کتاب خاطرات علی‌اکبر ولایتی رونمایی شد؛ «آن‌سوی دیپلماسی»

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، نشست رونمایی از کتاب «آن‌سوی دیپلماسی» (سیاست روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران در سایه یادداشت‌های دوران وزارت خارجه علی‌اکبر ولایتی) پیش‌ازظهر امروز یک‌شنبه 24 اردیبهشت ماه در سرای ملل سی و چهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد.

در این مراسم سیدکمال خرازی وزیر اسبق وزارت امور خارجه و رئیس شورای راهبردی روابط خارجی، سیدعلی‌اکبر صالحی وزیر اسبق امور خارجه و قائم‌مقام فرهنگستان علوم، بروجردی و آصفی از مشاوران علی‌اکبر ولایتی حضور داشتند.

آصفی که تدوین و انتشار کتاب را به‌عهده داشته است در سخنانی گفت: پروژه تدوین و انتشار این کتار از سال 1390 آغاز شد و برای اینکه به زیور طبع و تحریر دربیاید کارهایی انجام شد. مقابله متون، ممیزی کار و... از جمله این کارها بود به‌هرحال به‌لحاظ سیاسی و امنیتی کار مهمی انجام می‌شود و گویاسازی و موضوع‌نویسی اسناد، پیدا کردن عکس‌ها، ویراستاری محتوایی و نظارت محتوایی برای این اثر مهم بود و موجب شد یک تیم سه‌نفره در این راستا همکاری داشته باشند.

وی افزود: تاکنون سه جلد از این کتاب آماده شده است که دو جلد آن چاپ شده و جلد سوم زیر چاپ است، این یک مجموعه 14جلدی است و هر جلد 900 تا 1000 صفحه را دربرمی‌گیرد.

آصفی گفت: در خاطره‌نویسی‌هایی که تاکنون دیده‌ام کمتر موردی را می‌توان یافت که در جزئیات به این دقت وارد شده باشد، بنابراین در شناخت اتفاقات سال‌های نخست پیروزی انقلاب اسلامی در حوزه روابط خارجه می‌تواند بسیار مفید باشد. اگر ما این خاطرات را آن‌چنان که هست نگوییم خاطرات در مورد ایران را دیگران می‌نویسند و معمولاً آن‌طور که خود علاقه دارند این خاطرات را بیان می‌کنند.

مشاور علی‌اکبر ولایتی تصریح کرد: در این خاطره‌نویسی دو امر مهم مدنظر ما بوده است؛ اول منافع نظام، البته باید بگویم از 14 هزار صفحه‌ای که این مجموعه را شامل می‌شود کمتر از 500 صفحه با این مورد ممیزی شده است. مورد دوم رعایت آبرو و شخصیت کسانی است که به‌نحوی نامی از آنها برده شده است، به‌هرحال گاهی افراد اشتباهات مهلکی داشته‌اند که می‌تواند به‌نوعی ضربه جدی به آبروی‌ آنها زده شود، این موارد نیز بسیار اندک است حدود 30 تا 40 صفحه از کتاب را دربرمی‌گیرد.

آصفی اضافه کرد: آنچه در کتاب آمده حقیقت و عین واقعیت است، کتاب بسیار فراگیر است از آداب دیپلماتیک و تشریفات تا موضوع جنگ و قطعنامه و بسیار خواندنی، کتابی است که با دقت و موشکافی زیاد زیرنظر دکتر ولایتی منتشر شده است.

سیدکمال خرازی نیز در این نشست در سخنانی با بیان این مطلب که ای‌کاش شخص دکتر ولایتی نیز در مراسم حضور داشت، گفت: شخصیت آقای ولایتی بر همگان روشن است ایشان یک شخصیت برجسته علمی و یک استاد دانشگاه با تخصص پزشکی کودکان و یک شخصیت سیاسی در مسائل داخلی و خارجی و در زمینه‌های علمی دیگر مثل تاریخ و علم هستند. آقای ولایتی یک فرد ولایتمدار است و همواره خود را سرباز ولایت می‌داند او احساس کرده است که سربازی جدی و وفادار است.

وی با اشاره به 16 سال فعالیت علی‌اکبر ولایتی در وزارت امور خارجه گفت: در تمام دوران تصدی وی در وزارت خارجه که 16 سال را دربرمی‌گیرد گام‌های بسیار مهمی برداشته شده است بعد از انقلاب سالهای اول کار جدی در وزارت خارجه رخ نداد اما با آمدن وی و کارهای جدی از جمله تأسیس دانشکده بین‌الملل وزارت خارجه برای تربیت نیروی انسانی انجام شد.

