گزارش// آسیب‌پذیرترین کودکان در بحران کرونا کدامند؟

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم؛ موسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی در جدیدترین گزارش خود که با همکاری دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی منتشر کرده به ابعاد تاثیرگذاری کرونا برکودکان پرداخته است.

در این گزارش، آسیب پذیرترین کودکان در بحران همه‌گیری کووید 19 شناسایی و به چگونگی وضعیت آنها پرداخته شده است.

علاوه بر کودکان فقیر، گروه‌های دیگری از کودکان آسیب‌پذیر وجود دارند که اثرات ناشی از خطرات همه‌گیری برای آنها بسیار شدید است و محافظت از آنها نیاز به توجه ویژه دارد. کودکان خیابانی، کودکان زاغه‌نشین و ساکن سکونتگاه‌های غیررسمی، کودکان مهاجر، پناهنده و آواره ساکن در اردوگاه‌ها، کودکان معلول و کودکان ساکن در مؤسسات نگهداری از کودکان (بی‌سرپرست، بدسرپرست، بیمار و معلول) ازجمله مهمترین گروه‌هایی هستند که در معرض آسیب جدی از این بحران قرار دارند.

کودکان خیابانی، زاغه‌‌نشین‌ها و ساکن در سکونتگاه‌های غیررسمی

یک میلیارد انسان در زاغه‌ها، حاشیه‌ها و سکونتگاه‌های غیررسمی زندگی می‌کنند که در میان آنها یک‌میلیون کودک زاغه‌نشین در سراسر جهان وجود دارد. همه‌گیری منجر به از دست رفتن مشاغل این افراد شده است که تأثیر مستقیمی بر امنیت غذایی، مسکن و دسترسی به نیازهای اولیه آنها دارد.

اقدامات فاصله‌گذاری فیزیکی و قرنطینه، منجر به تسریع سرعت همه‌گیری در میان این گروه‌های جمعیتی می‌شود زیرا اغلب آنها به دلیل کمبود دسترسی به آب بهداشتی و وسایل شستشوی دست در خانه‌های خود، به امکانات بهداشتی عمومی وابسته هستند. کودکان فاقد خانه‌های دائمی، که در خیابان‌ها و سایر اماکن عمومی زندگی و یا کار می‌کنند، ممکن است نتوانند از دستورات اجباری بهداشت عمومی برای جداسازی شخصی، قرنطینه و یا در خانه ماندن پیروی کنند. این افراد به‌ احتمال‌زیاد از خدمات محافظت اجتماعی محروم هستند و زندگی آنها به شدت تحت تأثیر این همه‌گیری به خطر می‌افتد و چون دسترسی به انواع خدمات حمایتی قبلی نیز به‌ احتمال‌زیاد متوقف شده است، اثرات وارده بر این کودکان شدیدتر و وخیم تر است.

با توجه به این رویکرد که از هیچ فرد و منطقه‌ای نباید غافل ماند، حمایت از مناطق آسیب پذیر شهری، دیگر یک عمل تشریفاتی نیست، بلکه یک ضرورت حیاتی برای دوران همه‌گیری است و مقامات محلی باید سیستمی برای تلفیق، تحلیل و تفسیر داده‌های مرتبط با این گروه‌ها به‌صورت اطلاعاتی ساده برای اقداماتی مؤثر داشته باشند.

کودکان مهاجر، پناهنده و آواره

بر اساس گزارش موسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی، در سال 2019 حدود 33 میلیون کودک در خارج از کشور محل تولد خود زندگی می‌کردند و در پایان 2018 بیش از 31 میلیون کودک آواره به دلیل خشونت و جنگ در کشور خود یا کشور دیگر، به اجبار آواره و بدون جا و مکان شدند.این آمار شامل 13 میلیون کودک پناهنده(ساکن اردوگاه‌ها یا اقامتگاه‌های پرجمعیت) و تخمین 17 میلیون کودک آواره داخلی در کشور خود به دلیل خشونت و جنگ است.

بسیاری از این کودکان با کمبود شدید و محرومیت دسترسی به مدرسه، مراقبت درمانی، آب تمیز و خدمات محافظتی مواجه هستند. باوجوداینکه آمار محدودی از تأثیر کووید-19 بر کودکان مهاجر و آواره وجود دارد، اما عیان است که این ویروس وضعیت وخیم این کودکان را بدتر خواهد کرد. این کودکان روزانه با چالشهای زیادی برای تأمین نیازهای اولیه و بهداشتی خود مواجه هستند و شرایط متراکم زندگی در اردوگاه‌ها امکان فاصله‌گذاری فیزیکی را برای این کودکان غیرممکن می‌سازد.کودکان مهاجر و پناهنده و خانواده‌های آنان، جدا از وضعیت مهاجرتی‌شان، ممکن است که دسترسی محدودی به خدمات بهداشت عمومی داشته باشند و یا از مراجعه و استفاده از آن ترس و نگرانی داشته باشند.

