گزارش| زرشک گنج نهفته اقتصاد خراسان جنوبی

به گزارش خبرگزاری تسنیم از بیرجند، زعفران که سال‌هاست به عنوان طلای سرخ شهرت دارد، هنوز نتوانسته در بازار جهانی به عنوان یک برند ایرانی جایی برای خود باز کند، حالا چه رسد به زرشک که در میان کوهی از مشکلات دست و پا می‌زند. خراسان جنوبی بعد از سال‌ها تجربه در کشت زرشک و اثبات مرغوبیت این محصول هنوز درگیر مشکلاتی همچون نبود امکانات فرآوری و عدم موفقیت در برندسازی است.

خراسان جنوبی پایتخت انحصاری زرشک جهان تا چند روز دیگر شاهد جشنواره‌ای ملی است؛ جشنواره‌ای که به شکرانه برداشت یاقوت سرخ از 21 تا 27 مهر در 5 شهرستان زیرکوه، قاینات، درمیان، بیرجند و سربیشه برگزار می‌شود.

38 هزار زرشک کار خراسان جنوبی از اواسط شهریور کار برداشت این محصول را از سطح 19 هزار و 485 هکتار از اراضی کشاورزی آغاز کرده اند تا 84 هزار تن زرشک را روانه بازار کنند.

خراسان جنوبی 98 درصد زرشک جهان را تولید می کند و رقیبی در تولید این محصول ب ندارد اما برای این که بتواند به اقیانوس تجارت جهانی راه یابد در کنار خلاقیت و نوآوری که در تولید این محصول باید به کار گرفته شود لازم است ابتدا زرشک به جهانیان شناسانده شود و ضرورت این کار نیز به بازاریابی و بازارشناسی های تجار و فعالان اقتصادی بر می گردد.

ناشناخته بودن این محصول در جهان سبب شده است تا همیشه زرشک کاران برای فروش محصولی که مطابق با اقلیم خراسان جنوبی است به ویژه در این سال هایی که نامهربانی آسمان با خراسان جنوبی شدت یافته است و تنها محصولی است که توانسته در برابر قهر طبیعت مقاومت نشان دهد ، با فراز و فرودهایی مواجه شوند.

طوری که گاهی قیمت این محصول به واسطه صادرات به بازارهای جهان خوب می شود و زرشک کاران نیز امیدوار می شوند و به امید فروش بهتر درد تیغ تیز شاخه های این محصول خاص منطقه را به جان می خرند اما گاهی آن قدر بازار راکد می شود که اگر مجبور نباشند تن به فروش این محصول که با زحمت فراوان برداشت کرده اند نمی دهند.

خراسان جنوبی تنها پرچمدار تولید محصول ارگانیک زرشک در جهان

در ماه های ابتدایی سال گذشته بازار زرشک راکد بود طوری که عده ای از خریداران و دلالان اشباع بودن بازار کلان شهرهایی مانند مشهد و تهران را دلیل سنگینی بازار عنوان می کردند و بیشتر زرشک کاران نتوانستند زرشک خود را قبل از سال بفروشند و پول آن را به درد مخارج شب عید خود بزنند. اما با آغاز به کار استاندار در دولت سیزدهم کار خرید توافقی انجام شد و گوشه ای از زخم دل زرشک کاران التیام یافت .

این در حالی است که به گفته تجار و فعالان اقتصادی تا زمانی که دانه های یاقوت فام زرشک خراسان جنوبی به اقیانوس تجارت جهانی راه نیابد وضعیت زرشک کاران همین خواهد بود مگر این که در سالی که با نام حمایت از کالای ایرانی نام گرفته حمایت ها از سرمایه گذاران و فعالان تجاری به سمت و سوی نوآوری و بازاریابی سوق یابد و از همه مهم تراین که محصول یکتای زرشک ، که خراسان جنوبی تنها پرچم دار تولید این محصول ارگانیک و خاص است به جهانیان شناسانده شود. 

به گفته یک کشاورز در روستای مهمویی در سالیان   قبل هر کیلو زرشک تمیز نشده و یا به اصطلاح با برگ را 20 هزار تومان می خریدند.

