آبخیزداری، در یک نگاه جامع، دانش راهبری و بهره‌گیری از تمام ظرفیت‌ها و امکانات یک ناحیه، برای بهبود زیرساخت‌های حیات در کل زیست‌بوم مرتبط با آن ناحیه است. دانشمندان این حوزه از آبخیزداری به‌عنوان «علم مملکت‌داری» یاد می کنند. خبرگزاری تسنیم، پروندۀ ویژه‌ای با هدف بررسی ابعاد فنی و اجتماعی و اقتصادی و سیاسی، و الزامات توسعۀ این مفهوم را در دستور کار دارد. کل مطالب این پرونده را اینجا ببینید.
«نجات آب» ــ ۱۹ | استفاده بهینه از سیلاب‌های فصلی
متعاقب تغییرات اقلیمی، سیلاب‌های فصلی افزایش چشمگیری داشته است. مهار این سیلاب‌ها، ضمن جلوگیری از تخریب، می‌تواند به منبع مطمئنی برای تأمین آب تبدیل شود.
نجات آب ــ ۱۸ |توسعه آبیاری هوشمند با اینترنت اشیا
برای نسل‌های آینده هوش مصنوعی، می‌تواند در توسعه آبیاری هوشمند راهگشا باشد.
مشکلات اساسی ایجاد «بازار آب» در ایران
بازار آب حتی در کشورهای غربی ــ یعنی سردمداران «بازار»ی شدن همه‌چیز ــ به دلیل عوارض اجتماعی که بر آن مترتب است، اقبال بسیار محدودی داشته است. با این‌حال، در ایران جریانی قوی درصدد است این بازار را راه‌اندازی کند.
نجات آب ــ ۱۷ |پیشنهاد اعطای تسهیلات بانکی، بر اساس راندمان مصرف آب
با هدف افزایش راندمان مصرف آب، تسهیلات بانکی دارای مزیت، می‌تواند بصورت هدفمند به طرح‌هایی تخصیص یابد که شاخص‌های بهره‌وری در منابع آب را رعایت کرده باشند.
نجات آب ــ ۱۶ | گزارش «پیشرفته‌ترین طرح دنیا» در کاهش مصرف آب، با ۶۰درصد صرفه‌جویی
طرحی ۱۲۰ هکتاری در مزارع نیشکر اجرا شده که ضمن کاهش ۶۰درصدی مصرف آب، راندمان تولید را افزایش می‌دهد و میزان کود را به نصف، و سم را به یک‌پنجم تقلیل داده است.
یادداشت امانپور | «انقلاب آب» با مهار سیلاب‌های سرگردان
طی سال‌های اخیر، به دلیل افزایش نوسانات و تغییرات اقلیمی، سیلاب‌های سرگردان، افزایش چشمگیری داشته است. یکی از راهکارهای چاره‌جویی برای مسئله آب کشور، مهار و استفاده از این سیلاب‌هاست.
نجات آب ــ ۱۵ | ایجاد «شبکه پژوهشکده‌های منطقه‌ای آب»
«شبکه پژوهشکده‌های منطقه‌ای آب»، می‌توانند ستون‌های حکمرانی و محور نوآوری در موضوع آب، و مرتفع‌کننده چالش‌های این حوزه باشند.
نجات آب ــ ۱۴ | آبیاری با آبِ شورِ تصفیه‌شده در اراضی شورپسند
در برخی اراضی، امکان آبیاری با آب شور تصفیه شده وجود دارد.
نجات آب ــ ۱۳ | «بارورسازی ابرها» در مناطق هدفمند
بارورسازی هدفمند ابرها، می‌تواند در شرایطی راهکاری برای استحصال و تولید آب بیشتر باشد.
نجات آب ــ ۱۲ | «بازچرخانی و تصفیه فاضلاب شهری» برای بخش‌هایی از کشاورزی
بازچرخانی علمی و بهره‌ور منابع آبی مصرف‌شده، یکی از رویکردهای قابل توجه و مؤثر برای کمک به تولید منابع جدید آب است. در بسیاری از موارد، مانند زراعت چوب، یا آبیاری درختان غیرمثمر می‌توان از این منبع مهم استفاده کرد.
گفت‌وگو با امانپور | ابعاد گوناگون «بازار آب»
ادبیات «بازار آب» اخیراً در کشور رواج قابل توجهی داشته است. دکتر محمدتقی امانپور، نظریه‌پرداز حوزه منابع طبیعی، به پرسش‌هایی در این زمینه پاسخ داده است.
نجات آب ــ ۱۱ | جایگزینی علوفه‌های پرآب‌بر با گیاهان مرتعی بهینه
جایگزینی علوفه‌های پرآب‌بر با گیاهان مرتعی بهینه، می‌تواند راهکاری جهت احیای مراتع، و بهینه‌سازی اکوسیستم و نیز مصرف بهینه آب باشد.
«نجات آب» ـ ۱۰ | «بیمه هدفمند و هوشمند» برای محصولات کم‌آب‌بر
«بیمه هدفمند و هوشمند» برای محصولات کم‌آب‌بر، راهکاری است که می‌تواند مشوقی برای کشت محصولات کم‌آب‌بر باشد.
یادداشت امانپور | بازمهندسی اقتصاد آب و تأسیس و توسعه فراگیر بازار آب
دکتر محمدتقی امانپور، تنها معاون آموزش تحقیقات ادوار وزارت جهاد سازندگی، و نظریه‌پرداز حوزه حکمرانی و منابع آب، درباره «بازار آب» یادداشتی نوشته که در ادامه می‌آید.
«نجات آب» ـ ۹ | "توسعه هوشمند کشت دیم"؛ پاسخی به بحران آب و تغییرات اقلیمی
کشت دیم در اراضی کم‌بازده، با تکیه بر بارش‌های طبیعی و حداقل آبیاری، فرصتی بی‌بدیل برای کاهش فشار بر منابع آب زیرزمینی و ارتقای پایداری کشاورزی به‌شمار می‌آید.
«نجات آب» ـ ۸ | «دروازه‌بانی آب» برای نفوذ سیلاب‌ها و رواناب‌های سطحی، با اقدامات بیولوژیک
استفاده از اقدامات بیولوژیک مانند مالچ‌گذاری، پوشش گیاهی دائمی، کشت‌های پوششی و نوارهای گیاهی، یکی از مؤثرترین راهکارهای کاهش رواناب سطحی و جلوگیری از فرسایش خاک است.
«نجات آب» ـ ۷ | آبخوان‌داری و آبخیزداری فعال در کوهپایه‌ها، نقطه عطف مدیریت آب
پروژه‌های فعال آبخیزداری در کوهپایه می‌توانند نقطه عطفی در مدیریت منابع آب کشور باشند، اگرچه نیازمند طراحی دقیق هیدرولوژیک، GIS، مشارکت جامعه محلی و نگهداری مستمر است.
گفت‌وگو| راه‌های صرفه‌جویی در مصرف آب کشاورزی با توجه به منابع خاک و بهبود کودها
محمدتقی امانپور، نظریه‌پرداز حوزه منابع آب کشور، درباره چگونگی صرفه‌جویی در مصرف آب با توجه به منابع خاک و کودها، توضیحاتی ارائه کرد.
