گفتگو| سوزنچی: تاکید "عقلانیت شیعی" بر رعایت بهداشت و مسائل پزشکی/ رعایت نظافت جزو دینداری ماست

حجت‌الاسلام و المسلمین حسین سوزنچی پژوهشگر دینی و دانشیار دانشگاه باقرالعلوم، در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی خبرگزاری تسنیم درباره برخی رفتارهای انجام شده در روزهای گذشته از سوی عده‌ای مقدس‌نما مانند لیس زدن ضریح ائمه، اظهار داشت: رفتارهای این چنینی با مکتب اهل‌بیت و تشیع همخوانی ندارد. رفتاری که در حالت عادی یک ذهنیت حقارت‌آور و خلاف عرف را به بار بیاورد، مذموم است و در این شرایط که یک بیماری بر کشور حاکم است این رفتارها هم مذموم‌تر است.

** شفادادن ائمه به‌‌معنای برهم زدن نظامات عالم نیست

این استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه برخی در این شرایط معتقدند باید حرم‌ها و اماکن مذهبی را تعطیل کرد و برخی هم در مقابل می‌گویند باید اماکن مذهبی حالت عادی داشته باشد و در این بین یک فضای افراط و تفریط شکل می‌گیرد، گفت: اشکالی که برخی افراطیون مدعی‌اند این است که ائمه اطهار چون شفا می‌دهند پس انجام کارهای بهداشتی در حرم نیاز نیست. باید به این نکته توجه کرد که شفا دادن ائمه به‌این شکل نیست که نظامات عالم را بهم بزنند. بهترین شاهد آن هم این است که خود ائمه گاهی مریض می‌شدند و اگر قرار بود جایی که امام هست میکروب و ویروس اثر نکند، پس ائمه هم نباید بیمار می‌شدند، یا برای مثال اکثر این بزرگواران با زهر به شهادت رسیدند، پس اگر چنین نگاهی داشته باشیم زهر مطلقاً نباید اثر کند لذا تلقی برخی متدینین که معتقدند هیچ اثر منفی در بارگاه ائمه حاصل نمی‌شود غلط است.

وی افزود: اگرچه این تلقی از حرم ائمه اطهار ناصحیح است اما در مقابل، نباید موضوع شفا و عنایت ائمه را هم تخطئه کرد و اگر کسی با نیت صادق سراغ اهل بیت برود آنها از این فرد دستگیری می‌کنند. این مسئله دوم که گاهی اوقات اهل بیت کسانی که نیت خالص دارند، شفا می‌دهند، غیر از این است که ما این موارد خاص را به یک قاعده عمومی تبدیل کنیم و نتیجه بگیریم که افراد نیاز نیست مراعات بهداشت را بکنند.

این پژوهشگر دینی ادامه داد: مهم‌ترین مسئله، بیش از آنکه مسئله "بهداشت" و "دین" باشد، مسئله بازی‌های رسانه‌ای است و برخی مسائل را به گونه‌ای جلوه می‌دهند که با آنچه واقعیت دارد بسیار متفاوت است.

** عدم رعایت نکات بهداشتی از باب قاعده "لاضرر" حرام شرعی است

دانشیار دانشگاه باقرالعلوم درباره لزوم شرعی رعایت مسائل بهداشتی در شرایط فعلی کشور، گفت: رعایت نکات بهداشتی لازم است؛ و از نظر دستورات دینی، صریحاً این جمله را داریم که «لاضرر و لاضرار فی الاسلام.». ما نه حق داریم به خودمان ضرر بزنیم و نه به دیگران و عدم رعایت بهداشت در حد متعارف در این شرایط که یک بیماری مسری وجود دارد، اگر مصداق ضرر زدن به خود و ضرر زدن به دیگران است، حرام شرعی محسوب می‌شود.

حجت‌الاسلام سوزنچی افزود: البته اینکه مساجد و اماکن مقدس، نیز همانند همه اماکن عمومی ضدعفونی شوند، سخنی منطقی است اما اینکه برخی مطرح می‌کنند که اینها تعطیل شوند و بقیه اماکن باز باشند، منطقش معلوم نیست. اگر متروها و اتوبوس‌های داخل شهری، و یا بازارها و پاساژهای پرتردد با رعایت مسائل بهداشتی همچنان باز هستند معلوم نیست که چرا عده‌ای اصرار بر تعطیلی مساجد و برنامه‌های عبادی جمعی مانند نماز جماعت و... دارند؟ بله، اگر مسئولان بهداشت واقعا به این نتیجه رسیدند که هرگونه تجمعی آسیب‌زاست و تمام اماکن عمومی‌ای که تجمعی در آن رخ می دهد، نظیر بازارها و پاساژها و متروها و... را هم ببندند، طبیعی است که بستن مساجد و اماکن عمومی مذهبی نیز موجه می‌شود.

