رانش دوباره زمین در شیراز؛ عوامل طبیعی یا انسانی؟

به گزارش خبرگزاری تسنیم از شیراز ، زمین لغزه یا رانش زمین به حرکت توده‌ای یا جابه‌جایی بخشی از مواد دامنه و لایه‌های رسوبی غیرمتراکم و متراکم بر روی سطح شیب‌دار ناپایدار مثل ارتفاعات کوه گفته می‌شود که عمدتا به دلایلی چون زلزله به سبب به هم خوردن شیب صفحات زمین، بارندگی شدید و یا انجام عمرانی به ویژه راه‌سازی و جاده‌سازی و انفجار و حفاری‌های حین آن رخ می‌دهد که در این بین جنس خاک منطقه نیز نقش مهمی در میزان و نوع رانش دارد.

به بهانه کلپیی که یکی دو روز اخیر در فضای مجازی منتشر شده و بر اساس آن در نزدیکی یک کارگاه عمرانی، توده‌ای عظیم از کوه متلاشی شده و به سمت دامنه سرازیر می‌شود سری به محل وقوع حادثه یعنی بزرگراه سپهبد شهید سلیمانی زدیم و نظر برخی اهالی منطقه و مدیران آگاه را جویا شدیم.

از یکی از اهالی منطقه که با موتورسیکلت در حال طی طریق در مسیر بود، دلیل این حادثه را پرسیدیم. وی گفت: رانش زمین و ریزش کوه در این مسیر و در حاشیه ساخت این بزرگراه امر تازه‌ای نیست و تابستان سال گذشته نیز مانند همین حادثه در ارتفاعات بالادست روستای منصورآباد رخ داد و باعث تخلیه مناطق مسکونی در چند روز شد.

وی افزود: کارشناسان نظرات متفاوتی داشتند و برخی خشکسالی‌ها و خالی شدن سفره‌های آب زیرزمینی و کنده شدن پاشنه کوه‌ها در پی عملیات احداث بزرگراه را دلیل این امر می‌دانستند و  شائبه‌هایی نیز برای اهالی ایجاد شده بود که دلیل این امر شاید عدم رعایت  نکات فنی و ضوابط ایمنی بوده اما به هر حال به خیر گذشت.

یکی دیگر از شهروندان که خود را ساکن روستای همجوار معرفی کرد گفت: ما نزدیک به یک دهه است که با مشکلاتی چون رانش کوه و آلودگی صوتی حاصل از انفجار کوه مواجه هستیم و از شهرداری و اداره راه  و پیمانکاران و مجریان این پروژه می‌‎خواهیم تکلیف ما را یک بار برای همیشه روشن کنند.

وی گفت: قرار بود ساکنین این مناطق به نقطه‌ای دیگر منتقل شوند اما اختلاف نظر بر سر قیمت‌گذاری ملک و زمین و باغات  یا دیگر مسائل تملکی همچون وجود ایراداتی در سند زمین، خانه‌ها و باغات و اختلافات بین مالک و غارس و شهرداری و دیگر ادارات و شکایت و مسائل قضایی باعث کشدار شدن موضوع شد.

زارعی دانشجوی رشته برنامه‌ریزی شهری نیز به ما گفت:  برخی کارشناسان ایراد کار را در بافت خاک منطقه می‌دانند و معتقدند زلزله و باران‌های سیل‌آسا نیز مزید بر علت شده اما به نظر من عوامل انسانی نیز دخیل است و باید پذیرفت که از طی یکی دو دهه قبل بدون مطالعات کافی این مسیر برای ساخت این بزرگراه انتخاب شده و به فکر مسیرهای جایگزین نبوده‌اند.

با محمدی کارشناس ژئومورفولوژی تماس گرفتیم و وی نیز گفت: کشور ایران و به ویژه استان‌های جنوبی و شرقی ما پس از سپری کردن یک دوره طولانی خشکسالی که بیش از نیم قرن طول کشید چند سالی است شاهد بارش‌های سنگینی بوده‌اند که این امر سبب وقوع مخاطرات مختلفی نظیر رانش زمین و سیلاب‌های متعدد شده است.

وی وقوع ترک و شکاف‌هایی در دامنه کوه مجاور  بلوار جمهوری که با تثبیت و مقاوم‌سازی محدوده‌ای و مصالح‌ریزی و شیب‌بندی تا حدی مهار شد، مثال زد و افزود: اغلب مواردی از این دست بیشتر معلول عوامل طبیعی و ریشه در سال‌ها تغییرات درون محیط زمینی و اقلیمی دارد و نباید با این موارد برخورد جناحی کرد.

سعید دبیری رئیس اداره مدیریت بحران شهرداری شیراز نیز در گفت‌وگو با تسنیم اظهار داشت: مسیر بزرگراه شهید سپهبد سلیمانی یک پروژه عظیم یا ابرپروژه شهری با اهمیت زیاد و به طول حدود 9 کیلومتر است که در فازهای مختلف از چند سال قبل  با هدف دسترسی شهر صدرا به شیراز، کاهش بار ترافیکی محورهای دروازه قرآن، بلوار جمهوری اسلامی، چمران و غیره به سمت شهرک‌های غرب شیراز در دستور کار قرار گرفته  است.

به گفته این مدیر شهری  با وجود مطالعات اولیه و پیش‌بینی‌های لازم در این پروژه، متاسفانه با توجه به بافت نامناسب خاک منطقه‌ای که این بزرگراه در آن اجرا شده و وجود خاک مارن  به علاوه شرایط دیگر همچون باران‌های فرسایشی و تند، به مرور زمان باعث رانش در این منطقه شده و خاک آن را نسبت به وقایع پیرامونی شکننده کرده است.

دبیری افزود: سال قبل رانش زمین در بالادست بخش منصورآباد رخ داد که به خیر گذشت و پیمانکار پروژه، قرارگاه خاتم تدابیر لازم را اندیشیده و پس از استحکام‌بخشی منطقه نسبت به ادامه کار اقدام کردند.

رئیس اداره مدیریت بحران شهرداری شیراز بیان کرد: رانش اخیر نیز در محل خود پروژه و دور از اماکن مسکونی بوده که نمایندگان شهرداری و پیمانکار سریعا در محل حاضر شده و اقدامات لازم را به عمل آوردند و علاوه بر این  به سبب ایجاد استحکامات مناسب در منطقه منصورآباد و تدابیر انجام شده، رانش زمین ساکنان مناطق پیرامونی را تهدید نمی‌کند.

وی بیان کرد: البته نباید به این پروژه  و مواردی از این دست، نگاهی سیاسی کرد و این موضوع مخصوص این شهردار و آن شهردار یا این دولت یا دولت‌های قبل نبوده و آخرین بار نیز سال گذشته شیوع کرونا و ریزش کوه منصورآباد در پیشرفت پروژه مانع ایجاد کرد که با همه این موارد این پروژه عظیم بیش از همیشه به بهره‌برداری نزدیک شده است.

تیرماه سال گذشته رانش کوه در بالادست روستای منصورآباد باعث توقف سه ماهه این پروژه شد که با همکاری خوب شهرداری و قرارگاه خاتم الانبیا (ص) مسیر حفاری تغییر یافت و جهت تثبیت زمین لغزش نیز تمهیداتی اندیشیده شد و با استحکام‌سازی مناطق در معرض خطر، پروژه ادامه یافت.

انتهای پیام / 424/ح