تصمیم چالش ساز دولت اردوغان برای قبرس و آسیای میانه

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، دولت اردوغان برای به رسمیت شناخته شدن بخش ترک نشین جزیره قبرس، تصمیم جدیدی گرفته که به تمام معنای کلمه، می تواند مشکلات و چالش های دیپلماتیک جدیدی برای کشورهای ترک زبان به وجود بیاورد.

آن گونه که ابراهیم کالن خبر داده، قرار است در نشست آتی کشورهای ترک زبان، ساختاری که از سوی ترکیه به نام «جمهوری ترک قبرس شمالی» شناخته می شود، به عنوان عضو ناظر سازمان کشورهای ترک، پذیرفته شود. این در حالی است که از دید سازمان ملل، اتحادیه اروپا و کشورهای جهان، دولتی به نام قبرس ترک وجود ندارد و کشور قبرس، به عنوان یک دولت مستقل عضو رسمی اتحادیه اروپا، بخش ترکی و رومی ندارد و یک ساختار واحد و یکپارچه به شمار می آید.

چرا ابراهیم کالن خبر را اعلام کرد؟

پیش از این، دو چهره سیاسی شناخته شده از سوی اردوغان، پرونده کشورهای ترک زبان را دنبال می کردند. یکی از آنان، فواد اوکتای معاون رئیس جمهور ترکیه است که مسائل مالی-  حقوقی مرتبط با قبرس و کشورهای ترک را دنبال می کند و دیگری، بن علی ییلدرم، یار غار اردوغان و نخست وزیر اسبق ترکیه است که به عنوان رئیس انجمن ریش سفیدان کشورهای ترک، منصوب شده است.

در این میان، افرادی همچون هاکان فیدان رئیس سرویس اطلاعاتی میت، ژنرال خلوصی آکار وزیر دفاع و سلجوق بیرقدار صاحب کارخانه پهپادسازی بیرقدار، امور امنیتی و دفاعی را بر عهده دارند.

اما حالا، فردی از سوی اردوغان به میدان فرستاده شده که همه کاره تیم او محسوب می شود. ابراهیم کالن، سخنگوی رئیس جمهور ترکیه و رئیس گروه مشاورین امنیت ملی و سیاست خارجی دولت ترکیه، روز شنبه در استانبول و در یک کنفرانس فرهنگی اعلام کرد که به زودی به ازبکستان می رود و در نشست سازمان کشورهای ترک زبان حضور پیدا می کند.

او در این مورد گفت: «به لطف فعالیت های منسجم  سازمان کشورهای ترک، اکنون روابط بسیار قوی بین دولت های ما ایجاد شده است. ما به زودی و در 11 نوامبر در اجلاس سران کشورهای ترک در ازبکستان شرکت خواهیم کرد. در آنجا نیز تصمیمات مهمی برای تعمیق بیشتر این روابط اتخاذ خواهد شد».

کالن در ادامه افزود: «یکی از  تصمیمات مهم ما برای اجلاس ازبکستان، اعلام مشارکت جمهوری ترک قبرس شمالی به عنوان کشور ناظر در سازمان کشورهای ترک خواهد بود. بنابراین ما از این به بعد، فرصت تقویت اتحادیه ترک را خواهیم داشت. همچنین از اینکه شوشا پایتخت فرهنگی جهان ترک در سال آینده خواهد بود، خوشحالم. امیدوارم کارهایی که باید در این زمینه انجام شود به شناخت بیشتر شوشا نیز منجر شود».

اعلام خبر پیوستن قبرس ترک به سازمان کشورهای ترک توسط ابراهیم کالن، پیام سیاسی نمادین دارد. چرا که فواد اوکتای و بن علی ییلدرم، هر دو از کارگزاران و مقاماتی محسوب می شوند که اهل اجرا هستند و هیچ نسبتی با مسائل سیاسی و فکری ندارند. اما وقتی که این خبر از سوی ابراهیم کالن بیان می شود، معنایش چنین است که گروه مشاورین سیاست خارجی و امنیت ملی نهاد ریاست جمهوری، به طور جدی از این تصمیم حمایت می کنند.

چرا تصمیم اردوغان چالش برانگیز است؟

اعضای سازمان کشورهای ترک عبارتند از: ترکیه، جمهوری آذربایجان، قزاقستان، قرقیزستان، ازبکستان، ترکمنستان و مجارستان. با نگاهی گذرا به این لیست، می توان به راحتی متوجه این نکته شد که ممکن است چه پیامدهایی در انتظار این کشورها باشد.

به عنوان مثال ممکن است جمهوری آذربایجان، در روند همکاری سیاسی و فروش گاز به کشورهای اروپایی با مشکل روبرو شود. همچنین انتظار می رود که مجارستان، مورد انتقاد اروپا قرار بگیرد و در مورد همکاریهای سیاسی و امنیتی بین قزاقستان و آمریکا و اروپا، مشکلاتی روی دهد. چرا که عضویت قبرس ترک در سازمان کشورهای ترک ولو در مقام عضو ناظر، به این معنی است که این کشورها، به شکل تلویحی، موجودیت سیاسی جمهوری ترک قبرس شمالی را به رسمیت شناخته و به معنایی دیگر، رای به تجزیه یک کشور مستقل عضو اتحادیه اروپا داده اند.

3 هدف اردوغان 

در ذکر دلایل و انگیزه های رجب طیب اردوغان در مورد پافشاری بر عضویت قبرس ترک در سازمان کشورهای ترک، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

الف) اردوغان تمایل دارد که نقش ترکیه را به عنوان کشور قدرتمند و پیشروی کشورهای ترک زبان تثبیت کند و نشان دهد که اعضای سازمان مزبور تابع خواسته های آنکارا هستند.

ب) اردوغان به دنبال آن است که دعوای سیاسی، مرزی و حقوقی با یونان، قبرس و اتحادیه اروپا را به حوزه های دیگر بکشاند و اروپا را با چالش روبرو کند تا تن به مذاکره و چانه زنی دهند.

ج) تیم اردوغان و اتاق فکر حزب عدالت و توسعه برای دستیابی به پیروزی در انتخابات سال آتی میلادی، به هر ابزار و دستاویزی پناه می برند و قطعاً با توجه به علاقه ملی گرایان ترک به مفاهیمی همچون جهان ترک و قبرس ترک، انتظار می رود که این رفتارهای تبلیغاتی، امتیازات جدیدی نصیب حزب حاکم ترکیه کند.

در پایان باید به این اشاره کرد که قطعاً، روسیه به عنوان قدرت برجسته و مسلط بر حوزه آسیای میانه و قفقاز از رویکردهای ترکیه در حوزه کشورهای ترک حمایت می کند و بر این باور است که این رفتارها، موجب انجماد در روابط آنکارا و غرب خواهد شد. اما آمریکا و اتحادیه اروپا، با این رفتارهای تیم اردوغان مخالف هستند و می توان انتظار داشت که در ماه های آتی، تنش ها و اختلافات جدیدی بین ترکیه و اتحادیه اروپا شکل بگیرد.

انتهای پیام/