**  رعایت نظافت جزوی از دینداری ما است

وی در پاسخ به این پرسش که بین این افراط و تفریط، مسیری که عقلانیت شیعه توصیه می‌کند چیست؟ گفت: واضح است که رعایت مسائل بهداشتی لازم است و از 1400 سال قبل در احادیث اسلامی آمده است که "النظافه من الایمان" و رعایت نظافت جزوی از دینداری ما بوده است. در اروپا 300 الی 400 سال قبل حمام وجود نداشت، اما در احکام اسلام از 1400 سال پیش، مکرر در مکرر نه‌تنها بر نظافت، بلکه به طور خاص بر استحمام و غسل تاکید می‌شد تا جایی که گاه یک مسلمان متعبد در هفته چندین غسل مستحبی انجام می‌داد و اسلام همواره بنایش بر این بود که مسائل بهداشتی باید رعایت شود.

این پژوهشگر مسائل دینی ادامه داد: از طرف دیگر، رعایت مسائل بهداشتی نباید همه‌چیز را تحت‌الشعاع قرار دهد. مسائل بهداشتی سرجای خود، اما مرگ هم دست خدا است. نباید فکر کرد اگر من مسائل بهداشتی را به طور کامل رعایت کنم، حتما جان سالم به‌در خواهم برد. مرگ دست خدا است و اگر اجل ما رسیده باشد از دنیا می‌رویم. افراد بسیاری کرونا گرفتند ولی از بیمارستان مرخص شدند؛ خیلی‌ها در این ایام کرونا نگرفتند و به دلیل دیگری از دنیا رفتند.

** فهم ناصحیح برخی در برداشت از احادیث ائمه در مورد بیماری‌ها

سوزنچی درباره اینکه عده‌ای بدون در نظر گرفتن شرایط نسخه‌های طب سنتی را ارائه دادند و برخی نیز با سوءاستفاده از این فضا موضوع تعارض علم و دین را بیرون کشیدند، گفت: من ابتدا به دسته اول می‌پردازم. شنیدم که شخصی مدعی شده طبق فلان حدیث، بیماری واگیردار نداریم. این شخص حدیث را نفهمیده است. در گذشته بسیاری گمان می‌کردند بیماری برص (پیسی)‌ واگیردار است و از امام معصوم سوال می‌کنند و ایشان می‌فرمایند در اینها واگیر نیست. نه اینکه اصلا بیماری واگیردار  نداریم. مثال بارزش توصیه‌های ائمه در مورد بیماری‌های طاعون و وبا است که این دو بیماری در گذشته وجود داشته است و دستورالعمل‌های پرهیز از افراد و محل‌هایی که افراد به این بیماری مبتلایند آمده است.

وی در مورد دسته دوم، که می‌گویند اگر اسلام یک دین جامع است چرا برای بیماری کرونا چیزی نگفته، گفت: وقتی صحبت از پاسخگویی دین می‌شود، نباید انتظار داشته باشیم که به هر مطلبی با الفاظی کاملا مستقیم پرداخته باشد. اگر در دین درباره بیماری واگیردار یک توصیه کلی به ما می‌کنند، دیگر نیازی نیست که اسم «کرونا» را هم بیاورند.

** امامان معصوم برای مداوای خود از پزشکان استفاده می‌کردند

دانشیار دانشگاه باقرالعلوم خاطرنشان کرد: علاوه بر این، به تعبیر آیت الله جوادی‌ آملی وقتی از دین حرف می‌زنیم، عقل هم یکی از منابع دین است. در اصول فقه تصریح می کنند که منابع احکام شرع چهار چیز است: کتاب، سنت، اجماع و عقل؛ یعنی هرچه که عقل با تحقیق عاقلانه و معتبر به آن برسد، دین از آن استفاده می‌کند. وجود اطبا و پزشکان در زمان پیامبر و ائمه هیچگاه مورد مخالفت واقع نشده و نمی‌گفتند حال که اسلام هست باید تنها به پیامبر(ص) رجوع کرد و به طبیب مراجعه نکنیم. حتی اطبا برای مداوای خود ائمه (ع) حاضر می‌شدند، چنانکه داستان حضور طبیب بر بالین امیرالمومنین (ع) بعد از ضربت خوردن کاملا معروف است. پس اینکه کسی گمان کند جامعیت دین، به این معناست که علم طب تعطیل شود، مطلبی است که هیچگاه مورد نظر کسانی نبوده است که سخن از جامعیت دین زده‌اند.

انتهای پیام/