گزارش|تصمیمات روسیه در لیبی و شوک جدید به ترکیه

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم ٬ از روزی که دو سرگئی مهم دولت روسیه یعنی سرگئی لاوورف وزیر امور خارجه و سرگئی شویگوی وزیر دفاع٬ به شکل ناگهانی٬ سفر به استانبول را به تعویق انداختند٬ تحلیل‌گران بر این موضوع انگشت گذاشتند که ترکیه و روسیه در بازی لیبی٬ تضاد و تنازع منافع و اختلاف جدی دارند و احتمالاً نتوانند به این زودی‌ها به توافق جدیدی دست پیدا کنند.

حالا تحولات سیاسی و مواضع جدید مسکو نشان داده که چنین تحلیلی بدبینانه و منفی نگرانه نبوده و ظاهراً آنکارا و مسکو٬ حالا حالاها در طرابلس٬ به هم نخواهند رسید.

دو دیدار مهم روز جمعه در مسکو و طرابلس

دیروز جمعه٬‌ سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه در دیدار با عقیله صالح، رئیس مجلس نمایندگان لیبی گفت:«همچنان از پیشنهاد شما برای پایان فوری دشمنی‌ها و شروع گفتوگوی سیاسی پشتیبانی می‌کنیم. باید یک قدرت جدید واحد بر اساس نمایندگی مساوی از 3 منطقه تاریخی لیبی تشکیل شود.»

البته اظهارات لاوروف فقط به این ختم نشده و در ادامه گفته است:« از نگاه روسیه بحران لیبی با اقدام نظامی حل نمی‌شود و دو طرف باید سلاح را زمین بگذارند و پشت میز مذاکره بنشینند. طرح قاهره پیرامون مسئله لیبی می‌تواند پایه و اساسی برای گفت‌وگوی سیاسی لیبی باشد. ما خواهان آتش‌بس در لیبی هستیم و روسیه فعالیت سفارت خود در لیبی را از تونس از سرخواهد گرفت. دفتر موقت سفارت روسیه در تونس خواهد بود، اما تأکید می‌کنم که فعالیت آن سراسر لیبی را دربر می‌گیرد».

در همین حال عقیله صالح، رئیس پارلمان طبرق در شرق لیبی خطاب به لاوروف گفت: «دولت وفاق به ریاست فائز السراج غیرقانونی است. چراکه رأی اعتماد پارلمان منتخب را به دست نیاورده است».

همزمان با سفر لاوروف٬ ژنرال خلوصی آکار وزیر دفاع و از معتمدین مهم اردوغان به اتفاق ژنرال گولر رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ترکیه به طرابلس رفته و با فایز السراج نخست وزیر لیبی و رئیس دولت وفاق ملی٬ دیدار و گفت‌وگو کردند.

اگر سفر لاوروف را به عنوان یک اقدام نمادین تلقی کنیم٬ باید چنین برداشتی از سفر آکار نیز داشته باشیم. در واقع٬ دو ژنرال مهم دولت ترکیه به طرابلس رفتند تا نشان دهند که از دید آنکارا٬ طرف اصلی معامله در لیبی٬ السراج است و نه عقیله صالح.

سیگنال پوتین برای اردوغان

بسیاری از تحلیل‌گران معتقدند که هنوز هم نمی‌توان به صراحت در مورد تصمیم نهایی روسیه درباره لیبی سخن گفت.

اما در مورد دیدار معنی‌دار لاوروف و عقیله صالح باید به صراحت گفت: پوتین٬ با این کار٬ سیگنال مهمی برای اردوغان فرستاده است. چرا که دیدار وزیر امور خارجه روسیه با دومین چهره مهم مخالفین دولت وفاق ملی٬ نشان دهنده این است که بین رویکرد و تصمیمات مسکو – آنکارا برای آینده لیبی٬ شکاف و اختلاف نظر جدی وجود دارد.

چرا که اولاً ترکیه به شدت خواهان جلوگیری از هر گونه مداخله مصر و عبدالفتاح سیسی در لیبی است و دوم این که تمایل دارد همه٬ دولت وفاق ملی را به رسمیت بشناسند و روسیه نیز خبر مهم افتتاح سفارت را در سفر به طرابلس و در حضور فائز السراج اعلام کند و نه در حضور رئیس پارلمانی که نخست وزیر کشور را به رسمیت نمی‌شناسد.

