گزارش| نتایج و پیامدهای حمایت ترکیه از جمهوری آذربایجان

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، طی روزهای گذشته، در صحنه قره باغ، بارها موضوع نقض آتش بس و حملات گاه و بیگاه ارمنستان، مطرح شده است.

جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در کانال تلگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)

جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در کانال اینستاگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)

در 24 ساعت گذشته هم، دو خبر متناقض در مورد مذاکرات آتی، در رسانه ها منتشر شد. اول، بعضی از رسانه های ترکیه، اعلام کردند که قرار است وزرای امور خارجه ارمنستان و جمهوری آذربایجان به دعوت پامپئو وزیر امور خارجه آمریکا به واشنگتن بروند و بعد گفته شد، ولادیمیر پوتین راضی نیست ابتکار عمل را به واشنگتن بدهد و قرار است این گفتگو در مسکو ادامه پیدا کند.

در حالی که صحبت در مورد جان دادن غیرنظامیان در جمهوری آذربایجان مطرح شده، انتشار یک کاریکاتور با امضای هنرمند ناشناسی به نام گابریل، توجه رسانه های ترکیه را جلب کرد و این کاریکاتور بارها در فضای مجازی، توسط کاربران، دست به دست شد.

مهمت دوغان از تحلیل گران روزنامه قرار (از معدود روزنامه های محافظه کار منتقد دولت اردوغان) در مورد این کاریکاتور نوشته است:«پیام این اثر، خیلی روشن است. وقتی که پاشینیان حرف می زند، تمام میکروفون ها و دوربین ها سراغش می روند. اما زمانی که علی اف می خواهد صحبت کند، غیر از شبکه تلویزیونی وطنی آذربایجان و شبکه تی.آر.تی ترکیه، رسانه دیگری حاضر نیست. اما فقط رسانه ها هستند که چنین عمل می کنند؟ خیر. در حوزه سیاسی نیز چنین است. فقط ترکیه حمایت کرد و اندکی پاکستان. بقیه سکوت کردند. دنیای رسانه همین است. رسانه های جهان که به دنبال حقیقت نیستند. دنیای سیاست هم همین است. در دنیا، سیاست مداری نیست که بگوید ارمنستان اشغالگر باید خارج شود.»

روزنامه جمهوریت نیز نوشته است: «نیکل پاشینیان عزم خود را جزم کرده که در برابر جمهوری آذربایجان بایستد. در برخی رسانه ها نیز این خبر منتشر شده که احتمالاً، ارمنستان به زودی، گروه جدایی طلب ارمنستان را به عنوان یک جمهوری مستقل، به رسمیت خواهد شناخت.»

اغلب رسانه های ترکیه در روزهای اخیر، با برجسته کردن نقض آتش بس از سوی ارمنستان و جان دادن غیرنظامیان آذری، به طرح این موضوع پرداختند که آتش بس به نفع باکو نیست و جنگ باید تا پایان آزادسازی کامل قره باغ، ادامه پیدا کند.

حزب حاکم و مخالفین در یک صف

رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه، گروه مینسک و سه رئیس مشترک آن یعنی آمریکا، روسیه و فرانسه را به این متهم کرد که با دادن سلاح به ارمنستان، موجب تقویت ایروان شده اند. این در حالی است که حتی خود ترکیه هم از بیان این موضوع که پهپادهای خود را در اختیار باکو گذاشته، ابا و واهمه ای ندارد.

به عبارتی روشن، ترکیه چنین پیامی به سران مینسک می دهد: ما به عنوان متحد جمهوری آذربایجان، امکانات دفاعی و تسلیحاتی خود را به باکو می دهیم. اما شما فقط باید میانجیگری کنید.

ژنرال خلوصی آکار وزیر دفاع ترکیه و سلجوق بیرقدار داماد کوچک اردوغان و مغز متفکر و سازنده پهپادهای «بایراک»، دو چهره بسیار مهم و تعیین کننده در جنگ اخیر بودند.

آکار بارها ارمنستان را تهدید کرد که تاوان کشتن غیرنظامیان را پس خواهد داد.

مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه و ابراهیم کالن مشاور و سخنگوی اردوغان نیز در این میان نقش خود را ایفا کردند.

