چرا بحران آب محیط زیست خراسان جنوبی را تهدید می‌کند؟
حفاظت از محیط زیست از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و از نظر کارشناسان بحران کمبود آب ناشی از کاهش شدید نزولات جوی، خشکسالی‌های متعدد و پسماند زباله‌ها از مهمترین چالش محیط زیستی استان است که باید در این راستا تدابیری اندیشید شود.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از بیرجند، 15 لغایت 21 خردادماه سال جاری به عنوان هفته محیط زیست نامگذاری شده که شعار امسال خرداد ماه هر سال از سوی سازمان ملل روز جهانی تنوع زیستی نامگذاری شده که شعار امسال" کاهش آلاینده‌ها و پسماند، آسمان آبی، زمین سبز " تعیین شده است.
نظر به تصریح اصل مترقی پنجاهم قانون اساسی کشور در حفاظت از محیط زیست به عنوان یک وظیفه عمومی که همگانی بودن آن را در ضمیر خود نهفته دارد سازمان‌های مردم نهاد محیط زیستی یکی از مهمترین سرمایه‌های اجتماعی به شمار می‌روند که چنانچه به خوبی توانمند شده و از استقلالی در خور بهره‌مند باشند می‌توانند به برون‌سپاری وظایف دولت در یک حکمرانی مطلوب کمک کنند.
از این رو ادارات سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان نهاد متولی طبیعت ایران بر آن است تا بکوشد با تسهیل زمینه برای فعالیت آزادانه سمنها آنها را در انجام مسئولیت‌ها و رسالت‌های ارزشمندشان یاری رساند.
لازمه نهادینه شدن اخلاق محیط زیستی در ضمیر کودکان
مدیرکل محیط زیست خراسان جنوبی به مناسبت هفته محیط زیست در گفتگو با خبرنگار تسنیم در بیرجند بیان کرد: امروزه در تمام کشورهای پیشرفته و نیز کشورهای در حال توسعه، اهمیت آموزش‌های محیط زیستی و اندیشه‌های حفاظت از محیط زیست در برنامه‌ریزی‌های آموزشی در مدارس نیز به طور مشخص دیده می‌شود.
حسن اکبری با اشاره به اینکه دلیل اصلی اهمیت دادن به محیط زیست این است که در صورت نهادینه شدن اخلاق محیط زیستی در اندیشه و ذهن کودکان، بسیاری از مسایل و مشکلات حوزه محیط زیست قابل حل است افزود: بر این باوریم که استفاده از مشارکت کودکان و نوجوانان در حفظ محیط زیست دو هدف مهم را محقق خواهد کرد.
وی گفت: نخست اینکه آموزش و انتقال مفاهیم عمیق محیط زیستی در ابعاد مختلف و در کمترین زمان ممکن به نسل آینده ساز جامعه که مدیران، مسئولان، برنامه‌ریزان و یا شهروندان عادی خواهند بود و دوم اینکه توجه به تأثیرپذیری والدین از فرزندان خود، انتقال پیام‌های محیط زیستی از کودکان به نهاد خانواده، مدرسه و اجتماع، با سهولت بیشتر انجام خواهد شد.
تکلیف قانونی پسماند در خراسان جنوبی هنوز اجرایی نشده است
کارشناس مسئول پایش محیط زیست خراسان جنوبی نیز در گفتگو با خبرنگار تسنیم عنوان کرد: برابر ماده 4 آیین نامه اجرایی قانون مدیریت پسماندها، مدیریت اجرایی پسماندهای عادی (شهرداران و بخشداران) باید طرح جامع و تفصیلی مدیریت پسماند را به گونه‌ای تهیه کنند که در مراکز استان تا پایان سال 90 و در سایر شهرها و روستاها تا پایان سال 92 همه پسماندهای عادی را به صورت تفکیک شده جمع‌آوری کنند.
مرتضی نخعی ضمن انتقاد به اینکه این تکلیف قانونی در استان خراسان جنوبی هنوز اجرایی نشده است افزود: اداره کل حفاظت محیط زیست استان با مکاتبات متعدد و مکرر با شهرداری‌های استان و دفتر امور شهری و شوراهای استانداری و همچنین طرح موضوع در کارگروه‌های مدیریت پسماند، پیگیر اجرایی شدن این موضوع است.
