گزارش| تحرکات همزمان ترکیه در عراق، سوریه و قبرس

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، سال 2019 میلادی برای ترکیه سال انتخابات بود و حزب عدالت و توسعه به رهبری رجب طیب اردوغان در انتخابات شهرداری‌های ترکیه نتوانست آن گونه که باید و شاید، اعتماد هواداران را به سوی خود جلب کند.

مسائل مهمی نظیر همراهی کردهای مخالف وابسته به پ.ک.ک و جریانات کمالیستی و نوملی گرا، باعث شد که اردوغان، سه شهر آنکارا، آدانا و استانبول را در انتخابات شهرداری‌ها از دست بدهد.

جالب اینجاست که در جریان تکرار انتخابات استانبول، حزب حاکم با نتیجه‌ای به مراتب ضعیفتر، بازی را به حریف واگذار کرد، اما در هر حال، حالا دوران کشمکش و رقابت انتخاباتی به پایان رسیده و ترکیه در یک بازه زمانی چهار ساله بدون انتخابات، در مسیری پیش می‌رود که رجب طیب اردوغان در مقام رئیس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه و دولت باغچلی رهبر حزب حرکت ملی در مقام صاحب اصلی ایده تشکیل ائتلاف جمهوریت، اهداف آن را مشخص کرده‌اند.
چنین به نظر می‌رسد که هم اکنون ترکیه پس از سپری کردن یک مقطع پر از کشمکش و تنش داخلی، یک بار دیگر به حوزه سیاست خارجی بازگشته و در اغلب حوزه‌های منطقه‌ای به دنبال قدرت نمایی است.
هم اکنون دولت و نیروهای مسلح ترکیه در سه حوزه حساس دست به قدرت نمایی زده‌اند و به نظر می‌رسد که این قدرت‌نمایی با موجی از هیجان همراه شده و اردوغان می‌خواهد همه را در برابر عمل انجام شده قرار دهد.

رقابت و قدرت نمایی در شرق مدیترانه
طی روزهای اخیر سفر خلوصی آکار وزیر دفاع ترکیه همراه با رئیس ستاد کل نیروهای مسلح و فرماندهان نیروهای هوایی، دریایی و زمینی این کشور به قبرس شمالی، به عنوان یک رفتار سیاسی و نظامی مهم تلقی شده که پیام‌های متفاوتی برای همسایگان دریایی ترکیه و حامیان بخش روم نشین قبرس یا قبرس جنوبی دارد.
خلوصی آکار و فرماندهان نظامی ترکیه با حضور در شهر متروکه ساحلی مرعش در قبرس شمالی، نشان دادند که ترکیه عزم خود را جزم کرده تا در مورد قبرس شمالی تصمیمات مهمی اتخاذ کند.
اگر تا دیروز گفته می‌شد که ترکیه تنها می‌خواهد در یک حد محدود از منابع هیدروکربنی شرق مدیترانه بهره برداری کند، حالا قضیه از این فراتر رفته و تمام شواهد نشان دهنده این است که مسئله فقط نفت و گاز نیست.

ترکیه تاکنون سه کشتی ویژه عملیات حفاری و اکتشافی به این منطقه اعزام کرده و با برگزاری دو رزمایش دریایی، قدرت خود را نشان داده است و حالا با اتخاذ مواضع دیپلماتیک و نظامی ترکیه، می‌توان چنین نظر داد که این کشور اگر نه به شکل رسمی و سیاسی، بلکه به شیوه عملی و دفاکتو، از مشی سیاسی جدیدی تبعیت می‌کند که بر مبنای آن گویی قبرس شمالی به ترکیه الحاق شده است.
ترکیه به خوبی می‌داند که یونان از لحاظ ثبات سیاسی و قدرت نظامی، در شرایطی نیست که بخواهد به خاطر قبرس جنوبی وارد معرکه جدی شود. از این گذشته سران آنکارا این را نیز دریافته‌اند که اتحادیه اروپا، هم به خاطر مواهب کارت مهاجران میلیونی که در دست ترکیه قرار گرفته و هم به خاطر ماهیت و مشی تفکر سیاسی اتحادیه، در موقعیتی نیست که در برابر مداخله ترکیه در شرق مدیترانه، دست به اقدام عملی و ممانعت نظامی بزند.