وی  دلیل رکود و سنگینی بازار را متوقف شدن صادرات این محصول و اشباع شدن بازار آن در کلان  شهرهایی چون تهران و مشهد اعلام می کند و به این موضوع اشاره دارد که با برپایی بازارچه های نوروزی و نوروزگاه ایران در تعطیلات عید نوروز برخی از زرشک کاران با بسته بندی این محصول توانسته اند کمی از زرشک خود را به فروش برسانند اما عمده زرشک آن ها باقی مانده و لازم است برای این که پولی دستشان را بگیرد همه محصول را یک جا بفروشند.

از سوی دیگر دلالان و واسطه ها نیز در  سالیان گذشته تا کنون  کمتر به سراغ زرشک کاران می آیند و اگر هم محصول آن ها را بخرند به صورت مدت دار است چون بازار سنگین است و کسبه کلان شهرها به واسطه پایان یافتن فصل سفر ، جنس آن ها را نمی خرند این درحالی است که در این برهه از زمان بیشتر زرشک کاران نیاز به نقدینگی دارند و اگر بخواهند به صورت مدت دار و با قیمت پایین آن را بفروشند ترجیح می دهند همچنان آن را در انبارها و سالن های زرشک خشک کنی حتی تا رسیدن به فصل محصول جدید که حدود شش ماه فاصله است نگهدارند.

به گفته برخی از این کشاورزان ، در ماه های پایانی سالیان گذشته و برای عرضه این محصول به بازارهای نوروزی ، دلالان به دنبال زرشک کار بودند اما اکنون چون کشاورزان  نیاز به نقدینگی دارند آن ها به دنبال دلالان هستند تا بتوانند محصول خود را به فروش برسانند.

یکی از واسطه های خرید زرشک در روستاها هم می گوید در سالیان گذشته نیاز بازار مصرف کم شده است و مبادی فروش این محصول که بیشتر کلان شهرهای مشهد و تهران است چندان تقاضایی برای خرید زرشک ندارد به همین دلیل بازار راکد و سنگین است.

به گفته وی تا شروع فصل سفرهای تابستانی و نیاز دوباره بازارها قیمت زرشک همچنان پایین  بود. به علاوه چون صادرات زرشک  کتر  شده بود رکود هم بربازار این محصول تا حدی حاکم بود اما پیش بینی میشود وضعیت امسال بهتر باشد..گاهی سئوال اینجاست که چرا باید یگانه محصول جهانی خراسان جنوبی دچار رکود شود و زرشک کاران مجبور به فروش این محصول با قیمت های پایین و اندک باشند با وجود زحمت فراوانی که برای آن متقبل می شوند ؟

‌بازاریابی نامطلوب و ناشناخته در بازارهای جهانی

  رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی بیرجند دلیل عمده رکود حاکم بر بازار زرشک را بازاریابی نامطلوب و ناشناخته بودن این محصول در بازارهای جهانی می داند و می گوید: تا زمانی که پنجره بازارهای جهانی به روی این محصول ارگانیک گشوده نشود و زرشک همچنان در جهان ناشناخته باقی بماند وضعیت زرشک کاران و بازار این محصول همین خواهد بود و تغییری در آن حاصل نخواهد شد.

احتشام راه چاره خروج از این بن بست را حمایت از صادرکنندگان با مشوق های صادراتی ، ورود سرمایه گذاران به زنجیره فراوری استاندارد و مورد پسند بازار اعلام و اذعان می کند: تا زمانی که برای رفع این چالش ها چاره اندیشی نشود این محصول همچنان در بازارهای جهانی ناشناخته باقی خواهد ماند و درجا خواهد زد.

به گفته وی زرشک تنها محصول ارگانیک و سالم در جهان است که خراسان جنوبی میدان دار تولید این محصول در ایران و دنیاست اما کمتر کسی از این داروخانه و خاصیت های وافری که دارد مطلع است و آن را می شناسد.

این فعال اقتصادی در حوزه زرشک و زعفران استان می افزاید: اگر این محصول ناشناخته فراوری شود از دانه دانه آن می توان پول در آورد و شغل در خراسان جنوبی ایجاد کرد اما حیف که هیچ حمایتی از این کالا و محصول ایرانی انجام نمی شود.

رئیس اتاق بازرگانی،صنایع، معادن و کشاورزی بیرجند  در این گزارش اشاره ای به این موضوع داشت که کشاورزان خراسان جنوبی جزو استانهای کم برخوردار  در کشور هستند و قوت لایموت آن ها نیز به دلیل حضور مستمر قهر طبیعت، همین زرشک است

قیمت گذاری زرشک بر اساس هزینه های کشاورزان باشد

معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار خراسان جنوبی تأکید کرد : قیمت گذاری زرشک باید بر اساس هزینه های تمام شده کشاورزان باشد.

