گزارش| نگاهی به دیپلماسی فعال قطر در آسیای مرکزی
طی ماه‌های اخیر کشور قطر توسعه مناسبات خود را با قزاقستان عمدتا در مسائل اقتصادی، ازبکستان در مسائل سیاسی و تاجیکستان در حوزه مسائل فرهنگی توسعه داده است.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، قطر را می‌توان فعال‌ترین کشور از جمله کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس در آسیای مرکزی در نظر گرفت. اگرچه کشورهای دیگر نظیر امارات متحده عربی نیز تاحدودی در برخی کشورها نظیر ترکمنستان و ازبکستان فعالیت‌های قابل توجهی دارند، اما دیپلماسی اقتصادی، سیاسی و حتی فرهنگی قطر را می‌توان فعال‌ترین و گسترده‌ترین حضور عربی در آسیای مرکزی در نظر گرفت. در این گزارش به اختصار مهم‌ترین فعالیت‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی قطر را در ماه‌های اکتبر و نوامبر 2019 مورد بررسی قرار می‌دهیم.
دیدار روز گذشته تجار قطری با قاسم ژومارت توکایف، رئیس‌جمهوری قزاقستان را می‌توان متاخرترین و مهم‌ترین اقدام قطری‌ها در آسیای مرکزی در نظر گرفت. در این دیدار یک هیات قطری به رهبری عبدالله آل ثانی، رئیس بانک مرکزی قطر به قزاقستان سفر کرده و با توکایف دیدار کردند. علاوه بر وی، چهره‌های مطرح قطری دیگر نظیر رئیس بورس قطر، رئیس گروه مالی و بانکی «مصرف الریان»، رئیس بانک بین‌المللی اسلامی قطر و سفیر قطر در قزاقستان نیز حضور داشتند. مرکز مالی آستانه، به عنوان یک هاب منطقه‌ای پولی و مالی محور اصلی دیدارهای دو طرف بود. در این دیدارها دو طرف پیرامون تاسیس یک شعبه از بزرگ‌ترین بانک قطر در این مرکز مالی توافق شد. علاوه بر این مذاکراتی در خصوص توسعه فعالیت‌های سرمایه‌گذاری در قزاقستان و افزایش مبادلات تجاری نیز مورد توجه طرفین قرار گرفت.
دیدار هیات اقتصادی قطری با رئیس‌جمهور قزاقستان
پیش از آن نیز عسکر مامین، نخست‌وزیر قزاقستان با هیات قطری مذکور دیداری را برگزار کرد که در آن علیخان اسماعیل‌اف، وزیر امور مالی، و روسلان دالنوف، وزیر اقتصاد ملی قزاقستان و غیرت کلیمبیت‌اف، رئیس مرکز مالی بین‌المللی آستانه نیز حضور داشتند. برقراری رژیم لغو روادید میان دو کشور اصلی‌ترین محور این دیدار بود. ایجاد پرواز مستقیم میان دوحه و نورسلطان نیز زیرساخت دیگر توسعه مناسبات دو کشور در این زمینه عنوان گردید. علاوه بر این، طرفین درباره برقراری خطوط پروازی از شهرهایی غیر از پایتخت قزاقستان، همچون آلماتی نیز برای تکمیل پروازهای دو کشور در 7 روز هفته نیز توافق کردند. همچنین موافقت اولیه دو کشور برای برگزاری مجمع مشترک اقتصادی قطر- قزاقستان در سال 2020 نیز انجام گرفت.
پیش‌تر نیز دو هفته پیش در مورخ 15 نوامبر حمد بن عبدالعزیز القاری، معاون نخست‌وزیر قطر نیز در راس یک هیات سیاسی به قزاقستان سفر کرده و با عسکر مامین دیدار نمود. مسائل سیاسی همکاری‌های میان دو کشور در کنار مسائلی همچون لغو روادید و برقراری 7 پرواز باری درجه 5 در هفته در این دیدار مطرح شد.
در مورخ 9 نوامبر نیز یک هیات قطری دیگر به رهبری عبدالله ناصر ترکی السوبای، رئیس اداره هواپیمایی غیرنظامی قطر به قزاقستان سفر کرد و با رئیس کمیته هوانوردی غیرنظامی این کشور دیدار کرد. مقامات «قطر ایر»، «ایر آستانه» و فرودگاه آلماتی نیز در این دیدار حضور داشتند. دست‌یابی به چارچوب حقوقی تحت عنوان «آسمان باز» که جمعا 21 پرواز در هفته (7 پرواز از آلماتی، 7 پرواز از نورسلطان، و 7 پرواز باری) را هدف‌گذاری می‌کرد، در این دیدار مطرح شد.