از دیگر سو خیال ترکیه از بابت آمریکا نیز تا حدی راحت شده و می‌داند این کشور فقط به دنبال منافع تجاری است و در صورتی که ترکیه در آینده بخواهد در فعالیت‌های گازی و نفتی خود در شرق مدیترانه به برخی از کمپانی‌های آمریکایی، مقداری درصد و امتیاز بدهد، مشکل حل خواهد شد.

آمریکا همچنین می‌تواند برای ترکیه، مزاحمت برخی از شرکتهای متعلق به رژیم صهیونیستی را نیز رفع کند.
ترکیه همین حالا هم خوب می‌داند که عضویت کامل در اتحادیه اروپا، روند طولانی، فرسایشی و دشواری دارد و لذا از اقدام عملی در شرق مدیترانه پرهیز نمی‌کند. در واقع روابط کنونی ترکیه و اتحادیه اروپا به شکلی نیست که مداخله در مسئله قبرس بتواند به عنوان مثال روند عضویت کامل ترکیه را 6 ماه، یک سال یا مدتی طولانی‌تر، به تعویق بیاندازد بلکه این روند حتی بدون مشکل قبرس نیز با موانع و دست اندازهای جدید روبرو است.

اهداف ترکیه در عراق
چند پروژه مهم اقتصادی ترکیه در عراق همچون تلاش برای اتصال خط آهن عراق به ترکیه، تلاش برای گشایش دروازه مرزی جدید اُواکوی و همچنین مدیریت حوزه آب عراق به دست یکی از مهم‌ترین مشاوران و همراهان اردوغان و تبدیل این کشور عربی ثروتمند به یکی از بازارهای بزرگ مصرف کالاها و خدمات مهندسی ترکیه در افق روابط آنکارا و بغداد قرار دارد.

اما از این گذشته، بدون تردید مسائل امنیتی نیز در اولویت قرار گرفته و ترکیه به دنبال آن است که در حوزه حساس مبارزه با پ.ک.ک، از ظرفیت‌ها و توانایی‌های همکاری اطلاعاتی و امنیتی بغداد و اربیل، بیشتر از پیش بهره ببرد. علاوه بر این، ترکیه قصد دارد از ظرفیت سیاسی و اقتصادی بخش قابل توجهی از کردها و اهل سنت و ترکمان‌های عراق نیز بهره بگیرد.

 اگرچه ترکیه به خوبی می‌داند که در این کشور، رقیب قدرتمندی به نام جمهوری اسلامی ایران دارد اما در هر حال به دنبال آن است که از کوچکترین فرصت‌ها برای ارتقای موقعیت خود در میدان عراق بهره بگیرد.

ترکیه در سوریه

در هفته‌های اخیر بارها روسیه، ایران و سوریه از کم کاری‌های ترکیه در کنترل امنیتی ادلب گله‌مند شده و اعلام کردند که این کشور به تعهدات خود برای کنترل نیروهای حاضر در میدان ادلب عمل نکرده است. با این وجود ترکیه در مذاکرات آستانه به دنبال آن بود که باز هم مساله شرق فرات را مطرح کند.

در مورد شرق فرات و موقعیت کردهای مسلح وابسته به پ.ک.ک در این منطقه ترکیه از سوی می‌خواهد از ظرفیت‌های مذاکرات آستانه بهره بگیرد و از دیگر سو در مذاکره با آمریکا به دنبال امتیازگیری است و در عین حال رجب طیب اردوغان و دیگر مقامات ترکیه، بارها تهدید به مداخله نظامی در شرق فرات کرده‌اند.

اردوغان دیروز نیز در یکی از سخنرانی‌های عمومی خود اعلام کرد که در ماه جاری میلادی چند حلقه به پیروزی‌های ترکیه افزوده خواهند شد و ارتش این کشور در شرق فرات دست به اقدامات جدیدی خواهد زد.

این در حالی است که برخی از اخبار غیر رسمی در مورد توافق هیئت‌های نظامی آمریکا و ترکیه نیز منتشر شده است. توافقی که هنوز مفاد آن روشن نیست و فعلاً مشخص نشده که بین تعاریف متفاوت و متناقض واشنگتن و آنکارا از منطقه عمل شمال سوریه چه میزان فاصله و تطابق وجود دارد.

حال سوال اینجاست: آیا ترکیه می‌تواند به شکل همزمان، در سه جبهه متفاوت و دور از هم، به جنگ و جدال مشغول شود و در برابر پرسش‌های افکار عمومی داخلی و خارجی، خود را نیازمند به دفاع و توجیه ببیند یا خیر؟

انتهای پیام/