وزیر اسبق امور خارجه با ابراز این مطلب که "هرچه نیروی انسانی در تراز انقلاب اسلامی بیشتر تربیت کردیم اقدامات مورد رضایت خدا نیز بیشتر انجام دادیم"، گفت: این دانشکده هنوز فعال است اما جای تأسف است که صحبت از انحلال این دانشکده است.

خرازی خاطرنشان کرد: در دورانی که ولایتی در وزارت امور خارجه بود کشور با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو شد، بخش زیادی در دوران جنگ بود و حل این مشکلات تدبیرهای زیادی را نیاز داشت. در آن دوران من در نیویورک سفیر ایران بودم آقای ولایتی وقتی با همتایان خود ملاقات می‌کرد شاهد این بودم که مشکلاتی بین ایران و کشورهای اروپایی وجود دارد مذاکرات در آن دوران انتقادی بود اما وزیر امور خارجه ایران کوتاه نمی‌آمد و ایستاد و انتقاد می‌کرد. این صحنه‌ها نشان می‌داد که مشکلات جدی با اروپاییان داریم.

وی تصریح کرد: طی این 16 سال، 16 سال تجربه است و از اینکه یادداشت‌های روزانه آقای ولایتی کتاب می‌شود خوشحالم، خزانه باارزشی برای کسانی است که سیاست خارجی ایران را مطالعه می‌کنند و باید برای آینده خطی‌مشی را تدوین کنند، دانشجویان ما و دیپلمات‌ها از این یادداشت‌ها می‌توانند بهره‌های بسیاری ببرند.

خرازی با بیان این مطلب که روزنگارها در دنیا سابقه طولانی دارد، گفت: امروز مجموعه کتابهایی تحت عنوان سیاست خارجی دوران پهلوی منتشر شده که در نمایشگاه عرضه شده است و حاصل مصاحبه با 15 نفر از مقامات و نظامیان دوره پهلوی در آمریکا است. روزنگارها می‌توانند برای آموزش و ترسیم خط‌مشی کشورها مفید باشند من شاهد هستم که آنچه را در جلسات نیویورک اتفاق می‌افتاد، آقای ولایتی می‌نوشت و در این 16 سال اگر هر روز یک صفحه یا دو صفحه نوشته باشد حجم عظیمی خواهد شد، امیدوارم این اقدام به‌عنوان یک اقدام تاریخی به‌همت آقای ولایتی و زحمت آقای آصفی مورد استفاده دیگران قرار گیرد. ما در ایران روزنگارهای دیگری از جمله روزنگار آقای هاشمی رفسنجانی را داریم که قابل استفاده است و خاطرات برخی دیگر از وزرای خارجه از جمله آقای ظریف را نیز منتشر کرده‌اند.

علی‌اکبر صالحی وزیر اسبق وزارت امور خارجه از دیگر سخنرانان این نشست بود که با اشاره به شخصیت علی‌اکبر ولایتی، گفت: ولایتی یک وزیر خارجه در شأن جمهوری اسلامی ایران است که برای 16 سال وزیر خارجه ایران بوده است بنابراین او اکنون یک نماد است و نامش با این وزارتخانه عجین شده است، قبل از وی چند وزیر امور خارجه داشتیم اما سیستم وزارت خارجه در زمان ایشان شکل گرفت و به‌عنوان یک میراث برای دیگران به‌یادگار ماند. ولایتی قطب‌نما و جهت‌دهنده سیاست خارجه از نظر من تلقی می‌شود و ما همگی در امتداد آن جهت حرکت کردیم، برخی به‌اعتبار شرایط موجود تندتر و برخی کمتر حرکت کردند ولی هدف رسیدن به مقصدی بود که جهت آن روشن بود.

وزیر اسبق امور خارجه ایران با اشاره به کتاب نیز گفت: تجارب گذشته را نباید دوباره زندگی کرد باید بنویسیم اما در کشور ما به این مهم به‌خوبی توجه نشده است، و ما گذشته را دوباره زندگی می‌کنیم، باید از تاریخ عبرت بگیریم نه اینکه مجدداً شرایطی را فراهم کنیم که همان حوادث و اتفاقات رخ دهد، تاریخ باید ما را پخته کند و تجربه دیگران و گذشته باید ما را پخته کند ما اگر بخواهیم فعالیت‌هایی مثل جوان‌گرایی را تسریع کنیم باید کنار آن به پختگی توجه داشته باشیم، من این کتاب را برای این مناسب می‌دانم که اگر قرار باشد جوانانی در آینده عهده‌دار مسئولیت شوند بتوانند آن را مطالعه کنند و پخته عمل کنند نه خام، قطعاً جوانانی که بعداً به وزارت خارجه می‌آیند باید این کتاب را مطالعه کنند.

