نگاهی به پدیده شوم «کودک آزاری»؛ کودکی با طعم کتک و تحقیر

به گزارش خبرگزاری تسنیم در اصفهان، طبق تعریف سازمان جهانی بهداشت، «هر گونه بدرفتاری فیزیکی و یا عاطفی، سوء استفاده جنسی، غفلت یا رفتار همراه با بی‌توجهی یا استثمار تجاری که منجر به آسیب واقعی یا احتمالی به سلامت، بقا، رشد یا کرامت کودک در زمینه روابط یا مسئولیت، اعتماد یا قدرت شود، کودک آزاری تلقی می‌شود».

متاسفانه از طرق مختلف خبرهایی درباره کودک آزاری می‌شنویم که احساسات عمومی را جریحه‌دار می‌کند. کودک خردسالی به روش‌های مختلف مورد  آزار قرار گرفته که یا در حال حاضر در بیمارستان بستری است یا متاسفانه فوت شده است. نخستین چیزی که به ذهن مخاطب می‌رسد این است که با چه توجیهی با بی‌رحمی چنین بلایی بر سر طفل معصومی آورده می‌شود، علت این امر چیست و چرا باید چنین اتفاقاتی بیفتد و پیامدهای عاطفی و اجتماعی این اتفاق تلخ چیست؟

اخبار کودک آزاری که هر بار به اطلاع مردم رسانده می‌شود، عموماً آنهایی است که از طریق اطلاع‌رسانی مردمی به اورژانس اجتماعی گزارش داده می‌شود، هستند کودکان زیادی که مورد انواع کودک آزاری قرار گرفته‌اند ولی به علت ترس کودک یا متوجه نشدن اطرافیان موضوع مسکوت باقی مانده و کودک تا پایان عمر چنین خاطره وحشتناکی را از سر بیرون نخواهد کرد.

پرونده‌هایی که در این باره گشوده می‌شوند نشان از پایان نیافتن وقوع کودک آزاری‌های دردناک دارد و همچنان شماری از بی‌دفاع‌ترین و معصوم‌ترین اقشار جامعه متحمل شکنجه‌های جسمی، روحی و جنسی در استان و کشورمان هستند.

اما جدیدترین خبری که در این باره منتشر شد آزار جسمی کودکی 4 ساله در اردستان بود. ضرب و شتم از سوی مادر و ناپدری که کودک معصوم را روانه بیمارستان کرد.

براساس اعلام معاون اجتماعی اداره کل بهزیستی استان اصفهان این مورد توسط مردم شهرستان اردستان به اورژانس اجتماعی اطلاع داده شد که بررسی این موضوع بالافاصله در دستور کار این نهاد قرار گرفته است.

مجتبی ناجی بیان کرد: پس از بررسی‌های صورت گرفته آثاری از خون مردگی در بدن این کودک 4 ساله مشاهده شد که بنابه گفته پزشکان این کودک دچار آب آوردگی ریه و ضرب و شتم شدید قرار گرفته است. مادر و ناپدری کودک نزدیک‌ترین افراد به این کودک بودند و به محض ترخیص این کودک از بیمارستان و بر اساس حکم قاضی در صورتی که صلاحیت خانواده وی تایید نشود تحت پوشش بهزیستی قرار می‌گیرد.

آمار کودک آزاری از زبان معاون بهزیستی اصفهان

معاون اجتماعی اداره کل بهزیستی استان اصفهان در گفت‌و‌گو با خبرنگار تسنیم در اصفهان، با اشاره به تماس با اورژانس اجتماعی و خط تلفنی 123 اظهار داشت: سازمان بهزیستی اطلاعات مربوط به کودک‌آزاری را از این طریق جمع‌آوری می‌کند و مردم مواردی که مشاهده می‌کنند یا مشکوک هستند که بچه‌ها از طریق والدین یا افراد دیگر مورد آزار قرار می‌گیرند، را اطلاع‌رسانی می‌کنند.

