سازمان همکاری شانگهای در تلاش برای مشخص کردن مسیرهای ترانزیت مواد مخدر

به گزارش خبرنگار گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، به نقل از ritmeurasia.org ، کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای به طور جدی نگران مشکل تجمیع تلاش‌ها برای مبارزه با مواد مخدر و قاچاق مواد مخدر هستند. برای حل آن، مساله ایجاد یک مرکز مبارزه با مواد مخدر در سازمان حال توسعه است. یکی از اهداف آن جلوگیری از تامین مالی ساختارهای تروریستی از طریق قاچاق مواد مخدر است. نخستین نشانه‌ از آن که اعضای شانگهای قصد دارند قاطعانه و سریع عمل کنند، برگزاری عملیات بین المللی ضد مواد مخدر "شبکه" در 8-12 جولای در قلمرو کشورهای عضو سازمان بود. تصمیم به برگزاری آن در اعلامیه بیشکک شورای سران دولتی اعضای SCO منعکس شد، که در اواسط ماه ژوئن در پایتخت قرقیزستان به اتفاق آرا به تصویب رسید.

پنج روز که تجارت مواد مخدر را تکان داد

اهداف اصلی "شبکه"، راه حل عملی  برای مسائلی در زمینه جلوگیری از عرضه و توزیع مواد مخدر، عمدتا از مشتقات مصنوعی و مواد روانگردان جدید در قلمرو کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای، اقدامات لازم برای جلوگیری از استفاده از منابع اینترنتی و سیستم پرداخت مجازی در تجارت مواد مخدر، افزایش اثربخشی اقدامات مشترک سازمان‌های اصلح در مبارزه با قاچاق غیرقانونی مواد مخدر بود.

به گزارش سرویس مطبوعاتی وزارت امور خارجه قزاقستان، این کشور آغازگر این عملیات بوده است، طی 5 روز عملیات مبارزه با مواد مخدر 6 هزار و 422 کیلوگرم مواد مخدر به دست "شبکه" مبارزان مواد مخدر افتاد و تقریبا 69 هزار دلار درآمد حاصل از فروش مواد مخدر توسط عاملان آن کشف و ضبط شد.

این گزارش اقدامات عملی واحدهای ضد مواد مخدر کشورهایی که در عملیات شرکت کردند - هند، قزاقستان، چین، قرقیزستان، پاکستان، روسیه، تاجیکستان، ازبکستان، نشان نداد، اما طبق ارقام می‌توان درباره میزان اقدامات انجام شده و مقیاس تهدیدهایی که توسط تجارت مواد مخدر به دولت‌ها وارد می‌شود، قضاوت کرد. ناظران از افغانستان و اداره مبارزه با مواد مخدر و جرایم سازمان ملل متحد شاهد ضبط 2 تن 440 کیلوگرم تریاک، 1 تن 278 کیلوگرم هروئین، چند صد کیلوگرم ماری جوانا، حشیش، مواد مخدر صنعتی و بیش از 11 تن پیش ماده از قاچاق غیرقانونی بود.

تمام بازداشت‌ها به طور مستقیم به 85 مورد قاچاق مواد مخدر و 1359 جنایات مربوط به مواد مخدر مربوط می‌شود که 108 مورد از آنها توسط اعضای گروهی مرتکب شده‌اند.

به گزارش سرویس مطبوعاتی وزارت امور خارجه قزاقستان، در مجموع، 3241 نفر در جریان عملیات برای جرایم مواد مخدر در خاک کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای بازداشت شده‌اند و 1،176 نفر به دسگاه‌های قضایی تحویل داده شده‌اند.

کارشناسان ستاد هماهنگی بین المللی عملیات "شبکه" با ارزیابی نتایج آن اشاره کردند که اقدامات اینچنینی یک پلت فرم خوب برای مبارزه با تهدید مواد مخدر و ایجاد اقدامات موثر برای تقویت امنیت و ثبات بین المللی در منطقه سازمان همکاری شانگهای و فراتر از آن است.