این کودکان همچنین ممکن است که در برنامه‌ریزی‌های اطلاع‌رسانی همگانی دیده نشوند و همچنین منابع مالی کافی برای مدیریت دوران قرنطینه یا جداسازی یا مراجعه به مراکز درمانی نداشته باشند. همچنین انتشار اطلاعات نادرست در مورد شیوع کووید-19، بیگانه هراسی و تبعیض علیه کودکان مهاجر و آواره و خانواده‌های آنان را شدت بخشیده است.

این گروه از کودکان اگر والدین یا سرپرستان خود را در اثر ابتلا به ویروس از دست بدهند، در معرض سوءاستفاده‌هایی ازجمله قاچاق انسان قرار می‌گیرند، زیرا آوارگی آنها به این معنی است که آنها از دسترسی به اشکال سنتی مراقبت‌های جایگزین، مانند پذیرش توسط خویشاوندان، کمتر بهره می‌برند.

اقدامات فاصله‌گذاری اجتماعی منجر به محدود شدن دسترسی به اطلاعات این کودکان شده است، اما به‌احتمال‌زیاد کووید-19 ، تأثیرات حقوق بشری و اجتماعی- اقتصادی گسترده و طولانی‌مدتی بر کودکان مهاجر و آواره خواهد داشت. امکان دارد که مهاجران و پناهندگان حق فرایندهای رسیدگی قانونی خود را از دست بدهند، حقی که آنان را در برابر آسیب محافظت می‌کند، منجر به امنیت و ثبات درآمد می‌شود، دسترسی به خدمات و مراقبت‌های درمانی ایجاد می‌کند، منجر به زمانی برای حضور در کلاس درس می‌شود و از آنها در برابر بهره‌کشی، آزار و خشونت محافظت می‌کند.

عواقب متعدد این محرومیت‌ها هنوز چندان مشخص نیست اما به‌احتمال‌زیاد تا مدت‌زمان طولانی به کودکان آسیب خواهند زد. لذا به نظر می‌رسد که سیاست‌گذاری و اقدامات فوری نیاز است تا کودکان مهاجر و پناهنده را در خط مقدم آماده‌سازی، پیشگیری و پاسخ به کووید-19 قرار دهد و اطمینان حاصل کند که سلامت، امنیت و و محافظت از این کودکان امروز و در آینده طولانی تأمین خواهد شد.

براساس آخرین یافته‌ها در گزارش موسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی، حتی در نبود تهدید جهانی همه‌گیری، کودکانی که با معلولیت زندگی می‌کنند جز آسیب پذیرترین و به حاشیه رانده‌شده‌ترین کودکان هستند که انگ و برچسب شدیدی بر آن‌ها وجود دارد.

بیماری فعلی کووید-19 بر تمام جنبه‌های زندگی تأثیرگذار است و احتمالاً تأثیرات نامتوازن و نابرابری خواهد داشت و این گروه از کودکان را با آسیب پذیری که از قبل هم دارند، بیشتر تحت تأثیر قرار خواهد داد؛ در واقع در مراحل مختلف همه‌گیری، اقدامات و تلاشهای بیشتری موردنیاز است تا از تأمین نیازهای کودکان دارای معلولیت اطمینان حاصل شود.

کودکان معلولی که بیماری زمینه ‌ای خاصی دارند، با خطر بالاتر ابتلای شدید به کووید-19 مواجه هستند. علاوه بر این، کودکانی که معلولیت دارند، به‌ویژه آن‌هایی که مشکلاتی در عملکرد بینایی، شنوایی و شناختی دارند، با موانع زیادی در دسترسی به راهکارهای اطلاعاتی و ارتباطی بهداشت عمومی همگانی که برای اقدامات پیشگیرانه در همه‌گیری ضروری هستند، مواجه‌اند.

دسترسی به خدمات بهداشت و درمان و امکانات آب آشامیدنی، فاضلاب و بهداشت نیز یک عامل مهم دیگر برای کودکان معلول است، نه‌تنها به این دلیل که تعداد زیادی از کودکانی که با معلولیت زندگی می‌کنند در مناطق فقیر هستند، بلکه به دلیل موانع ذاتی که در دسترسی به این امکانات وجود دارد و همچنین ظرفیت محدود سیستمهای درمانی برای ارائه خدمات فراگیر مراقبتهای بهداشتی. درحالی‌که کودکان دارای معلولیت از گروههایی هستند که بیشترین نیاز را به خدمات حضوری مانند درمان، آموزش و محافظت دارند، این خدمات به دلیل فاصله‌گذاری فیزیکی و قرنطینه متوقف شده‌اند.