مجتبی ناجی افزود: سال گذشته 540 مورد تماس از سوی مردم برای اطلاع از کودک آزاری با اورژانس اجتماعی گرفته شده و همکاران مداخلات لازم را انجام دادند.

وی با بیان اینکه در 3 ماهه امسال 74 مورد تماس در این باره برقرار شده است، گفت: 30 پسر و 44 دختر، مورد کودک آزاری قرار گرفتند که برخی از این کودک آزاری‌ها ناشی از بدرفتاری روانی و عاطفی والدین، غفلت والدین و برآورده نکردن نیازهای بچه‌ها بوده، این موارد از طریق مشاوره و مداخله مددکار اجتماعی و غیره حل و فصل شده است.

معاون اجتماعی اداره کل بهزیستی استان اصفهان ادامه داد: موارد معدودی هم که کودک آزاری شکل فیزیکی داشته و مادر یا پدر احساس کرده این یک روش تربیتی است که کودک را برای رفتارهای نامطلوبش مجازات می‌کند، در این موارد نیز با مداخله و مشاوره راهکارهای جایگزین پیشنهاد شده است.

ناجی خاطرنشان کرد: موارد دیگری هم بوده که به دلیل عدم صلاحیت والدین و نداشتن سرپرست موثر، کودک مورد آزار قرار گرفته و در این حال با دستور مقامات قضایی، این کودکان از خانواده جدا می‌شوند و به سازمان بهزیستی هدایت می‌شوند.

 جداسازی کودکان از والدین بدون صلاحیت آخرین راه است

وی با اشاره به جداسازی کودکان از والدین بدون صلاحیت اظهار داشت: جداسازی آخرین راه است و نخستین رویکرد ما آگاهی دادن والدین نسبت به رفتار با کودک با مداخلات مشاوره‌ای و روانشناختی است.

ناجی افزود: در مواردی که پدر دچار اختلالات شخصیتی یا اعتیاد باشد، بچه‌ها به سازمان بهزیستی هدایت و در مراکز خانه‌های کودک و نوجوان تحت نظارت قرار می‌گیرند.

وی گفت: کودکان ضعیف‌ترین و بی‌دفاع ترین قربانیان خشونت هستند در شرایطی که به دلیل بسیاری از معضلات و آسیب‌های اجتماعی، زمینه‌های گوناگونی برای بروز خشونت علیه کودکان وجود دارد و کودک آزاری توسط پدران و مادران، پدیده‌ایی است که تنها پناهگاه امن کودکان را از آنان می‌گیرد.

معاون اجتماعی اداره کل بهزیستی استان اصفهان با اشاره به حضور تعدادی کودک و نوجوان در خانه‌‌های کودک و نوجوان بهزیستی، اظهار داشت: در حال حاضر 472 کودک و نوجوان که نیمی دختر و نیمی پسر هستند، به علت انواع و اقسام کودک آزاری و فقدان سرپرست موثر در مراکز بهزیستی نگهداری می‌شوند تا اگر والدین به درجه ثبات رسیدند، کودکان به آغوش خانواده برگردند و در غیر اینصورت برنامه توانمندسازی آنها تا بزرگسالی برای اشتغال و ازدواج آنان توسط بهزیستی انجام می‌گیرد.

وی تصریح کرد: کودک آزاری انواع مختلفی دارد که شامل کودک آزاری از نوع جسمی، روانی، عاطفی، جنسی و ناشی از غفلت است. مواردی چون کتک زدن با دست و لگد، ضربه زدن، داغ کردن، سوزاندن با قاشق، شکستن استخوان، زخمی کردن، ایجاد صدمات داخلی و از جمله خونریزی داخلی، کشیدن گوش و موی سر، شلاق زدن، استفاده از سیگار و هر شیوه دیگری از ایجاد آسیب جسمانی، کبود شدگی، سوختگی، جراحت، ورم و آثار کمربند از مصادیق کودک آزاری جسمی است.

