آبخیزداری، در یک نگاه جامع، دانش راهبری و بهره‌گیری از تمام ظرفیت‌ها و امکانات یک ناحیه، برای بهبود زیرساخت‌های حیات در کل زیست‌بوم مرتبط با آن ناحیه است. دانشمندان این حوزه از آبخیزداری به‌عنوان «علم مملکت‌داری» یاد می کنند. خبرگزاری تسنیم، پروندۀ ویژه‌ای با هدف بررسی ابعاد فنی و اجتماعی و اقتصادی و سیاسی، و الزامات توسعۀ این مفهوم را در دستور کار دارد. کل مطالب این پرونده را اینجا ببینید.
«نجات آب» ــ ۲۵| تدوین نقشه ملی الگوی کشت با رویکرد منطقه‌ای
نقشه ملی الگوی کشت، به‌عنوان ابزاری راهبردی، این امکان را فراهم می‌آورد که کاشت محصولات متناسب با ظرفیت آبی و خاکی مناطق مختلف کشور برنامه‌ریزی شود.
یادداشت امانپور | ایجاد مدل مفهومی «پردیس‌های خودپایدار موضوعی»
محمدتقی امانپور، در این یادداشت از یک مدل مفهومی جدید رونمایی کرده است: پردیس‌هایی که به بیرون، هیچ وابستگی ــ از حیث منابع آب و انرژی ــ ندارند.
«نجات آب» ــ ۲۴| توسعه کشت گلخانه‌ای مدرن
گلخانه «صرفاً سازه» نیست؛ شبکه‌ای از تصمیم‌هاست. یکی از مؤلفه‌های مهم بهبود شرایط آبی کشور، به‌سازی شبکه گلخانه‌ای کشور است.
«نجات آب» ــ ۲۳| محدودسازی کشت محصولات پرمصرف در فلات مرکزی
یکی از مهمترین سیاستگذاری‌ها، سامان دادن، و ایجاد محدودیت برای کشت محصولات پرآب‌بر در مناطق خشک و کم‌بارش است.
«نجات آب» ــ ۲۲| راهکار پیشرو «آبیاری کوزه‌ای»
آبیاری کوزه‌ای، به روش‌های گوناگون می‌تواند برای صرفه‌جویی در مصرف آب به کار گرفته شود.
گفت‌وگو با امانپور | راهکارهای استحصال آب تا کجا ادامه دارد؟
دکتر محمدتقی امانپور، عضو هیئت مؤسس جهاد سازندگی و تنها معاون آموزش تحقیقات ادوار جهاد سازندگی، طی سلسله تحلیل‌هایی، منظومه‌ای جامع برای نجات کشور از شرایط بحران آب ارائه کرده است. در این گفت‌وگو، ابعاد و منطق این منظومه روشن شده است.
«نجات آب» ــ ۲۱ | آبیاری با سیستم‌های مه‌پاش در مناطق گرم و کم‌آب
آبیاری با سیستم‌های مه‌پاش می‌تواند با ایجاد فضای معتدل، از تنش گیاهان جلوگیری نماید.
یادداشت امانپور | شیرین‌سازی نوآورانه آب
شیرین‌سازی آب، همراه با الگوهای نوآورانه و ترکیبی، می‌تواند روشی اقتصادی و سودمند برای تأمین آب شرب باشد.
«نجات آب» ــ ۲۰ | بازیافت آب گلخانه‌ای، در خدمت بهره‌وری آب
انتخاب بین «تهویه» یا «میعان هدفمند» در گلخانه‌ها، تفاوتی بزرگ در هدررفت یا صرفه‌جویی آب ایجاد می‌کند.
یادداشت امانپور | راهکار بهینه بهره‌برداری از سدهای احداث شده
حجم قابل توجهی از سدهای احداث شده، درگیر رسوبات، تبخیر و مسائل گوناگون کاهنده کارایی هستند. اصلاح این شرایط نیازمند اتخاذ تدابیر ویژه است.
«نجات آب» ــ ۱۹ | استفاده بهینه از سیلاب‌های فصلی
متعاقب تغییرات اقلیمی، سیلاب‌های فصلی افزایش چشمگیری داشته است. مهار این سیلاب‌ها، ضمن جلوگیری از تخریب، می‌تواند به منبع مطمئنی برای تأمین آب تبدیل شود.
نجات آب ــ ۱۸ |توسعه آبیاری هوشمند با اینترنت اشیا
برای نسل‌های آینده هوش مصنوعی، می‌تواند در توسعه آبیاری هوشمند راهگشا باشد.
مشکلات اساسی ایجاد «بازار آب» در ایران
بازار آب حتی در کشورهای غربی ــ یعنی سردمداران «بازار»ی شدن همه‌چیز ــ به دلیل عوارض اجتماعی که بر آن مترتب است، اقبال بسیار محدودی داشته است. با این‌حال، در ایران جریانی قوی درصدد است این بازار را راه‌اندازی کند.
نجات آب ــ ۱۷ |پیشنهاد اعطای تسهیلات بانکی، بر اساس راندمان مصرف آب
با هدف افزایش راندمان مصرف آب، تسهیلات بانکی دارای مزیت، می‌تواند بصورت هدفمند به طرح‌هایی تخصیص یابد که شاخص‌های بهره‌وری در منابع آب را رعایت کرده باشند.
نجات آب ــ ۱۶ | گزارش «پیشرفته‌ترین طرح دنیا» در کاهش مصرف آب، با ۶۰درصد صرفه‌جویی
طرحی ۱۲۰ هکتاری در مزارع نیشکر اجرا شده که ضمن کاهش ۶۰درصدی مصرف آب، راندمان تولید را افزایش می‌دهد و میزان کود را به نصف، و سم را به یک‌پنجم تقلیل داده است.
یادداشت امانپور | «انقلاب آب» با مهار سیلاب‌های سرگردان
طی سال‌های اخیر، به دلیل افزایش نوسانات و تغییرات اقلیمی، سیلاب‌های سرگردان، افزایش چشمگیری داشته است. یکی از راهکارهای چاره‌جویی برای مسئله آب کشور، مهار و استفاده از این سیلاب‌هاست.
نجات آب ــ ۱۵ | ایجاد «شبکه پژوهشکده‌های منطقه‌ای آب»
«شبکه پژوهشکده‌های منطقه‌ای آب»، می‌توانند ستون‌های حکمرانی و محور نوآوری در موضوع آب، و مرتفع‌کننده چالش‌های این حوزه باشند.
نجات آب ــ ۱۴ | آبیاری با آبِ شورِ تصفیه‌شده در اراضی شورپسند
در برخی اراضی، امکان آبیاری با آب شور تصفیه شده وجود دارد.
