تفسیر قرآن | آیه‌ای سراسر امید برای بندگان گنهکار
در چنین شرایطی که عمدۀ انسان‌ها به مرز ناامیدی و منقطع از رحمت بی‌پایان خداوند رسیده‌اند، آیات قرآن بهترین گزاره برای بیداری فطرت‌ها است.
به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، اکنون در عصری زندگی می‌کنیم که به دلیل گسترش رسانه‌های جمعی و مجازی و سبک زندگی ناسالم، هجمه‌های فکری و عقیدتی بیش از گذشته انسان‌ها را احاطه و بشر عصر حاضر را با مخاطرات فراوانی مواجه کرده است و او را به مرز ناامیدی از آینده، بیگانگی نسبت به خالق هستی و نیز منقطع شدن از رحمت بی‌پایان او رسانده است. در چنین شرایطی انسان راه گریزی جز بازگشت به فطرت خداجوی خویش ندارد؛ فطرتی که بر اثر تربیت‌های ناسالم و تأثیر فرهنگ التقاطی جامعه بر آن گرد و غبار نهیلیست نشسته و او را بیش از پیش از خود بی خود کرده است.
در این راستا آیات وحیانی قرآن، بهترین گزاره برای بیداری فطرت است؛ همچنان که بخشی از آیات مرتبط با بشارت‌ها و انذارها است تا به این وسیله انسان را از یک سو با رحمت خداوند پیوند بزند تا امیدوارتر به مسیر آینده خود ادامه دهد و از دیگر سو او را از معصیت و نافرمانی خود و عواقب شوم آن پرهیز دهد؛ از جمله آیات امیدبخشی که در قرآن وجود دارد، آیۀ 53 سورۀ زمر است. خداوند در این آیه می‌فرماید «قُلْ یا عِبادِیَ الَّذینَ أَسْرَفُوا عَلى أَنْفُسِهِمْ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمیعاً إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحیم؛ بگو اى بندگان من -که بر نفس خود اسراف کردید، از رحمت خدا ناامید نشوید. در حقیقت، خدا همه گناهان را مىآمرزد که او خود آمرزنده مهربان است.»
این آیه اوج احساس معبود به عبد خویش است. آغاز آیه با عبارت دلنشین «ای بندگان من»، اولین تیر این احساس عمیق به قلب بنده‌ای نا امید است. تعبیر به "عَلى أَنْفُسِهِمْ" که نشان مىدهد گناهان آدمى همه به خود او باز مىگردد، نشانه دیگرى از محبت پروردگار است، همان گونه که یک پدر دلسوز به فرزند خویش مىگوید این همه بر خود ستم نکن. تعبیر به "لا تَقْنَطُوا" (مأیوس نشوید) با توجه به اینکه" قنوط" در اصل به معنى یأس از خیر است، به تنهایى دلیل بر این است که گنهکاران نباید از "لطف الهى" نامید شوند. تعبیر "مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ" بعد از جمله "لا تَقْنَطُوا"، تأکید بیشترى بر این محبت است. هنگامى که به جمله "إِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوب" مىرسیم که با حرف تأکید آغاز شده و کلمه "الذُّنُوبَ"، همه گناهان را بدون استثنا در بر مىگیرد، سخن اوج مىگیرد و دریاى رحمت مواج مىشود. هنگامى که "جَمیعاً " به عنوان تأکید دیگرى بر آن افزوده مىشود، امیدوارى به آخرین مرحله مىرسد. توصیف خداوند به "الْغَفُورُ" و "الرَّحیم" در پایان آیه که دو وصف از اوصاف امیدبخش پروردگار است، جایى براى کمترین یأس و نامیدى باقى نمىگذارد. (تفسیر نمونه، ج19، ص499)
از این روست که امام سجاد (ع) نیز در بخشی از مناجاتشان در صحیفه، این آیه را بشارتی برای بندگان معرفی می‌کنند و می‌فرمایند «اللَّهُمَّ إِنِّی وَجَدْتُ فِیمَا أَنْزَلْتَ مِنْ کِتَابِکَ، وَ بَشَّرْتَ بِهِ عِبَادَکَ أَنْ قُلْتَ: یا عِبادِیَ الَّذینَ أَسْرَفُوا عَلى أَنْفُسِهِمْ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمیعاً إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحیم». اى خداوند، در کتابى که نازل کردهاى و بندگانت را به آن بشارت دادهاى، یافتهام که گفته‌اى «بگو اى بندگان من که بر زیان خویش اسراف کردهاید، از رحمت خداوند مأیوس نشوید، زیرا خدا همه گناهان را مىآمرزد.»
انتهای‌پیام/