ناجی افزود: مواردی همچون تحقیر کردن، تمسخر، سرزنش، طرد کردن، محرومیت عاطفی، برخورد خشونت آمیز، آزارهای کلامی، کنترل شدید و نامعقول، دست انداختن، ترساندن، انتظارات نامناسب، ناسزا گفتن و تمامی اقداماتی که کارکردهای روانشناختی رفتار و رشد کودک را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد، از مصادیق کودک آزاری روانی و عاطفی محسوب می‌شود.

وی گفت: تماس جنسی با کودک و یا هر گونه تعامل جنسی بین کودک و بزرگسال، کودک آزاری جنسی است، تعامل ممکن است دامنه وسیعی از رابطه جنسی را شامل ‌شود و سوء استفاده جنسی از کودکان به علت طبیعت آن، اغلب پنهان می‌ماند و به علت سکوت کودک بسیار دیر آشکار می‌شود.

معاون اجتماعی اداره کل بهزیستی استان اصفهان بیان کرد: کودک آزاری ناشی از غفلت به صورت غیر عمدی و در اثر غفلت اتفاق می‌افتد به این معنا که عدم توجه لازم و کافی والدین نسبت به تامین نیازهای اولیه جسمی و روانی کودک و در حقیقت، رابطه کم و جزیی والدین و سرپرستان با کودک، منجر به کودک آزاری می‌شود. غفلت از تامین نیازهای اولیه جسمی و روانی کودک همچون تغذیه، پوشاک، نظافت، ابراز عشق و علاقه، عدم تربیت مناسب و ..تحت عنوان کودک آزاری ناشی از غفلت است.

علل کودک آزاریچیست؟

وی با بیان اینکه خانواده از نظر جامعه شناسان، محلی است که به طور مثبت می‌تواند پناهگاهی باشد که در آن محبت، امنیت و آرامش حکمفرماست و از فرد در مقابل مشکلات سخت حمایت می‌کند، اظهار داشت: نداشتن سرپرست و جدا بودن پدر و مادر از یکدیگر، ناهنجاری‌های خانوادگی، وجود اختلاف بین پدر و مادر و محیط‌های خانوادگی پر تنش و ناراحتی‌های عاطفی و روانی از جمله علل کودک آزاری محسوب می‌شود.

ناجی تصریح کرد: عوامل روانی نیز از جمله علل کودک آزاری رفتاری است که بیشتر از اختلالات روانی بزرگسالان ناشی می‌شود. مشکلات عاطفی و رفتاری از قبیل افسردگی، تحمل پایین در برابر ناکامی، عزت نفس پایین، انعطاف ناپذیری، ناتوانی در کنترل خشم، اضطراب، و درماندگی از زندگی است.

وی ادامه داد: عوامل اقتصادی از عوامل مهمی است که هم جامعه و هم خانواده‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد و می‌تواند زمینه ساز کودک آزاری باشد. کودکانی که در خانواده‌های فقیر زندگی می‌کنند در مقایسه با سایر کودکان، از کم‌ترین امکانات لازم اقتصادی، آموزشی و بهداشتی برخوردار هستند در این خانواده‌ها غذا، پوشاک، هزینه رفت و آمد و سایر تسهیلات به سختی تامین می‌شود.

به گزارش تسنیم از کودک آزاری به عنوان پدیده شوم عاطفی و اجتماعی باید نام برد که اثرات مخرب روحی، روانی و جسمی آن تا سال‌ها همراه با انسان است.  کاهش آمار وقوع این پدیده می‌تواند به جامعه‌ای سالم‌تر در آینده کمک کند، در این میان نقش فعالان حوزه آموزش و اجتماعی در شناخت عوامل و مقابله با چنین رخدادی بسیار موثر است. 

گزارش از مولود افشار

انتهای پیام/ح