سفر رئیس جمهور ترکیه به قبرس شمالی: از بایکوت سخنرانی اردوغان تا وعده ساختن کاخ

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، دیروز رجب طیب اردوغان رهبر حزب عدالت و توسعه و رئیس جمهور ترکیه، به بخش ترک نشین قبرس سفر کرد.

البته این منطقه در ادبیات سیاسی ترکیه «جمهوری ترک شمال قبرس» نامیده می شود و ترکیه تنها کشور جهان است که این ساختار دفاکتو را به رسمیت شناخته است.

اردوغان در پارلمان  قبرس ترک، سخنانی بر زبان آورد که تنها در چند دقیقه، واکنش های منفی فراوانی به دنبال آورد.

اردوغان در مورد سرنوشت ساختار سیاسی قبرس ترک، یک بار دیگر بر ایده تاسیس دولت مستقل قبرس ترک پافشاری کرده و در مورد بخش روم نشین قبرس گفت:«وقت نداریم پنجاه سال دیگر صبر کنیم. تاریخ نشان داده، ترک پای حرف خود می ایستد، اما رومیان نه. رومی، پای حرف و وعده اش نمی ایستد».

جنگ موتلو یاکالی از روزنامه نگاران قبرس ترک در این مورد نوشته است: «سخنان اردوغان در مورد ترک ها و رومیان، نژادپرستانه و نشانه ای از ارتجاع بود».

بایکوت اردوغان از سوی نمایندگان قبرس ترک

در حالی که مخالفین سیاسی داخل ترکیه به سخنان اردوغان واکنش منفی نشان دادند، در داخل قبرس هم اتفاقات مهمی افتاد و 15 نماینده از 50 نماینده پارلمان قبرس، سخنرانی رئیس جمهور ترکیه را بایکوت کرده و حاضر نشدند پای صحبت های او بنشینند. 

حزب اصلی مخالفین در پارلمان قبرس ترک یعنی حزب جمهوری خواه ترک (CTP) که 12 نماینده دارد و حزب دموکراسی جامعه (TDP) که 3 نماینده دارد، تصمیم گرفتند در جلسه ای که اردوغان سخنرانی می کند شرکت نکنند.

همچنین محمد علی طلعت رئیس جمهور پیشین قبرس شمالی، در بیانیه ای، از اقدام نمایندگان مخالف حمایت کرده و گفت: «من هم فکر می کنم حضور در یک سخنرانی که جهان را به میدان فرا می خواند و احتمالاً در حد تکرار سخنان بدوی خواهد بود، کار درستی نیست. کار به جایی رسیده که فواد اوکتای معاون رئیس جمهور ترکیه، هر چند روز یک بار به جزیره می آید و بر حسن انجام پروژه ها نظارت می کند. از آن طرف، سفیر ترکیه می آید و به همه پروژه ها سر می زند. این یعنی چه؟ مگر قرار است قبرس ترک، توسط ترکیه اداره شود؟ باید به آزادی و اراده مردم احترام بگذارند».

حزب جمهوری خواه ترک، معتقد است که پارلمان و صحنه سیاسی قبرس ترک، به محلی برای تک رویهای ارسین تاتار تبدیل شده که در تمام تصمیمات خود، از آنکارا تبعیت می کند و به مخالفین، اجازه نفس کشیدن نمی دهد. همچنین حزب دموکراسی جامعه، رویکرد ترکیه در قبال قبرس ترک را مصداق مداخله در امور داخلی و نادیده گرفتن اراده مردم این منطقه می داند.

«سندیکال پلاتفرم» که به عنوان مجمع بزرگ اصناف و سندیکاهای قبرس ترک شناخته می شود، با انتشار بیانیه ای از اقدام دو حزب مخالف حمایت کرده و اعلام کرد که سخنان اردوغان و رویکرد ترکیه در مورد قبرس ترک، به نفع مردم این بخش از جزیره نیست.

