بررسی راهکارهای توسعه سواحل مکران/ تحقق توسعه نیازمند تغییر رویکرد وزارت راه است

به گزارش خبرگزاری تسنیم از سواحل مکران، با توجه به توصیه‌های رهبر معظم انقلاب در زمینه ضروت توسعه سواحل مکران، انتظار از دولت جدید برای تحقق این مهم تغییر رویکرد جدی نسبت به منطقه بلوچستان است که در این رابطه به بررسی راهکارهای موضوع پرداخته‌ایم.

یکی از دغدغه‌های مهم در توسعه سواحل و بنادر ایران، استقرار جمعیت میلیونی در سواحل مکران بوده و به عبارتی بدون استقرار جمعیت میلیونی نمی‌توان امیدی به توسعه پایدار و دائمی یک منطقه داشت و تمرکز جمعیت هم مستلزم ایجاد شغل و سرمایه‌گذاری است.

یکی از ارزان‌ترین زمینه‌های ایجاد شغل نیز حوزه گردشگری بوده که متأسفانه تاکنون در توسعه مکران کمتر به آن توجه شده است. در این زمینه با محمد مونسان عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی مالک اشتر و هیئت مدیره انجمن مهندسی دریایی ایران گفت‌وگو کرده‌ایم. وی به خبرنگار تسنیم می‌گوید: افزایش جمعیت میلیونی و توسعه همه جانبه سواحل مکران یکی از مطالبات مهم رهبری از سال 88 است و همواره صحبت از چگونگی استقرار جمعیت پنج الی هشت میلیون نفری در این مناطق بوده که تاکنون این موضوع چندان توفیقی نداشته است.

مونسان ادامه می‌دهد: یکی از مهمترین علل آن نیز این است که به حوزه گردشگری در این مناطق و تأمین زیرساخت‌های لازم برای سهولت دسترسی گردشگران داخلی و خارجی به این مناطق به درستی توجه نشده است، گردشگری حوزه‌ای است که در ازای سرمایه گذاری مشخص، چندین برابر حوزه‌های صنعتی دیگر ایجاد اشتغال می‌کند، اشتغالی که نه تنها دولتی نیست بلکه کاملاً متکی به بخش خصوصی و تعاونی است.

ایجاد 17 شغل جدید به ازای یک میلیون دلار سرمایه‌گذاری

وی افزود: نگاهی به آمار و ارقام در اینترنت درباره ایجاد شغل در واحد سرمایه گذاری، به خوبی این موضوع را نشان می‌دهد و مثلاً باید در نظر داشت که به ازای یک میلیون دلار سرمایه‌گذاری در صنعت ساختمان 20 شغل، در صنایع تولیدی 14 شغل، در حوزه انرژی و پالایشگاه و پتروشیمی نیز به دلیل گران قیمت بودن این صنعت حدود 10 شغل ایجاد می‌شود و در حوزه تجارت و خرید و فروش نیز 19 شغل در ازای یک میلیون دلار ایجاد خواهد شد و به طور متوسط نیز در بین کل مشاغل صنعتی، خدماتی و کشاورزی 17 شغل خواهیم داشت.

این عضو هیئت علمی دانشگاه مالک اشتر می‌افزاید: حال در این بین حوزه گردشگری یک شگفتی بزرگ است؛ در ازای هر یک میلیون دلار سرمایه گذاری در حوزه گردشگری از 22 تا 35 شغل ایجاد می‌شود چراکه اشتغال خرد، خودجوش و فصلی زیادی را در خود جای می‌دهد و این به این معنی است که اگر ما در سواحل مکران تمرکز خود را بر حوزه انرژی و پالایشگاه‌ها و پتروشیمی متمرکز کنیم در ازای هر یک میلیون دلار سرمایه گذاری حدوداً 10 شغل ایجاد خواهیم کرد در حالی که همین سرمایه در حوزه گردشگری 35 شغل می‌تواند ایجاد کند، یعنی سه و نیم برابر.

وی ادامه می دهد: فرض کنید هدف‌گذاری برای استقرار جمعیت پنج میلیون نفری در یک بازه 10 ساله (تا سال 1410) در این مناطق باشد و مطابق فرهنگ منطقه، هر خانواده به طور متوسط پنج نفره در نظر گرفته شود، یعنی باید برای اسکان این مقدار جمعیت، یک میلیون شغل ایجاد شود و اگر تمرکز بر حوزه انرژی با 10 شغل به ازای یک میلیون دلار باشد، نیاز به 100 میلیارد دلار سرمایه گذاری است که ظرف 10 سال (یعنی سالی 10 میلیارد دلار) باید انجام شود که عدد بزرگ و غیرقابل حصولی است.

