ولایت در مبحث ولایت فقیه به معنای حکومت است

به گزارش خبرگزاری تسنیم از شیراز، حجت الاسلام والمسلمین دکتر ابراهیم کلانتری در ششمین جلسه از سلسله مباحث با موضوع ولایت فقیه، پیرامون اقسام سه گانه ولایت اظهار داشت: بی گمان مراد از ولایت در مبحث ولایت فقیه، ولایت بر تکوین و یا ولایت بر تشریع نیست، بلکه یکی از انواع ولایت تشریعی است که بر اساس آن مسئولیت معینی در حوزه ای خاص، یعنی اداره جامعه اسلامی بر عهده فقیه جامع شرایط قرار می گیرد.

این استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: بر این اساس، ولایت در مبحث ولایت فقیه حکمی از احکام شریعت اسلام است که به موجب آن در مقطع زمانی معینی یعنی در عصر غیبت،  فقیه جامع شرایط، مکلّف به سرپرستی امور عمومی جامعه اسلامی می گردد و از سوی دیگر؛ شهروندان نیز مکلّف به اطاعت از وی می شوند.  

وی گفت: حضرت امام خمینی(ره)، درک روشن تری از این مفهوم در اختیار می گذارد، آنجا که در صفحه 51 کتاب ولایت فقیه می فرماید"«ولایت»، یعنی حکومت و اداره  کشور و اجرای قوانین شرع مقدس، یک وظیفه سنگین و مهم است؛ نه اینکه برای کسی شأن و مقام غیر عادی به وجود بیاورد و او را از حد انسان عادی بالاتر ببرد.

کلانتری خاطرنشان کرد:  «ولایت» مورد بحث، یعنی حکومت و اجرا و اداره، برخلاف تصوری که خیلی از افراد دارند، امتیاز نیست بلکه وظیفه ای خطیر است» و در صفحات  52 و 53 همین کتاب آمده است " «لازم است که فقها، اجتماعاً یا انفراداً برای اجرای حدود و حفظ ثغور و نظام، حکومت شرعی تشکیل دهند.  این امر اگر برای کسی امکان داشته باشد واجب عینی است؛ و گرنه واجب کفایی است. در صورتی هم که ممکن نباشد، ولایت ساقط نمی شود، زیرا از جانب خدا منصوبند.» " و در صفحه 55 همین کتاب، ایشان می فرماید: «ائمه و فقهای عادل موظفند که از نظام و تشکیلات حکومتی برای اجرای احکام الهی و برقراری نظام عادلانه ی اسلام و خدمت به مردم استفاده کنند. صِرف حکومت برای آنان جز رنج و زحمت چیزی ندارد؛ منتها چه بکنند؟ مأمورند انجام وظیفه کنند. موضوع  ولایت فقیه مأموریت و انجام وظیفه است.

وی همچنین گفت: درصحیفه نور میفرماید «حکومت که شعبه ای از ولایت مطلقه  رسول الله (ص) است، یکی از احکام اولیه اسلام است و مقدم بر تمام احکام فرعیه حتی نماز و روزه و حج است».

تولیت حرم مطهر با استناد به نظرات ذکر شده از حضرت امام (ره)، 5 نکته را نتیجه گرفت: نخست اینکه، ولایت در مبحث ولایت فقیه، به معنای حکومت و اداره جامعه اسلامی است. نکته دوم این که ولایت در این مبحث، حکمی از احکام شرعی الهی و مقدم بر سایر احکام فرعیه است.

کلانتری، بیان کرد: نکته سوم؛ بر اساس این حکم، فقیهان واجد شرایط، شرعاً مکلّف به تشکیل حکومت بر اساس فرامین و آموزه های شریعت اسلامی می باشند. نکته چهارم؛ چنین ولایتی برای فقیهان، امتیاز به شمار نمی آید، بلکه صرفاً تکلیفی الهی است که به موجب نصب الهی مکلّف به انجام آن هستند.

وی در ادامه گفت: مقام معظم رهبری نیز ولایت را در مبحث ولایت فقیه به معنای حکومت دانسته و در این خصوص می گویند: «در اصطلاح و عرف اسلامی، نام حکومت، «ولایت» است. ولایت، چطور حکومتی است؟ ولایت، حکومتی است که در آن، شخص حاکم با آحاد مردم دارای پیوندهای محبت‌آمیز و عاطفی و فکری و عقیدتی است. آن حکومتی که زورکی باشد؛ آن حکومتی که با کودتا همراه باشد؛ آن حکومتی که حاکم، عقاید مردمش را قبول نداشته باشد و افکار و احساسات مردمش را مورد اعتناء قرار ندهد؛ آن حکومتی که حاکم حتی در عرف خود مردم ـ مثل حکومت های امروز دنیا ـ از امکانات خاص و از برخورداری های ویژه بهره‌مند باشد و برای او، منطقه ویژه‌ای برای تمتعات دنیوی وجود داشته باشد، هیچ کدام به معنای «ولایت» نیست و ولایت، یعنی حکومتی که در آن، ارتباطات حاکم با مردم، ارتباطات فکری، عقیدتی، عاطفی، انسانی و محبت‌آمیز است؛ مردم به او متصل و پیوسته‌اند؛ به او علاقه‌مندند و او منشأ همه این نظام سیاسی و وظایف خود را از خدا می داند و خود را عبد و بنده خدا می انگارد».

کلانتری اظهار کرد: رهبر معظم انقلاب، در جای دیگر چنین می گویند: « فلسفه سیاسى اسلام در مسأله حکومت، مبتنى بر ارتباط و پیوند مستحکم میان زمامداران و مردم است، بنابر این هر حکومتى که چنین ارتباطى با مردم نداشته باشد، معناى آن ولایت نیست و کسانى که با کودتا و یا جانشینى نسبى، منهاى فضایل و معیارهاى حقیقى مطرح شده در اسلام، به قدرت برسند، حکومت آنها مفهوم ولایت را ندارد».

وی تصریح کرد: براساس آنچه گذشت می توان به روشنی نتیجه گرفت که  «ولایت» در مبحث ولایت فقیه به معنای سرپرستی اداره عمومی جامعه اسلامی، یعنی حکومت، و قسمی از اقسام ولایت تشریعی است. از آنجا که اثبات ولایت تشریعی در هر حوزه‌ای محتاج ادلّه نقلی و عقلی می‌باشد، به همین سبب اندیشمندان اسلامی ادله عقلی و نقلی متعدّدی برای اثبات ولایت فقیه در عصر غیبت، اقامه کرده‌اند.

انتهای پیام/424/ی