اما ارسین تاتار رئیس جمهور قبرس ترک با انتشار یک بیانیه مکتوب اعلام کرد:«ما از این به بعد، محکم تر از هر زمان دیگری ترکیه را در آغوش می کشیم و ترکیه را مام میهن می دانیم. آن مخالفینی که نزد نخست وزیر یونان می روند و با احترام می ایستند، کارشان به جایی رسیده که سخنرانی جناب اردوغان را بایکوت می کنند؟ این اقدام آنها، مرا به فکر وا می دارد، اظهار تاثر و تاسف می کنم و قاطعانه می گویم چنین موضعی، خیانت است. شما با تحریم سخنرانی جناب رئیس جمهور، مرتکب خیانت شدید».

وعده ساختن کاخ

اردوغان پیش از سفر به قبرس ترک، اعلام کرده بود که مژده های بزرگی دارد. اغلب رسانه های ترکیه بر روی این موضوع مانور می دادند که احتمالاً مژده اردوغان، مرتبط با تغییر ساختار قبرس ترک و مثلاً اعلام به رسمیت شناخته شدن جمهوری قبرس ترک از سوی جمهوری آذربایجان و پاکستان است.

اما اردوغان به تمام معنی کلمه همه را غافلگیر کرد و در جمع نمایندگان پارلمان قبرس ترک گفت: «نه ساختمان پارلمان و نه ساختمان ریاست جمهوری، شایسته شخصیت نمایندگان و جناب رئیس جمهور نیست. یک ساختمان باشکوه برای ریاست جمهوری و یک ساختمان و پارک باشکوه برای پارلمان می ­سازیم. معمار، نقشه ها را برای من آورد. بسیار خوب و به جاست و خود من، مستقیماً با این پروژه در ارتباط هستیم. باید بناهایی ساخته شود که اولاً در شان جناب رئیس جمهور و نمایندگان پارلمان باشد، دوم این که قدرت ترک را به جهان نشان دهد».

اردوغان در ادامه سخنان خود در مورد کم و کیف ساخت کاخ ریاست جمهوری و بنای پارلمان، بارها از واژگان احتشام و حشمت استفاده کرد.

این سخنان اردوغان در حالی بیان شده که ترکیه با بزرگترین بحران اقتصادی دو دهه اخیر روبرو شده و میلیون ها خانوار این کشور برای تامین مایحتاج روزانه و پرداخت قبوض گاز و برق، در شرایط دشواری هستند و مخالفین و منتقدین اردوغان به طور مداوم، در مورد هزینه های چند صد میلیون دلاری کاخ ریاست جمهوری بش تپه آنکارا صحبت می کنند که با یک هزار و دویست اتاق و معماری و هزینه های عجیب و غریب، توجه همه را به سوی خود جلب کرده است. 

انتقاد از پیام اردوغان در قبرس ترک

سخنان رئیس جمهور ترکیه در پارلمان قبرس ترک، حتی صدای نویسندگان هوادار او را درآورد.

عبدالرحمان دلی پاک از نویسندگان مشهور طرفدار اردوغان اعلام کرد:«رئیس جمهور، قبل از سفر به قبرس ترک، اعلام کرد که یک مژده بزرگ دارد. آیا این درست است که بگویید مژده دارم و در مردم توقع و انتظار بالا به وجود بیاید و بعد کل مژده شما، ساختن کاخ باشد؟ مردم چه می­ خواستند و چه شد. آخر کجای این، مژده بود؟»

دلی پاک در ادامه گفته است:«رئیس جمهور، آشکارا در حرفهای خود، رومیان و ترکهای قبرس را به جان هم انداخت و گفت: ترک بر سر حرف خود می ایستد، اما رومی، ثابت قدم نیست و پای حرف خود نمی ایستد. بهتر نبود به جای مردم، از دولت صحبت می کردید؟»

سامی اوز اوسلو از تحلیل گران سیاسی قبرس ترک هم گفته است:«وقتی که سخنان اردوغان در پارلمان تمام شد، همه تصور می کردند که او بین سطور سفید سخنانش کدهای معنی داری داده و مثلاً مژده عجیبی داده ولی ما متوجه نشده ایم! اما نه، مژده او، چیزی نبود جز ساختن یک بچه کاخ برای ارسین تاتار. همین! دنبال چیز دیگری نگردید».

علی ماهر باشارِر نماینده مردم مرسین در پارلمان ترکیه و از اعضای حزب جمهوری خلق گفته است:«پنج شرکت بزرگ وابسته به آکپارتی، همیشه مانند یک باند فعال در کنار رئیس جمهور هستند. حالا فرصت یک رانت مالی بزرگ در قبرس به دست آمده و نوبت بخور بخور به قبرس ترک رسید».