پیش‌تر نیز در اکتبر 2019 بود که قزاقستان اعلام کرد رژیم لغو روادید را برای 12 کشور دیگر برقرار کرده است. قطر در میان این کشورها بود. عربستان سعودی، عمان، کویت و بحرین دیگر کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس در این لیست بودند. توسعه مبادلات تجاری و جذب سرمایه‌گذاری خارجی بیشتر اصلی‌ترین هدف این اقدام از سوی مقامات قزاق عنوان شد.
دیدار توکایف و امیر قطر در حاشیه نشست سیکا
در ماه ژوئن و در حاشیه نشست سیکا به میزبانی دوشنبه ، قاسم ژومارت توکایف، رئیس‌جمهور قزاقستان با شیخ تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر دیدار و گفت‌و‌گو کرده بود.
در همین حال تاجیکستان نیز مناسبات خود با قطر را گسترش داده است. روز گذشته ابراهیم محمد عبدالرحمان العبدالله، سفیر قطر در تاجیکستان با رمضان رحیم‌زاده، وزیر امور داخلی این کشور دیدار و گفت‌و‌گو کرد. مبارزه مشترک با جرائم سازمان یافته و به ویژه مشارکت قطر در مبارزه علیه تروریسم در آسیای مرکزی اصلی‌ترین محور این دیدار عنوان شده است.
مسجد جامع شهر دوشنبه، به عنوان بزرگ‌ترین مسجد آسیای مرکزی پروژه دیگری است که در پایتخت تاجیکستان با مشارکت قطر انجام گرفته است. سنگ بنای اولیه این مسجد در اکتبر 2011 بنا نهاده شد. بودجه مورد نیاز برای تکمیل این مسجد بزرگ حدود 100 میلیون دلار برآورد شده است که بنا بر توافقات، نیمی از آن را طرف قطری تامین کرده است. طی روزهای اخیر اخباری به نقل از منابع آگاه در رسانه‌های تاجیکستان مبنی بر درخواست امیر قطر برای حضور در مراسم افتتاحیه این مسجد و برگزاری نخستین نماز در آن منتشر شده است. در کنار شایعات کاستی بودجه و عدم تکمیل به موقع این مسجد، همچنان پاسخی رسمی به این موضوع از سوی مقامات تاجیک داده نشده است.
نمایی از مسجد مرکزی شهر دوشنبه
در مورد قرقیزستان نیز مناسبات دو کشور در سطوح مختلفی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. پیش‌تر معاون وزیر امور داخلی قطر در سفربه قرقیزستان و دیدار با نوران نیازعلی‌اف، معاون وزیر امور خارجه قرقیزستان، مساله لغو روادید میان دو کشور مطرح شده بود. علاوه بر این، در حاشیه هفتاد و چهارمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک، چنگیز آیداربیک‌اف، وزیر امور خارجه قرقیزستان با همتای قطری‌اش دیدار و گفت‌و‌گو کرد. مساله ترانزیت هوایی میان دو کشور نیز در دیدار سفیر قزقیزستان با رئیس قطر ایر مطرح شده و تفاهم‌نامه‌ای در این زمینه میان دو کشور به امضا رسیده بود. پیش از آن نیز سفیر قطر در بیشکک از آمادگی این کشور برای ساخت چند بیمارستان در قرقیزستان خبر داده بود.
در مورد ازبکستان اما مهم‌ترین حوزه تعاملات با قطر در زمینه میانجی‌گری این کشور در بحران افغانستان مطرح شده است. سفر ملا برادر آخوند، رئیس دفتر سیاسی طالبان در قطر به ازبکستان و دیدار با مقامات این کشور در چارچوب گفت‌و‌گوهای بین افغانی اصلی‌ترین زمیآنه این همکاری سیاسی بود. پیش از آن نیز عبدالعزیز کامل‌اف، وزیر امور خارجه ازبکستان در دیدار با زلمی خلیل‌زاد، نماینده ویژه آمریکا در افغانستان حمایت خود را از برگزاری کنفرانس گفت و گوهای بین افغانی به میزبانی دوحه اعلام کرده بود.
غرفه قرقیزستان در نمایشگاه جاده ابریشم در دوحه
در کنار این دیدارهای دوجانبه، قطر ابتکارات دیگری نظیر برگزاری نمایشگاه جاده ابریشم در دوحه را نیز به انجام رسانده است. این نمایشگاه توسط وزارت ارتباطات و ترانزیت قطر در ابتدای ماه نوامبر برگزار شد. مقاماتی از آسیای مرکزی در افتتاحیه این نمایشگاه حضور داشتند.
انتهای پیام/
