متأخر در این حوزه است. این کتاب اثر سید جعفر مرتضی عاملی است. از دیرباز تا امروز توسط مسلمانان و غربیان، کتاب‌های متعددی درباره این جریان نوشته شده؛ اما ویژگی ممتاز این اثر «جامعیت» آن، همسویی‌اش با مبانی تاریخی و کلامی تشیع و تحلیل‌های عمیق و عالمانه نویسنده محقق است. خصوصیت دیگر کتاب تحقیق درباره آغاز شکل‌گیری آن و فراز و فرودهایش در طول تاریخ تا امروز و مهم‌تر از آن، ویژگی‌های عقیدتی و احیانا علمی و اندیشه‌ای آن است. همچنین سیاست‌های راهبردی امیرالمؤمنین (ع) در تقابل با این جریان منبعی غنی برای الگوگیری امروزین جوامع است که نویسنده به تشریح آن پرداخته است.
عرصه فرهنگ و هنر ایران در بازنمایی شخصیت امام علی (ع) و شخصیت پدر تقریبا موفق عمل کرده‌اند و بازنمایی‌ها هم همواره مطابق با فرهنگ ایرانی و اسلامی بوده؛ اما در سال‌های اخیر آثاری در مورد پدر منتشر شده که بازنمایی به‌شدت مغایر با فرهنگ ایرانی و اسلامی دارد و همین اواخر فیلم «برادران لیلا» یک پدر منفور و مفلوک را نشان داد که دختر بر صورت او سیلی می‌زند و او خاموش و بی‌صدا چشم از جهان می‌بندد، درحالی‌که فرزندان مشغول جشن هستند. در واقع شاهد شروع یک خط انحرافی در مسأله بازنمایی پدر هستیم که 180 درجه با جامعه ایران فاصله دارد.
در روز پدر و ولادت حضرت علی (ع) بهترین فرصت است که دوباره به نحوه بازنمایی پدر در عرصه فرهنگ و هنر بپردازیم؛ چراکه پدر ستون خانواده ایرانی است و اگر این ستون فرو بریزد، تضمینی بر ادامه نهاد خانواده در جامعه ایران وجود ندارد.
منبع: صبح نو
انتهای پیام/