مونسان توضیح می‌دهد: حال اگر همین اشتغال یک میلیون نفری (برای جمعیت پنج میلیون نفری) در حوزه گردشگری با 35 شغل به ازای یک میلیون دلار متمرکز شود، نیاز به بودجه کمتر از 30 میلیارد دلار طی 10 سال (یعنی سالی 3 میلیارد) بوده که منطقی و قابل حصول‌تر است چرا که بخشی از آن به پشتوانه سرمایه‌های خرد و کلان بخش خصوصی و تعاونی تأمین می‌شود نه صرفاً بودجه دولتی و سرمایه گذاری کلان خارجی و بدیهی است که اشتغال پایدار باید ترکیبی از مشاغل گوناگون باشد اما در هر صورت، حذف کردن حوزه گردشگری از سبد اشتغال یک منطقه بکر مانند مکران، یک اشتباه فاحش است.

طی 12 سال گذشته توفیق چندانی حاصل نشده است

وی با اشاره به بی توجهی محرز به این مسئله، بیان می‌کند: احتمالاً مدیران ارشد توسعه مکران به معجزه ایجاد اشتغال در حوزه گردشگری اشرافی نداشته‌اند و شاید تصور بر این بوده است که ایجاد مراکز صنعتی بزرگ می‌تواند اشتغال بزرگی نیز ایجاد کند و متأسفانه اعداد و ارقام این را نشان نمی‌دهد؛ ما طی 12 سال گذشته توفیق چندانی در تمرکز جمعیت در این مناطق نداشتیم، عامل مهم دیگر، عدم وجود زیرساخت‌های گردشگری بوده که مهمترین آن آزادراه برای دسترسی راحت با اتومبیل به سواحل مکران است.

دسترسی فعلی جاده‌ای به شرق و جنوب شرقی کشور همچنان خطرناک است

عضو هیئت علمی دانشگاه مالک اشتر، می‌گوید: در فرهنگ خانواده‌های امروزی در ایران، سفر با اتومبیل بسیار رایج‌تر از انواع دیگر سفر است، متأسفانه در نقشه آزادراهی فعلی کشور اولویتی برای دسترسی به سواحل مکران دیده نمی‌شود و در نیمه شرقی کشور تقریباً هیچ آزادراهی وجود ندارد و حتی در برنامه‌های 20 سال آینده وزارت راه و شهرسازی نیز هیچ آزادراهی در امتداد سواحل مکران وجود ندارد! یعنی اینکه دسترسی فعلی جاده‌ای به شرق و جنوب شرقی کشور همچنان خطرناک، غیرایمن و طولانی بوده است و خواهد ماند.

وی ادامه می دهد: چگونه ممکن است دسترسی به این مناطق دشوار باشد اما جمعیت به این سواحل سوق یابند؟ این از محالات است، به طور مثال راه ارتباطی فعلی بین جاسک تا مشهد (قطب جمعیتی شمال شرق کشور) با حرکت پیوسته و دائمی اتومبیل بیش از 20 ساعت زمان می‌برد و با لحاظ کردن توقف و استراحت بین راهی بیش از 30 ساعت زمان لازم خواهد بود، چگونه می‌توان در چنین شرایطی به احیای جمعیتی سواحل و نیمه شرقی کشور و احیای گردشگری و سفر خانواده‌های ایرانی به این مناطق و همچنین استقبال کشورهای دیگر از کریدورهای عبوری از ایران امید داشت.

سواحل مکران با آزادراه حتماً توسعه پیدا خواهد کرد

مونسان در ادامه توضیح می دهد: اگر بین چابهار تا مشهد یا بین جاسک تا مشهد یک آزادراه وجود داشته باشد، طول این آزادراه در حدود هزار و 200 کیلومتر خواهد بود که با سرعت 120 کیلومتر در ساعت، زمان سفر بین این مناطق را از 30 ساعت به 10 الی 14 ساعت کاهش خواهد داد، در چنین شرایطی می‌توان امید داشت که سفر به سواحل جنوبی در سبد گردشگری خانواده‌های ایرانی جای بگیرد و تجار و سرمایه گذاران نیز حاضر به تجارت با این مناطق شوند.

وی ادامه می‌دهد: تصور کنید در ابتدای این آزادراه در مشهد، زمستان دما برابر منفی پنج درجه و در همان زمان در انتهای آزادراه در چابهار، دمای مطبوع مثبت 25 درجه برقرار است، تصور اختلاف دمای 30 درجه‌ای در ابتدا و انتهای یک آزادراه، یک تصور رویایی است که می‌تواند در فصول سرد ایران، مکران را به مقصد گردشگری خانواده‌های ایرانی تبدیل کند.

این عضو هیئت مدیره انجمن مهندسی دریایی ایران در انتها تأکید می‌کند: برای احیای سواحل جنوبی کشور و به طور کلی احیای مناطق متروکه و کم جمعیت ایران، راهی جز اجرای شبکه آزادراهی متوازن و عادلانه در کشور نیست.

انتهای پیام/395/ ت