وی اظهار داشت: متأسفانه تفکیک غیراصولی و غیرقانونی پسماند توسط زباله گردان در سطح استان صورت می‌گیرد که مخاطرات بهداشتی و تهدید سلامت زباله گردان به دلیل احتمال ابتلا و انتشار بیماری‌های عفونی در بین زباله گردان و انتشار آن به سایر مردم را به دنبال دارد و از طرفی درامد قابل توجه حاصل از این عمل که متعلق به شهروندان است به جیب عده‌ای خاص می‌رود.
سود زباله‌های قابل بازیافت به جیب دلالان می‌رود
کارشناس مسئول پایش محیط زیست خراسان جنوبی با بیان اینکه زباله‌های که می‌تواند در توسعه و زیباسازی شهر هزینه شود به جیب دلالان و افراد سودجو می‌رود و خطرات و بیماری‌های این عمل برای زباله‌گردان و شهروندان می‌ماند ادامه داد: شهرداری‌های استان مکلف به تهیه و اجرای طرح‌های جامع مدیریت پسماند و همچنین اجرای طرح تفکیک زباله در مبدا هستند و این اداره کل باتوجه به اهرم قانونی و نظارتی قانون مدیریت پسماندها پیگیر این موضوع است.
صدور 70 اخطار محیط زیستی برای شهرستانهای استان
نخعی با اشاره به اینکه پسماند پزشکی مرکز استان در سال 97 از طریق شناسایی مراکز تولید پسماند ساماندهی شد یادآور شد: صدور 70 اخطار زیست محیطی و برنامه ریزی برای سایر شهرستانهای استان هم در این زمان نتیجه بخش بود.
وی ادامه داد: پایش ضربتی 38 مرکز زباله‌گاه شهری و روستایی سطح استان در سه نوبت و صدور 60 اخطار زیست محیطی به شهرداران و بخشداران به منظور رفع ایرادات فنی و قانونی و زیست محیطی زباله‌گاه و همچنین معرفی شهرداران و بخشداران متخلف به مرجع قضایی از دیگر فعالیت‌های این سازمان بوده است.
19 سمن محیط زیستی فعال در استان
رئیس اداره آموزش و پژوهش محیط زیست خراسان جنوبی نیز با بیان اینکه در خراسان جنوبی 19 سمن محیط زیستی فعال است افزود: حفاظت از محیط زیست از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و یک ارگان یا سازمان خاص به تنهایی نمی‌تواند از عهده آن برآید بلکه باید تمام ارگان‌ها و اقشار مختلف مردم در حفظ و حراست از این عرصه‌ها تلاش کنند.
آسیه صداقتی مختاری با اشاره به اینکه برای دست یافتن به این امر باید ساختاری ایجاد شود که این وظیفه برای همگان ملموس شود افزود: بخش‌های مختلف اجتماع در حفظ محیط زیست دخیل است و نقش سازمان‌های مردم نهاد را پررنگ‌تر می‌کند.
وی یادآور شد: محیط زیست ساختاری حاکمیتی دارد و به تنهایی و بدون حضور تشکل‌های مردم نهاد نمی‌تواند حفاظت و حراست از محیط زیست را انجام دهد و به همین خاطر باید رویکرد خود را به مشارکتی تغییر دهد.
انجمن‌های محیط زیستی صدای رسای مردم در حفاظت محیط زیست هستند
رئیس اداره آموزش و پژوهش محیط زیست خراسان جنوبی با بیان اینکه انجمن‌ها صدای رسای مردم در حفاظت از محیط زیست هستند ادامه داد: آنها می‌توانند مطالبه‌گری و فرهنگ زیست محیطی را در جامعه نهادینه کنند و با ایجاد اعتماد به نفس و نقش پذیری در اعضای جوان جامعه آنها را در حفاظت از محیط زیست دخیل سازند.
وی یادآور شد: اداره کل حفاظت محیط زیست استان به منظور تربیت نسلی آگاه، مسئول و دوستدار محیط زیست اقدامات مختلفی را در زمینه آموزش و جذب دانش آموزان برای حفاظت از محیط زیست انجام داده است.