 جواد اشرفی  بیان داشت: زرشک چون از کالاهای لوکس به شمار می رود و ضرورتی ندارد که در سبد خانوار وجود داشته باشد، باید قیمت گذاری آن، مطابق هزینه های تمام شده باشد.

وی تصریح کرد: تولید زرشک با توجه به شرایط استان، هزینه های فراوانی را به کشاورزان تحمیل می کند.

معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان جنوبی گفت: بر اساس آمار اعلام شده توسط سازمان جهاد کشاورزی، مجموع زرشک سال جاری استان حدود 20 هزار تن خواهد بود.

اشرفی ادامه داد: باید در خصوص محصولات کشاورزی مزیت دار خراسان جنوبی بخش خصوصی قوی داشته باشیم تا با دارا بودن کرسی در این زمینه، در تصمیم گیری اتاق بازرگانی و اتاق تعاون کشور تأثیر گذار باشیم.

وی گفت: باید پیگیری های شود تا در زمان برگزاری جشنواره ملی زرشک با همکاری کترینگ های هواپیمایی حداقل در پرواز های خراسان جنوبی، بسته ای از محصولات استان استفاده شود.

معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار خراسان جنوبی اظهار داشت : جشنواره ملی زرشک دارای 9 کمیته است که کار تعدادی از کمیته های این جشنواره در طول سال جاری و در صورت نیاز در سال های آینده ادامه خواهد داشت.

اشرفی با اشاره به این که همزمان با برگزاری رقابت های جام جهانی فوتبال در قطر، محصولات استان در غرفه ای در نمایشگاه قطر عرضه خواهد شد، ادامه داد: از ظرفیت نمایندگان خراسان جنوبی برای توزیع شربت زرشک در مجلس و هیئت دولت در زمان برگزاری جشنواره ملی زرشک نیز باید استفاده شود.

وی گفت: برنامه ریزی مناسبی برای انجام تبلیغات و اطلاع رسانی با هدف معرفی زرشک و فرآورده های آن در کشور به ویژه در استان های همجوار خراسان جنوبی باید انجام شود.

 وی تصریح کرد: یکی از اهداف این جشنواره معرفی زرشک به عنوان یک محصول استراتژیک در سطح ملی و فراملی است جلب نگاه‌ها و توجه‌ها به کمیته علمی و دانش بنیان این جشنواره با هدف فرآوری آکادمیک این محصول در صنعت غذایی و دارویی خیلی ارزشمند است چرا که می‌تواند ارزش افزوده خوبی ایجاد کند.

اشرفی؛ بازاریابی، ایجاد محورهای جدید صادراتی و سرمایه گذاری در زمینه فرآوری این محصول را از دیگر اهداف این جشنواره ملی دانست و افزود: کمیته‌های مربوطه ذیل این جشنواره ملی تعریف و فعال شده است.

وی با تأکید براینکه این جشنواره حالت ایستایی نخواهد داشت، اظهار داشت: باید پایان این جشنواره شروعی برای رسیدن به اهداف باشد و برنامه‌ها به صورت مستمر و پایدار ادامه یابد.

وی افزود: باید با فرآوری این محصول در زمینه‌های مختلف به خصوص صنایع غذایی و دارویی ارزش افزوده‌ خوبی برای کشاورزان استان ایجاد شود.

معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار خراسان جنوبی با بیان اینکه 50 هزار خانوار استان به صورت مستقیم از این محصول ارزشمند ارتزاق می کنند، تصریح کرد: متأسفانه هنوز نتوانسته ایم به صورت شایسته این محصول ارزشی را به سطح جهانی و ملی معرفی کنیم که امیدواریم با برگزاری این جشنواره به این هدف مهم دست یابیم.

اشرفی متذکر شد:  برای عناب، زعفران و زرشک به عنوان محصولات هویت دار بخش کشاورزی استان، برنامه‌های خوبی در دست اقدام است که امیدواریم با اجرای آن شاهد تحول شگرفی در حوزه اقتصاد و معیشت مردم باشیم..