وی با اشاره به شعار نمایشگاه کتاب تهران آینده خواندنی است، گفت: این شعار بسیار پرمعنا و پرمغز است، آقای آصفی درباره انتشار کتاب آن‌سوی دیپلماسی گفتند که ملاحظاتی برای انتشار این کتاب وجود داشته است که این خوب است اما در غرب این ملاحظات نیست، برخی مسائلی را می‌نویسند هرآنچه صدا و تصویر ضبط شده است، بدون روتوش منتشر می‌شود، ما در ایران ناگزیر به رتوش هستیم اما اگر می‌توانستیم رتوش نکنیم شاید بهره بیشتری داشتیم.

وزیر اسبق امور خارجه همچنین ادامه داد: اگر می‌شد این ملاحظات را خوانندگان فرهیخته داشته باشند بهتر بود من هم در کتاب خاطراتم مقداری این ملاحظات را داشته‌ام البته برخی به من می‌گفتند شدت ملاحظات را بیشتر کنم برای نمونه در کتاب آورده‌ام که در ابتدای دوران تحصیلم یک سال رفوزه شدم یا در دوران کودکی دستفروشی می‌کردم و سیگار می‌فروختم اما این خاطرات مربوط به 67 سال پیش است و چه اشکالی دارد؟ اتفاقاً نشان می‌دهد که مهم نیست اگر یک سال موفق نباشیم بعدش می‌توان موفق شد.

وزارت امور خارجه ویترین دولت در عرصه بین‌الملل است

صالحی با اشاره به جمله‌ای از رهبر معظم انقلاب اسلامی مبنی بر اینکه وزارت امور خارجه نیمی از دولت است، گفت: این عبارت جالبی است چرا که وزارت خارجه ویترین دولت در عرصه بین‌الملل است این کتاب‌ها کمک می‌کند که ما در وزارت خارجه مأموریت‌هایی را که ترسیم می‌شود به‌نحو احسن انجام دهیم.

بروجردی مشاور ولایتی گفت: جناب ولایتی چهره ماندگار سیاست خارجه ایران و طب ایران پس از انقلاب اسلامی است. بهداشت جهانی با توجه به توفیقات مرکز پزشکی وی یعنی بیمارستان مسیح دانشوری مسئولیت غرب آسیا را به ایشان واگذار کردند که در سطح جهان به پدیده‌های جدیدی در بیماری‌های عفونی و سل دسترسی پیدا کرده بودند.

وی با اشاره به ویژگی‌های علی‌اکبر ولایتی، گفت: تدین، خداباوری، اعتقاد عمیق به اسلام و عمل به آن و ولایتمداری از ویژگی‌های برجسته ولایتی است.

مشاور ولایتی ادامه داد: ایشان بعد از اینکه چندین بار درگیر بیماری کرونا شدند مقداری از تحرک و فعالیتشان کاسته شد اما گاهی من شاهد هستم که تا ساعت دو بامداد برای تهیه گزارش جهت ارائه به خدمت مقام معظم رهبری می‌نشستند و آن‌قدر احساس مسئولیت داشتند.

وی اضافه کرد: من روز گذشته از ایشان خواهش کردم با توجه به وضعیت جسمانی‌شان کار بیمارستان را رها کنند اما بعید می‌دانم، گاهی در دوران کرونا در جلسات وقتی تعداد بالای فوتی‌ها را می‌شنیدند می‌گریستند.

بروجردی ادامه داد: شجاعت ولایتی در تصمیم‌گیری‌ها و مجموعه ویژگی‌ها و فضایلش از او چهره ماندگاری ساخته است.

وی خاطرات دوران فعالیت خود را هر روز می‌نگاشت اما تدوین این کتاب نیز بسیار مهم بود، چرا که این فقط خاطره‌نویسی به‌معنای روزنگاری نیست، کتابی تحلیلی و دانش‌نامه از علم سیاست خارجه است، این 14 مجلد مجموعه بسیار ارزشمندی برای تبدیل شدن به کتابی مرجع است که نه‌تنها در دانشگاه‌های ایران بلکه در دانشگاه‌های سراسر دنیا نیز دیده شود.

در انتهای این مراسم از سه جلد کتاب «آن‌سوی دیپلماسی» رونمایی شد.

انتهای پیام/+