انعقاد تفاهم نامه با آموزش پرورش و طرح محیط یار
صداقتی‌مختاری گفت: از جمله مهمترین اقدامات می‌توان به انعقاد تفاهم نامه همکاری با اداره کل آموزش و پرورش استان و سازمان دانش آموزی و اجرای طرح محیط یار اشاره کرد.
رئیس اداره آموزش و پژوهش محیط زیست خراسان جنوبی یادآور شد: اجرای طرح یک ساعت با محیط بان در سطح مدارس استان (اجرای طرح در سطح 145 دبستان پسرانه و 116 دبیرستان پسرانه در سطح کل استان)، اجرای طرح آموزش دانش آموزان تمام مقاطع تحصیلی در قالب برگزاری کارگاه آموزشی، نمایش فیلم و بازدید از موزه در طول سال بر اساس برنامه زمانبندی مشخص در محل اداره کل (به طور متوسط هر سال 10 هزار نفر آموزش می‌بینند)، برگزاری کارگاه‌های آموزشیو تورهای علمی تفریحی ویژه معلمان، چاپ و انتشار کتاب ویژه کودکان با موضوع محیط زیست، خرید کتب سبز ویژه کودکان و توزیع در مدارس، آموزش دانش آموزان روستاهای حاشیه مناطق تحت مدیریت، توزیع کیف در بین دانش آموزان روستاهای حاشیه تالاب با آرم، عکس و لوگوی تالاب، پخش فیلم‌های زیست محیطی از دیگر فعالیت‌های اداره کل محیط زیست استان است.
کم آبی مهمترین چالش محیط زیستی استان
کارشناس آب و خاک اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی نیز بحران کمبود آب ناشی از کاهش شدید نزولات جوی، خشکسالی‌های متعدد، گسترش کویر، فرونشت دشت‌های استان و افت شدید سفره‌های آب زیرزمینی را مهمترین چالش محیط زیستی استان عنوان کرد.
فاطمه دعاگویان اظهار داشت: مطابق با استانداردهای جهانی در صورت استفاده سالانه بیش از 40 درصد منابع آب تجدید پذیر در یک کشور منابع آبی آن کشور وارد بحران می‌شود که برهمین اساس زنگ خطر برای کشور به صدا در آمده است.
وی به پیامدهای کمی و کیفی آن اشاره کرد و افزود: از جمله پیامدهای کمی بحران آب می‌توان به بروز تنش‌های ناشی از تشدید رقابت بین متقاضیان آب، بروز مشکلات در تامین امنیت غذایی، گسترش فقر و بیکاری و گسترش پیش داوری‌های قومی و تضادهای قومی و از جمله پیامدهای کیفی آب می‌توان به بروز انواع بیماری‌ها به ویژه بیماری‌های صعب العلاج اشاره کرد.
کارشناس آب و خاک اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی خاطرنشان کرد: در اثر آلودگی آب تهدید سلامت شهروندان و به تبع آن هزینه‌های بهداشت و درمان افزایش می‌یابد بنابراین بحران آب و پیامدهای احتمالی آن ضرورت توجه به مصرف پایدار آب و مدیریت منابع را بیش از پیش توجیه می‌کند.
دعاگویان بیان کرد: مدیریت منابع آب دارای سیستم‌های پیچیده و تحلیل آنها بسیار سخت است و وزارت نیرو، وزارت جهاد کشاورزی و سازمان حفاظت محیط زیست، ارگان‌های مهم تاثیرگذاری در سیاستگذاری مدیریت منابع آب هستند.
وی با انتقاد از اینکه هنگامی که صحبت از سیاست‌های آبی می‌شود لزوما تنها به این سازمان‌ها مرتبط نبوده و مولفه‌هایی همچون جمعیت، توسعه اقتصادی و بسیاری از موارد دیگر نیز بر آب تاثیرگذارند بیان کرد: بسیاری از راهکارهای رفع مشکل کم‌آبی خارج از حوزه آب است و همه سازمان‌ها باید در این تصمیم‌گیری‌ها حضور داشته و به دنبال اجرای برنامه‌های درازمدت و اثرگذار باشند.
انتهای پیام/ش
