گزارش| سفر لوکاشنکو به نورسلطان و تداوم روند فزاینده روابط قزاقستان- بلاروس

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، قزاقستان و بلاروس را می‌توان اصلی‌ترین شرکای مسکو پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در حوزه مشترک المنافع در نظر گرفت. این دو کشور در بیشتر طرح‌های منطقه‌ای روسیه نقش کلیدی داشته و در تمامی چارچوب‌های نهادی با محوریت مسکو نیز از اعضای کلیدی به شمار می‌روند. به ویژه در تاسیس اتحادیه اقتصادی اوراسیا، این سه کشور به عنوان بزرگ‌ترین اقتصادهای جمهوری‌های پساشوروی، نخستین خشت آن را به صورت مشترک و در قالب یک اتحادیه گمرکی بنا نهادند.

با این حال اخیرا زمزمه‌هایی از واگرایی در این اتحاد سنتی به گوش می‌رسید. مساله اختلافات مسکو و مینسک در خصوص تحریم‌های اعمالی از سوی غرب علیه روسیه و واکنش‌های ضدتحریمی روسیه که با سرپیچی بلاروس مواجه شد، یکی از این اختلافات بود. از سوی دیگر نیز تحولات سیاسی در قزاقستان و انتقال نسبی قدرت از نظربایف به توکایف و شکاف‌های احتمالی مطرح شده که شائبه‌هایی از نزدیکی توکایف به غرب را مطرح می‌کنند، مورد دیگری است که موجب نگرانی مسکو شده است.

با این حال، سفر دو روزه الکساندر لوکاشنکو، رئیس‌جمهور بلاروس به قزاقستان و توسعه کمی و کیفی همکاری‌ها با دولت جدید توکایف، درست در زمانی که عسکر مامین، نخست‌وزیر قزاقستان در مسکو به سر می‌برد، می‌تواند پیامی مهم در نظر گرفته شود.

 همچون تمام دیدارهای مقامات عالی‌رتبه دیگر در قزاقستان، لوکاشنکو پس از توکایف با نورسلطان نظربایف نیز دیدار و گفت‌و‌گو کرد. در ملاقات با توکایف، ارتقاء هر چه بیشتر روابط دو کشور برای دست‌یابی به منافع راهبردی مشترک، یکی از محورهای کلیدی بود. تاکید بر توسعه مناسبات تجاری، برقراری ارتباط میان حلقه‌های تجاری دو کشور و تاکید بر 2 برابر شدن مبادلات تجاری دو کشور در 3 سال اخیر و رسیدن به رقم 900 میلیون دلار، از جمله محورهای دیگر گفت‌و‌گوی لوکاشنکو و توکایف بود. با این حال در دیدار با نظربایف، مباحث بیشتر با محوریت روابط دوستانه دو کشور و ضرورت آمادگی مینسک و نورسلطان برای توسعه روابط در جهان در حال تغییر مطرح شد.

در همین راستا، همکاری‌های امنیتی و تکنولوژیک نیز مورد توجه دو طرف قرار گرفته است. پیش از این حدودا 2 هفته قبل از سفر لوکاشنکو، استانیسلاو زاس، دبیر شورای امنیت ملی بلاروس با همتای قزاقستانی خود ملاقات کرده و پیرامون همکاری‌های امنیتی توافق نمودند. دو کشور همچنین عضو پیمان امنیت دسته‌جمعی بوده و تقریبا در تمامی رزمایش‌های مشترک نظامی با یکدیگر همکاری دارند. اخیرا در جریان رزمایش «سنتر 2019» دو کشور تمارین مشترکی را کنار یکدیگر صورت دادند. همچنین پروژه‌های مشترکی نیز در حوزه مسائل دفاعی نظیر ساخت پهباد و آموزش‌های نظامی نیز میان دو کشور در جریان است. چند روز پیش نیز به گفته معاون نخست‌وزیر قزاقستان، دو کشور اسنادی در خصوص همکاری‌های فضایی در زمینه مانیتورینگ و رصد کره زمین، به امضا رسانده‌اند. گفتنی است، استفاده مشترک از ماهواره‌ها و تبادل اطلاعات فضایی یکی از زمینه‌های مهم همکاری‌های نظامی محسوب می‌شود.

در زمینه سیاسی نیز به نظر می‌رسد عزم دو کشور بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. در حالی که تا پیش از این مناسبات قزاقستان و بلاروس محدود به دو شخصیت (نظربایف و لوکاشنکو) می‌شد، نهادسازی، تعمیم مناسبات به ساختارها و بسط کمی و کیفی روابط سیاسی در این زمینه مورد توجه قرار گرفته است. سفر لوکاشنکو به نورسلطان و دعوت وی از توکایف برای سفر به مینسک، از جمله این اقدامات به شمار می‌رود. دعوت از توکایف برای سفر به مینسک در حالی صورت می‌گیرد که بیش از 6 ماه از ریاست جمهوری وی می‌گذرد و این دعوت نیز برای سال آینده میلادی (2020) برنامه‌ریزی شده است. در این سفر همچنین مجموعه جدید ساختمان‌های وابسته به سفارت بلاروس در نورسلطان نیز افتتاح شد. ساخت و ساز این تاسیسات نشان از توسعه مناسبات دو طرف و افزایش حوزه‌های تعاملات دو کشور می‌باشد. لوکاشنکو همچنین چندین مصاحبه با رسانه‌های مطرح قزاق در این سفر صورت داد و تاکید بر توسعه مناسبات سیاسی در تمام این اظهار نظرها صورت گرفت.

با این حال همچنان اصلی‌ترین محور همکاری‌های دو کشور را می‌توان اقتصاد در نظر گرفت. به نظر می‌رسد همچون دیگر مبادلات تجاری، این بار نیز «نفت» قرار است موتور محرکه توسعه تعاملات اقتصادی نورسلطان باشد. در جریان این سفر روسای جمهور دو کشور از توافقات برای صادرات نفت قزاقستان به بلاروس خبر دادند. بر این اساس قرار است طبق توافقات صورت گرفته، نفت قزاقستان از مسیر روسیه به بلاروس صادر شود. این در حالی است که پیش تر نیز کانات بوزومبایف، وزیر انرژی قزاقستان در توافق در زمینه صادرات نفت قزاقستان به بلاروس خبر داده بود. با این حال، به نظر می‌رسد همچنان هیچ سندی به امضای دو کشور نرسیده است. همچنین در حال حاضر حجم نفت صادراتی به بلاروس و قیمت آن نیز مشخص نشده است. به نظر می‌رسد این موضوع در چارچوب بازار واحد انرژی در اتحادیه اقتصادی اوراسیا به انجام برسد. پیش از این نیز قزاقستان اعلام کرده بود که طی 5 سال آینده در نظر دارد استخراج نفت خود را از 90 میلیون تن به 100 میلیون تن در سال برساند. علاوه بر این، در حوزه‌های اقتصادی دیگر همچون معادن، حوزه لبنیات و صنایع غذایی و تاسیس مراکز تجاری مشترک نیز توافقاتی در جریان این سفر صورت گرفت. همچنین در چارچوب هیات‌های همراه لوکاشنکو، مجمع مشترک اقتصادی دو کشور نیز برگزار شد. در جریان این مجمع مشترک نیز شماری از توافقات دوجانبه در زمینه‌های مختلف نظیر ترانزیت و حمل و نقل، همکاری در چارچوب طرح کمربند و جاده، زمینه‌سازی ورود قزاقستان به بازار اروپا از طریق بلاروس و مسائل مالی و سرمایه‌گذاری به امضا رسید.

انتهای پیام/