اما نباید نقش دو عامل مهم دیگر را نادیده گرفت:

1.اغلب احزاب مخالف دولت اردوغان نیز در این موضوع، حامی سیاست های دولت و پشتیبان معنوی جمهوری آذربایجان بودند. سفر نمایندگانی از 4 حزب پارلمان ترکیه به باکو نیز گویای این واقعیت است که در این ماجرا همه در کنار هم ایستادند و علاوه بر وزرای امور خارجه و دفاع، رییس پارلمان ترکیه نیز به آذربایجان سفر کرد.

2.تقریباً تمامی رسانه های دو بخش دولتی و خصوصی ترکیه همگی حامی جمهوری آذربایجان بوده و هستند.

حمایت آنکارا از باکو در چشم جهانیان

در شرایطی که ترکیه انتظار داشته که دیگر کشورهای جهان نیز به یاری جمهوری آذربایجان بشتابند، اما به طور طبیعی، نه تنها این انتظار نابه جا برآورده نشد، بلکه موضوع اعزام شبه نظامیان مسلح سوری مورد حمایت آنکارا به جمهوری آذربایجان نیز، به هر حال در جهان، بازتاب گسترده ای یافت.

در نتیجه در مورد رویکرد متفاوت کشورهای دیگر، می توان به این موارد اشاره کرد:

1.با آن که از منظر حقوق بین الملل و بر اساس بیانیه های سازمان ملل، قره باغ به جمهوری آذربایجان تعلق دارد، اما در مشی واقعگرایانه سیاست جهانی، هیچ کشوری نمی تواند همچون ترکیه، به طور آشکار از گزینه نظامی، حمایت کند.

2.اگر چه ترکیه در حوزه دفاعی و سیاسی، حمایت گسترده و اثرگذاری از جمهوری آذربایجان به عمل آورد اما نوعیت و ماهیت سیاست خارجی آنکارا در دو سال اخیر به نوعی بوده که در نظام بین الملل، مثبت تلقی نمی شود و حملات ترکیه به شرق و غرب فرات در شمال سوریه، مداخله آشکار در لیبی، عدم توجه به حاکمیت سیاسی عراق و اقلیم کردستان عراق و مسائلی از این دست، جهانیان را در مورد هر نوع تحرک برونمرزی ترکیه، بدبین کرده است.

3.نادیده گرفتن فاکتور تفاوت دینی و قومی در این ماجرا، دور از منطق و مبانی تحلیل سیاسی است. به این معنی که در هر حال، مسیحی بودن ارمنستان و جدایی طلبان قره باغ و مسلمان بودن جمهوری آذربایجان – ولو با وجود عدم گرایش دولت به رویکرد دینی – در تعیین مواضع قدرت هایی همچون آمریکا، فرانسه و روسیه بی تاثیر نیست.

لابی ارامنه در آمریکا و فرانسه، شب و روز در کار است، مقامات کلیسای ارمنستان نیز در مسکو  با دیگر روحانیون دینی در ارتباطند  و بر این اساس، می توان گفت: اگر جمهوری آذربایجان با یک کشور مسلمان بجنگد، تا این اندازه حساسیت برانگیز نخواهد بود.

آیا جنگ باید ادامه یابد؟

نگاهی به آمارهای بیان شده از سوی نهادهای رسمی جمهوری آذربایجان و توجه به نقشه پیشروی ها، بیانگر این است که میزان فتوحات نظامی و پیشروی میدانی ارتش تحت امر الهام علی اف، دستاوردی است که در سه دهه اخیر، سابقه نداشته است. اما سوال اینجاست، آیا باید – گذشته از موضوع مدیریت یا عدم مدیریت آتش بس-  این جنگ را ادامه داد یا خیر؟

ترکیه معتقد است که گزینه ادامه جنگ و آزادی کامل قره باغ، به نفع جمهوری آذربایجان است. اما واقعیت این است که دیگر بازیگران مهم این حوزه و در راس آنها روسیه، حاضر نیستند نظاره گر جنگی باشند که قرار است طرف پیروز آن جمهوری آذربایجان، طرف شکست خورده ارمنستان و حامی تعیین کننده آن، ترکیه باشد.

انتهای پیام/