"مسیر شمالی" در بیشه‌زارهای شاه‌دانه

به گفته سازمان ملل متحد در مورد مصرف (340 تن) و برداشت هروئین در جهان، سالانه 430-450 تن از این ماده به بازار جهانی عرضه می‎شود، که شامل 50 تن تریاک از میانمار و جمهوری دموکراتیک خلق لائوس می‌باشد، در حالی که باقی مانده آنی یعنی حدود 380 تن از هروئین و مورفین منحصرا از تریاک افغانستان تولید می‌شود. در حدود 5 تن در افغانستان مصرف شده یا کشف و ضبط می‌شود اما بخش بزرگی از آن - 375 تن دیگر - از طریق مسیرهای عبوری از کشورهای همسایه افغانستان به سراسر جهان منتقل می‌شود.

مسیرهای شمالی و بالکان، کانال‌های اصلی قاچاق هروئین است که افغانستان را به بازارهای بزرگ فدراسیون روسیه و اروپای غربی پیوند می‌دهد. مسیر بالکان از طریق جمهوری اسلامی ایران (اغلب با عبور از پاکستان – که کشور عضو سازمان SCO است)، ترکیه، یونان، بلغارستان و سپس از طریق جنوب شرقی اروپا به سمت غرب اروپا می‌رود، که حجم سالانه بازار مواد مخدر این مسیر حدود 20 میلیارد دلار است.

مسیر شمالی از طریق تاجیکستان و قرقیزستان، و همچنین ازبکستان یا ترکمنستان - به قزاقستان و فدراسیون روسیه عبور می‌کند. همه کشورها، به استثنای ترکمنستان، از اعضای SCO هستند. حجم سالانه این بازار 13 میلیارد دلار تخمین زده می‌شود. محاسبه حجم مواد مخدر که از طریق این کشورها منتقل می‌شود، دشوار نیست.

بخش روابط عمومی و رسانه‌های جمعی دفتر مرزی دولتی جمهوری قرقیزستان گزارش داد که در روز 9 جولای سربازان فرماندهی مرزی آلا بوکین، طی عملیاتی در چارچوب بخشی از عملیات بین المللی ضد مواد مخدر "شبکه"، در 80 متری از مرز دولتی قرقیزستان-  ازبکستان، منطقه کشت شاه‌دانه وحشی به وسعت 4 هکتار کشف کردند.

به گزارش اداره مرزی، "پس از بررسی کمیسیونی که با مشارکت کارکنان وزارت امور داخلی، کمیته امنیت ملی کشور جمهوری قرقیزستان و نمایندگان نهادهای محلی انجام شد، شاه‌دانه وحشی بار آمده با وزن تقریبی 1500 کیلوگرم نابود شد." در 11 جولای، مرزبانان مرزی در منطقه جلال آباد بیش از 2700 کیلوگرم شاه‌دانه وحشی کشف و نابود کردند. در منطقه تالاس قرقیزستان، مرزبانان بیش از 450 کیلوگرم شاه‌دانه وحشی کشف و نابود کردند.

و اینجا یک واقعیت چشمگیر دیگر وجود دارد. یک ماه قبل از عملیات "شبکه"، رسانه‌های آلمانی گزارشی درمورد بازداشت یک کامیون در مرز با لهستان، که در آن 670 کیلوگرم هروئین یافت شد، دادند. راننده ماشین با پلاک گرجستان یک شهروند ترکیه که مدتها بود در بیشکک زندگی و کار می‌کرده، بود. مواد مخدر که به نظر می‌رسد منشاء افغانی داشت، در میان شیرینی تولید شده توسط شرکت قرقیز Elite Shoko پنهان شده بود و به بلژیک فرستاده می‌شد. اطلاعات مربوط به محموله ممنوعه را مأمورین اجرای قانون آلمان در روز قبل دریافت کرده بودند. این 670 کیلوگرم هروئین مسیر عبوری قاچاق مواد مخدر افغانستان را از طریق قلمرو قرقیزستان به یاد می‌آورد.

الکساندر زلیچنکو، رئیس بنیاد عمومی "مرکز سیاست مواد مخدر آسیای مرکزی" در سخنرانی سومین نشست مبارزه با تروریسم کشورهای عضو EAEU، در بیشکک، گفت: "شکل گیری یک ساختار امنیتی مناسب در فضای اوراسیا: واکنش جمعی در برابر تروریسم و ​​افراط گرایی است" و اظهار داشت که این حادثه تصادفی نیست. کارکنان خدمات گمرکی و مرزی قرقیزستان در مبارزه با قاچاق مواد مخدر بی‌فایده هستند. این کارشناس از تجزیه و تحلیل وضعیت این چنین نتیجه گرفت: "سهم مقامات گمرکی و مرزی در جلوگیری از قاچاق مواد مخدر حداقل است - فقط چند درصد. به تازگی، 670 کیلوگرم هروئین در آلمان ضبط شد. این حداقل لغزش نه تنها در سرویس خدمات ضد مواد مخدر، بلکه در درجه اول در خدمات مرزی دولتی است، چرا که به عنوان عوامل امنیتی در مناطق گمرکی و مناطق مرزی اقتدار ندارند. "