ولی آغ بابا نماینده ملاتیا در پارلمان ترکیه نیز نوشته است:«ترکیه را با کاخ سازی و بتن ریزی خفه کردند، حالا نوبت قبرس ترک است. قبرسی ها هوشیار باشید و به رانت طلب ها اجازه ندهید».

فایق اُزتراک سخنگوی حزب جمهوری خلق نیز گفته است:«حالا فهمیدیم چرا همسر رئیس جمهور گفت بشقابهایتان را کوچک کنید. می خواهند پول پس انداز کنند و کاخی هم برای قبرس ترک بسازند».

گورسل تکین از دیگر نمایندگان پارلمان نیز گفته است:«ظاهراً دولت، همه کارها را تمام کرده و فقط ساختن کاخ در قبرس ترک مانده بود که آن هم در حال انجام است. جالب است که با پول ما برای قبرس ترک کاخ می سازد. این در حالی است که ما 10 میلیون نفر بیکار و 16 میلیون نفر فقیر داریم».

مداخله در انتخابات قبرس ترک

ارسین تاتار که در انگلیس درس خوانده و تا چند سال پیش، مدیر یک شبکه تلویزیونی در داخل ترکیه بود، با حمایت های حزب عدالت و توسعه، رئیس جمهور قبرس ترک شد.

او از همان آغاز، با مصطفی آکنجی رئیس جمهور سابق قبرس، در تضاد و چالش بود. چرا که آکنجی، دو عقیده مهم داشت: 1.قبرس ترک، برادر ترکیه است و نه فرزند ترکیه. 2.ساختار فدرالیسم برای ما مناسب است و نه دولت مستقل.

اما تاتار همواره قبرس ترک را فرزند کوچک ترکیه می دانست. آنان در انتخابات اخیر به مصاف هم رفتند و زمانی که رقابت به دور دوم کشیده شد، همه مخالفین، پشت سر آکنجی ایستادند تا تاتار را شکست دهند. اما ترکیه وارد صحنه شد و با مداخله آشکار، نتیجه را به نفع تاتار تغییر داد و عملاً یک رئیس جمهور دست نشانده آنکارا، قدرت قبرس ترک را در دست گرفت.

علی بیزدن روزنامه نگار قبرس ترک گفته است: «من چندی پیش به استانبول سفر کردم. در همان فرودگاه استانبول مانع از ورود من به ترکیه شدند و مرا به عنوان تهدید امنیت ملی، به جزیره بازگرداندند. جرم من چیست؟ از نگاه آنکارا، جرم من این است که مشاور رسانه ای جناب رئیس جمهور آکنجی بوده ام».

دکتر احمد جاوید از محققین سیاسی و تاریخی قبرس ترک نیز که در مورد سرنوشت قبرس، معتقد به سیاست عدم تبعیت از آنکارا است، از حق ورود به ترکیه محروم شده و از فرودگاه استانبول به لفکوشا بازگردانده شد.

نزار اریشکین از دیگر روزنامه نگاران قبرس ترک هم گفته است:«نگاه از بالا به پایین ترکیه به قبرس ترک، برای ما تازه نیست و از قبل آغاز شده است. همین به اصطلاح مژده های اردوغان هم نشان داد که او چه نگاهی به ما دارد. متاسفانه حتی خود رئیس جمهور ارسین تاتار هم از بسیاری تصمیمات ترکیه در مورد قبرس ترک، خبر ندارد».

در پایان باید گفت، سخنان اردوغان در پارلمان قبرس ترک، نشان داد که او از چالش با یونان، قبرس و اتحادیه اروپا ابایی ندارد و در رویکرد سیاسی ترکیه، بخش ترک نشین قبرس، عملاً همچون بخشی از ترکیه قلمداد می شود.

در نتیجه می توان چنین پیش بینی کرد که اختلاف بر سر سرنوشت سیاسی قبرس ترک، برای مدتی مدید، در روابط ترکیه و اروپا، تبدیل به گره کور و چالش بزرگ شود.

انتهای پیام/