«معجزه آبخیزداری»|کشت دیم با آبخیزداری؛ ظرفیتی نهفته برای تأمین امنیت غذایی کشور

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم؛ کشاورزی دیم نقشی مهم و اساسی  در تأمین امنیت غذایی در جهان داشته و خواهد داشت؛ به‌طوری که هم‌اکنون بخشی عمده از کشاورزی دنیا به کشت دیم اختصاص دارد. طبق بررسی‌ها 80 درصد سطح زیر کشت محصولات کشاورزی در دنیا، کشاورزی دیم است و حدود یک و نیم میلیارد هکتار زمین دنیا زیر کشت محصولات دیم قرار دارد.

امروزه سهمی عمده از غذای جوامع فقیر در کشورهای در حال توسعه را کشاورزی دیم تشکیل می‌دهد. آمارها نشان می‌دهد بیش از 95 درصد زمین‌های کشاورزی جنوب صحرای آفریقا را کشت دیم تشکیل می‌دهد و این رقم در کشورهای دیگر متغیر است؛ آمریکای لاتین 90 درصد، آسیای جنوبی 60 درصد، آسیای شرقی 65 درصد، خاور نزدیک 75 درصد و شمال آفریقا 75 درصد زمین‌هایشان به کشت دیم اختصاص دارد.

پاسخگویی به چالش بهبود معیشت 950 میلیون فقیر و سوءتغذیه میلیون‌ها نفر در دنیا و همچنین دستیابی به امنیت غذایی برای جمعیت در حال رشد با منبع محدود و تخریب‌شده آب و خاک چنان دلهره‌آور است، که کشت دیم در دنیا به‌عنوان یک سیاست مهم کشاورزی در اکثر کشورهای دنیا (اعم از پیشرفته و در حال توسعه و کشورهای فقیر) برجسته شده است.

البته کشاورزی دیم با تهدیداتی نیز مواجه است؛ تغییرات آب‌وهوایی و اقلیم، می‌تواند تأثیر منفی بر تولیدات دیم در دنیا داشته باشد. این ملاحظات در حالی است که طبق یافته‌های تحقیقاتی، کشاورزی و فعالیت‌های مرتبط، منبع اصلی تأمین معاش بوده و وسیله‌ای برای کاهش فقر، تأمین معیشت و توسعه روستایی به‌شمار می‌رود. تخمین زده می‌شود با توجه به اینکه کشورهای در حال توسعه 10 تا 20 درصد از سطح تولید کشاورزی را از دست می‌دهند، این مسئله تا سال 2080، یک‌میلیارد و 300میلیون نفر مردم جهان را تحت تأثیر قرار خواهد داد.

با توجه به این نگرانی‌ها درباره امنیت غذایی مردم دنیا، کشت دیم می‌تواند با افزایش بهره‌وری کشاورزی، امنیت غذایی و رشد اقتصادی را به‌دنبال داشته باشد، علاوه بر این موارد دیگری مثل حفظ منابع آب و خاک، سلامت محیط زیست، افزایش محصولات کشاورزی، کاهش فقر و محرومیت از آثار و فواید کشت دیم با فنون آبخیزداری خواهد بود.

لذا با توجه به اینکه فرصت‌های بسیار فراوان نهفته در کشاورزی دیم وجود دارد، لازم است برای بالفعل شدن این ظرفیت‌ها و فرصت‌های بی‌بدیل، تدابیر و اقدامات اساسی انجام شود. قطعاً بهره‌گیری از دانش آبخیزداری و آبخوانداری (مدیریت یکپارچه آبخیزداری) برای کشت دیم مثمرثمر و مفید خواهد بود و بدین منظور ضروری است برای استفاده از ظرفیت‌های بیشمار کشت دیم، دانش مدیریت یکپارچه آب و خاک آبخیزداری، مدنظر طیف وسیعی از ذی‌نفعان آب و خاک از جمله سیاست‌گذاران، کشاورزان، مدیران، دانشجویان، سرمایه‌گذاران و عموم مردم واقع شود.

پایان سخن اینکه زمان آن فرا رسیده است که دولت‌ها و سازمان‌های مرتبط با کشاورزی این تصور را که کشاورزی دیم در مناطق نیمه‌خشک و خشک، یک فعالیت حاشیه‌ای است (طبق اظهار وزیر سابق جهاد کشاورزی، در ایران 90 درصد کشاورزی، وابسته به کشاورزی آبی است) کنار بگذارند و به‌عوض در بهره‌برداری از پتانسیل دو برابر و اغلب بهره‌وری سه برابر یا چهار برابری سیستم‌های کشت دیم با آبخیزداری و آبخوانداری سرمایه‌گذاری کنند؛ زیرا که این سیاست نه‌تنها به فقرزدایی، کاهش تخریب محیط زیست و ایجاد مقاومت در برابر تغییرات آب‌وهوایی کمک خواهد کرد، بلکه موجب  توسعه متعادل روستایی ــ شهری می‌شود و در نهایت به پایداری سرزمین کمک خواهد کرد.

از همین پرونده بیشتر بخوانید:

انتهای پیام/+