 خراسان جنوبی با برداشت 98 درصد زرشک کشور، مقام اول

رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی گفت : قدمت زرشک به 250 سال قبل می‌رسد و خراسان جنوبی با برداشت 98 درصد زرشک کشور، مقام اول در این خصوص را دارد.

جعفری افزود: 38 هزار خانوار استان در زمینه زرشک فعالیت می‌کنند و 25و احد تولیدی و هفت واحد فرآوری زرشک در استان وجود دارد و در شهرستان‌های قائنات، زیرکوه، درمیان، بیرجند و سربیشه به ترتیب بیشترین میزان زرشک برداشت می‌شود.

وی بیان داشت: ارزش زرشک تولید خراسان جنوبی چهار هزار میلیارد ریال است و باید با اقداماتی که در استان انجام می‌شود، میزان قیمت آن در خراسان جنوبی مشخص شود.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی با اشاره به این که زرشک یکی از معیارهای هویتی خراسان جنوبی است، تصریح کرد: جشنواره ملی زرشک 21 تا 27 مهرماه در پنج شهرستان استان برگزار می‌شود.

وی ادامه داد: برنامه متنوع مختلفی در این باره پیش بینی شده است که کلنگ زنی شهرک تخصصی زرشک در سربیشه و بهره برداری از بارگاه‌های زرشک در افین از جمله آنها است.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان گفت: پیشنهاد می‌شود روز ملی زرشک در تقویم کشور ثبت شود و پروازها در زمان برگزاری جشنواره ملی زرشک افزایش یابد.

تولید سالانه  22 هزار تن زرشک خشک در خراسان جنوبی

نماینده مردم شهرستانهای قاینات و زیرکوه در مجلس شورای اسلامی گفت :سالانه 22 هزار تن زرشک خشک، حدود 102 هزار تن زرشک تَر، 70 تن زعفران و میزان زیادی عناب در استان داریم.

اسحاقی اظهار داشت: مقام معظم رهبری سال قبل در جلسه هیات دولت یکبار به صورت ریشه‌ای تاکید کردند به دنبال فرآروی بحث زعفران جنوب خراسان و خرما بروید.

اسحاقی ادامه داد: اگرکشاورزان از دغدغه کاهش قیمت محصول زعفران و زرشک صحبت می‌کنند که اگر اقدام جهادی و انقلابی در این خصوص انجام شود در بحث محصولات استراتژیک استان اتفاق مبارکی خواهد افتاد.

وی تصریح کرد: با راه‌اندازی یک کارخانه فرآوری زرشک یا زعفران می‌توان حدود 20 محصول از آن تولید کرد، محصول عناب امروز در خیابان‌های تهران پشت وانت یا نیسان به فروش می‌رسد در حالیکه می‌توان هزاران مورد برای سلامت جسم از آن ایجاد کرد.

نماینده مردم قاینات و زیرکوه در مجلس شورای اسلامی  جشنواره گفت: شرکت های دانش بنیان به خوبی می توانند محصولات راهبردی استان شامل زرشک، عناب و زعفران را معرفی کنند.

سلمان اسحاقی با بیان اینکه افتتاح مرکز ترویج زرشک در این جشنواره مورد تاکید قرار گیرد افزود: شهرستان ها محور باشند تا در طول سال زرشک به صورت محوری و ملی مورد توجه قرار گیرد.

وی گفت: باید در حوزه اقتصاد به زرشک کاران نشان دهیم که جشنواره بعد اقتصادی دارد و اگر برای کشاورزان ابعاد اقتصادی تبیین نشود، اقناع نخواهند شد.

نماینده مردم قاینات و زیرکوه در مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: با 2 شرکت هواپیمایی صحبت شده که محصولات زرشک و زعفران را در پذیرایی سفر انجام دهند و پیشنهاد می کنیم در اولین مراسم جشنواره این تفاهم نامه با پیگیری استاندار منعقد شود.

وی افزود: اولین بار است که جشنواره ملی زرشک در همه شهرستان های دارای این محصول راهبردی برگزار می شود و تبعیض و دوگانگی را در استان شاهد نیستیم که به طور حتم این تصمیم نقش مهمی در معرفی استان خراسان جنوبی و ظرفیت های بی شمار آن دارد.

"جشنواره ملی زرشک" فرصت معرفی محصول زرشک خراسان جنوبی در سطح ملی و بین‌المللی

انتهای پیام/254/