نکته سوم این است که ترکیه به دنبال آن است تا در راستای یک توافق نفتی – گازی و سیاسی با روسیه و ایتالیا٬ کاری کند که همه سهم خود را در حوزه جغرافیایی٬ دفاعی و اقتصادی لیبی داشته باشند و کسی سراغ ژنرال خلیفه حفتر نرود.

اردوغان بارها اعلام کرده که حفتر را همچون سیسی کودتاگر می‌داند و باید او را از روند مذاکرات کنار بگذارند. اما ظاهراً روسیه به دنبال آن است که در ساختار آتی لیبی٬ سهمی هم به حفتر اختصاص داده شود.

البته قبلاً٬ برخی از رسانه‌های نزدیک به حزب عدالت و توسعه٬ اظهار امیدواری کرده بودند که در ساختار آتی لیبی٬ عقیله صالح نیز به عنوان یک رجل سیاسی در کنار نیروهای همسوی خود٬ ضمن کمک به از بین بردن حفتر٬ رفته رفته پای میز مذاکره بیاید و دولت وفاق ملی را به رسمیت بشناسد اما ظاهراً رئیس پارلمان طبرق از این سناریو٬ استقبال نکرده است.

چه کسی با حفتر می‌ماند؟

شاید یکی از اصلی‌ترین دردسرهای ترکیه در پرونده لیبی٬ این است که در برابر قدرت مهمی همچون روسیه٬ از حمایت آشکار و جدی آمریکا برخوردار نیست. چرا که تیم ترامپ نه تنها به خاطر کرونا زمین‌گیر شده٬ بلکه در میدان عمل هم نشان داده که شناخت و تمایل چندانی برای کار بر پرونده لیبی ندارد. اگر نه٬ احتمالاً اندکی زودتر٬ تکلیف موازنات٬ روشن می‌شد.

این‌روزها در رسانه‌های طرفدار حزب عدالت و توسعه در ترکیه٬ طوفانی علیه مصر٬ یونان و امارات متحده عربی شکل گرفته و سران این سه کشور به حمایت از کودتا و کودتاگر متهم می‌شوند.

روزنامه استار از رسانه‌های متعلق به خاندان متنفذ آلبایراک٬ در یک یادداشت تحلیلی به قلم صابر عسکر اوغلو٬ تیتر تند «رفتار دو رویانه روسیه٬ دیپلماسی و نیروی نظامی پنهانی» منتشر کرد.

به کار بردن چنین تیتر تندی علیه روسیه تاکنون در رسانه‌های طرفدار حزب حاکم ترکیه سابقه نداشته و خیلی زود این یادداشت برداشته شد و اصل آن هم در رسانه‌های دیگر٬ با تیتر نرم «مواضع غیرمستقیم روسیه در لیبی»٬ بازنشر شد. اما تیترهایی که در مورد امارات٬ مصر و یونان به کار می‌روند٬ همچنان تند و تیز هستند.

پیش‌تر٬ ابراهیم کالین سخنگو و مشاور ارشد سیاسی- امنیتی رئیس جمهور ترکیه اعلام کرده بود که آنکارا در گفت‌وگو با مقامات مسکو٬ به شکل شفاف و بدون تعارف٬ بر ابعاد و جزئیات «راهکارهای بدون حفتر»٬ بحث و تبادل نظر کرده است. اما دست کم تاکنون٬ مسکو در این مورد٬ نظر روشنی نداده است.

هنوز به تمامی مشخص نیست که تصمیم جدید روسیه در مورد بازگشایی سفارت لیبی و فعالیت از راه دور آن در تونس٬ تا چه اندازه بر معادلات پیش رو تأثیر خواهد گذاشت. اما آن چه واضح و معلوم است٬ این است که در چند سال اخیر٬ روابط سیاسی٬ اقتصادی و دفاعی سطح بالایی بین آنکارا و مسکو شکل گرفته و طرفین نمی‌خواهند که این رابطه٬ قربانی اختلافات دو کشور٬ در ادلب و لیبی شود.

لذا می‌توان چنین پیش بینی کرد که روسیه به دنبال سهم بیشتری است و انتظار دارد که آنکارا٬ به طور نسبی٬ از برخی مواضع خود کوتاه آمده و به مخالفین سراج و حامیان آنها نیز٬ امتیازاتی واگذار کند.

حال باید دید٬ آیا اردوغان با اعزام دو ژنرال مهم خود به لیبی٬ فقط قصد داشته به روسیه و حفتر پیام دهد یا این که به دنبال آن است تا با طراحی عملیات جدید و حمایت نظامی بیشتر از ارتش وفاق ملی٬ تغییراتی در زمینِ بازی به وجود آورد.

انتهای پیام/