پادکست | ائتلاف بزرگ اهل سنت عراق؛ اپوزیسیون درون ساختاری؟

گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم ـ یکصد و سی و هشتمین شماره از پادکست «در عمق» که به بررسی مهم‌ترین روندها، تحولات و همچنین شخصیت‌ها در غرب آسیا می‌پردازد، روز سه‌شنبه 25 شهریور 1404 ضبط و منتشر شد. در این شماره «منصور براتی» میزبان «محدثه رضایی»، کارشناس مسائل عراق است.

ائتلاف جدید اهل سنت عراق، موسوم به تحالف «صغورنا»، حاصل توافق غیرمنتظره دو رقیب اصلی صحنه سنی عراق یعنی «محمد الحلبوسی» (رهبر حزب تقدم، نزدیک به امارات و مخالف اسلام‌گرایی) و «خمیس الخنجر» (رهبر جریان سنتی و اسلام‌گرای ائتلاف سیاده، مورد حمایت قطر) با میانجی‌گری و هماهنگی بازیگران منطقه‌ای است. این اتحاد، که چهارشنبه 10 سپتامبر 2025 رسماً شکل گرفت، عملاً دو قطب بزرگ بیت سنی را در برابر جریان سوم به رهبری «مثنی السامرائی» (ائتلاف عزم، تعامل‌گرا با شیعیان و نزدیک به چارچوب هماهنگی) متحد می‌کند.

پیش از این، بیت سنی مرکب از سه‌قطب بود:

1. جریان پیشرو و سکولار حلبوسی: مخالف اسلام سیاسی و حامی الگوی توسعه محمد بن زاید در امارات؛

2. جریان سنت‌گرای خمیس خنجر: نزدیک به علما و اسلام‌گرایان کلاسیک، با رویکرد طایفه‌ای و تحت حمایت و پشتیبانی مالی قطر؛

3. جریان تعامل‌گرای عزم با محوریت مثنی السامرائی: حامی همکاری با اکثریت شیعه و بازسازی عراق پس از شکست دادن، و البته منتقد دو جریان اول بیت سنی.

ائتلاف صغورنا، به ابتکار مشعان الجبوری‌، (چهره سیاست‌ورز پرچرخش عراق) شکل گرفت که ضمن عدم نامزدی شخصی، بر تشکیل اپوزیسیون درون‌پارلمانی و مبارزه با فساد تأکید دارد؛ رویکردی که به‌صراحت مسیرهایی پرخطر چون جنگ داخلی، کودتا یا تهاجم خارجی را رد کرده و صندوق رأی را تنها ابزار تغییر می‌داند. این گفتمان، با لحنی تند اما غیرصریح، متوجه ناکارآمدی جناح سوم است تا پایگاه اهل سنت را علیه آن بسیج کند.

در بُعد منطقه‌ای، تجربه گذشته نشان می‌دهد که اتحاد حلبوسی و خنجر بدون نقش‌آفرینی مستقیم کشورهای خارجی ممکن نیست. در انتخابات 2021، ترکیه این دو را به هم نزدیک کرد. این بار، قطر بازیگر اصلی پشتیبان خمیس خنجر است، امارات حامی الحلبوسی، و اردن حامی پنهان مشعان الجبوری. همچنین عربستان، کویت و بخشی از ترکیه نیز هم‌راستا عمل می‌کنند. بدین‌ترتیب، صغورنا از حمایت تقریباً همه کشورهای عربی اثرگذار بر سیاست اهل سنت عراق برخوردار است و مأموریت آن شکل‌دهی به اپوزیسیون منسجم در چارچوب نظام سیاسی بغداد خواهد بود.

انتهای پیام/