به گفته وی، به نظر می‌رسد که هیچ کس این سرویس‌ها را برای دستیابی به نتیجه مطلوب در مبارزه با قاچاق مواد مخدر بازخواست نمی‌کند، گرچه مسئولیت آنها است و آنها واحدهای مربوطه برای پاسخگویی به این منظور دارند.

در طی عملیات "شبکه"، گزارشاتی مربوط به ضبط مواد مخدر افغانستان در مرزهای قرقیزستان که تهدید اصلی برای کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای است، دیده نشده است. شاه‌دانه در گزارش‌های مبارزان با مواد مخدر SCO منعکس نشد. اما قاچاقچیان مواد مخدر افغانستان دستان خود را به هم گره زده، به تماشای مرزبانان می‌نشینند و به آرامی در حال رشد هستند.

چرا چراغ سبز؟

فقدان نتایج قابل توجه در جبهه مبارزه با قاچاق مواد مخدر نیز یک شاخص است. بر اساس گزارش شورای امنیت قرقیزستان، اگر که در سال 2016، توسط نهادهای حافظ قانون 166 کیلوگرم هروئین ضبط شد، در سال 2017 این مقدار 101 کیلوگرم بود. سازمان SCO نمی‌تواند از اینچنین وضعیتی راضی باشد.

در اصل، تعجبی وجود ندارد: در قرقیزستان، مقامات ارشد اجرایی به دلیل مشارکت خود در قاچاق مواد مخدر اغلب بازداشت می‌شوند. به عنوان مثال، در فوریه سال 2018، وزارت امور داخله در مورد سرکوب فعالیت‌های یک باند جنایتکار گزارش داد، که شامل کارکنان سابق و فعلی ادارات امور داخلی بودند.

طلعت بیک مصادیقوف، کارشناس حوزه افغانستان، معتقد است که فساد علت مبارزه ضعیف علیه قاچاق مواد مخدر است، که هر دو از منابع ثروت هستند. به سبب دریافت ثروت برای شخص خود، مقامات در مسیرهای مواد مخدر قرقیزستان، چراغ سبز را نشان می‌دهند.

سورنبای جین‌بیک‌اوف، رئیس جمهور قرقیزستان، با توجه به آمار مبارزه با تجارت مواد مخدر در جمهوری، در میان دلایل اصلی ناکارآمد بودن مبارزه با آن، وجود فساد در میان قدرتمندان را ذکر کرد. وی گفت: "چرا نمی‌توانید آن را در نطفه خفه کنید؟  از آنجا که شما نیز در آن شرکت دارید! در اینجا جا دارد که به طور جداگانه درباره فساد مواد مخدر صحبت کنیم. بیشتر درآمد حاصل از فساد مربوط به تجارت مواد مخدر است. هیچکس نمی‌تواند وجود مسیر ترانزیت بین‌المللی شمالی را انکار کند. همه آن را می‌دانند. آشکار است که حجم زیادی از مواد مخدر، مبالغ زیادی پول در حال چرخش است، بسیاری از مردم در تجارت مواد مخدر مشارکت دارند. اما مبارزه در این جهت در سطح مناسبی نیست. این حقایق به وجه قرقیزستان در عرصه بین المللی صدمه می‌زند. "

شورای سران کشورهای عضو سازمان SCO، با تصویب بیانیه "بیشکک"، تعهداتی را به طور فعالانه و هدفمند بر ضد تروریسم بین المللی، جدایی طلبی و افراط گرایی، جرایم سازمان یافته فراملیتی، و همچنین قاچاق غیر قانونی مواد مخدر، مواد روانگردان و پیش ماده آنها متقبل شدند.

سازمان همکاری شانگهای قرار بر روشن کردن چراغ قرمز  در مسیرهای مواد مخدر توسط اعضای آن دارد.

انتهای پیام/