برای تمامی کودکان، تعطیلی مدارس به معنی کمبود دسترسی به منابع بسیار مهم است اما برای کودکان دارای معلولیت، مدرسه از راه دور، نه‌تنها نیازمند دسترسی به زیرساختهای مناسب فناوری اطلاعات و اینترنت، دسترسی به کتابها و سایر ابزارهای آموزشی است، بلکه نیازمند دسترسی به ابزارهای کمک‌آموزشی و برنامه آموزشی است که با نیازهای ویژه یادگیری این کودکان منطبق باشد. به این دلایل این گروه از کودکان کمترین استفاده را از یادگیری از راه دور خواهند برد.

کودکانی که از قبل درگیر مشکلات سلامت روان هستند، بخصوص ممکن است تحت تأثیر اختلال در ارائه خدمات، جداسازی و تشدید احتمالی نشانه‌های اختلال در مواجهه با اطلاعات و رفتارهای مرتبط با همه‌گیری، قرار بگیرند. محدودیتهای ناشی از قرنطینه و فشار و سختیهایی که توسط خانواده‌ها تحمل می‌شود ممکن است که این کودکان را با خطر فزاینده تبعیض و مواجهه با روش‌های تنبیهی و تربیتی خشونت‌آمیز در خانه مواجه کند و همچنین افزایش اضطراب، افسردگی و فشار روانی بر کودک، منجر به افزایش نگرانی نسبت به تشدید یا بازگشت مشکلات سلامت روان و سوءمصرف مواد و الکل و خودکشی توسط کودک شود.

در بسیاری از کشورها، فعالیت دفاتر ملی آمار معلق شده است یا در تطبیق با شرایط موجود از شیوه‌های نوینی مانند تلفن یا اینترنت برای جمع‌آوری داده‌ها و اطلاعات شهروندان خود استفاده می‌کنند. اما این نکته قابل‌توجه است که این روش‌های جمع‌آوری آمار و اطلاعات باوجوداینکه می‌توانند داده‌های مهمی را برای به تصویر کشیدن فشار و اثرات کووید-19 فراهم سازند، فراگیری و پوشش کامل برای افراد دارای معلولیت دارند یا خیر.

کرونا و مراکز نگهداری از کودکان

میلیون‌ها کودک در هر مقطع زمانی در مؤسسات، نگهداری شده یا حبس می‌شوند. یک مطالعه سازمان ملل در سال 2019 تخمین زده است که سالانه بین 1.5 تا 8 میلیون کودک در بازداشتگاه‌ها، اردوگاه‌های مهاجرت، مراکز نگهداری کودکان بی‌سرپرست و یا به روشهای دیگر از آزادی محروم هستند. کودکان دارای معلولیت بیشترین این تعداد هستند. حدوداً از هر سه کودک در مؤسسات یک کودک دارای معلولیت است.

اگرچه کارشناسان سازمان ملل به این نتیجه رسیده‌اند که بازداشت کودکان به دلایل مرتبط با مهاجرت هرگز نمی‌تواند به نفع یک کودک باشد، اما حداقل 330،000 کودک در 77 کشور در هرسال در بازداشتگاه‌های مهاجرتی نگهداری می‌شوند.

در بسیاری از این اماکن، کودکان در مجاورت یکدیگر و با دسترسی محدود به امکانات آب و فاضلاب نگهداری می‌شوند که می‌تواند باعث شیوع بیشتر بیماری‌های عفونی مانند کووید-19 شود. دسترسی به خدمات اساسی پزشکی نیز غالباً ضعیف است یا وجود ندارد که در صورت بیمار شدن، سلامت کودکان را در معرض خطر بیشتری قرار می‌دهد.

خطرات ناشی از کووید-19 اهمیت کاهش تعداد کودکان در مراکز نگهداری از کودکان (بی‌سرپرست، بدسرپرست، بیمار و معلول) و بازداشتگاه‌ها و انتقال آنها به خانواده‌ها را مورد تأکید قرار می‌دهد. به‌عنوان‌ مثال بسیاری از کودکان بازداشتگاه‌های نوجوانان، خطری برای امنیت عمومی ندارند و ممکن است به دلیل جرائم خرد، خشونت‌آمیز یا مصرف مواد مخدر در سن غیرقانونی در بازداشت به سر برند.

بسیاری از کودکان یتیم‌خانه‌ها یا سایر مؤسسات نگهداری از کودکان دارای والدین هستند و با حمایت کافی می‌توان از آنها در خانه مراقبت کرد. اما باید در نظر داشت که کمبود ظرفیت و منابع در دوران همه‌گیری، برای کودکانی که در انواع اقامتگاههای مراقبتی زندگی می‌کنند، می‌تواند منجر به بسته شدن و تعطیلی سریع چنین مراکزی شود، و اگر کودکان بدون کسب آمادگی مناسب به خانواده‌ها بازگشت داده شوند، می‌تواند خطر غفلت و خشونت علیه این کودکان را افزایش دهد.

انتهای پیام/