مصاحبه|سفیر ایران در قزاقستان: روابط تهران و نورسلطان در زمان رئیس‌جمهور بعدی نیز مستحکم‌تر خواهد شد
با نگاه به نامزدهای ریاست‌جمهوری قزاقستان به‌نظر نمی‌رسد که تغییر فاحشی در سیاست خارجی این کشور به‌ویژه در ارتباط با جمهوری اسلامی ایران حاصل شود و اطمینان داریم که روابط خوب دو کشور در زمان رئیس‌جمهور بعدی نیز مستحکم‌تر از گذشته ادامه خواهد داشت.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، روابط جمهوری اسلامی ایران و جمهوری قزاقستان از بدو فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی کمترین فراز و نشیب را در مقایسه با روابط کشورمان با دیگر جمهوری‌های آسیای مرکزی داشته است، با این حال، تغییرات اخیر در این کشور که با استعفای نورسلطان نظربایف و ریاست‌جمهوری موقت قاسم ژومارت توکایف همراه شده است، موجب شده زمینه‌هایی برای تحلیل فرصت‌ها و تهدیدهای نوین در روابط دو کشور به‌وجود بیاید، در همین راستا، مصاحبه‌ای با آقای مجید صابر، سفیر جمهوری اسلامی ایران در قزاقستان پیرامون وضعیت فعلی روابط دو کشور و مهم‌ترین حوزه‌های مناسبات تهران و نورسلطان، ترتیب داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
تسنیم: اخیراً اولین سؤالی که در مورد روابط هر کشوری با قزاقستان مطرح می‌شود، پیرامون استعفای غیرمنتظره آقای نظربایف است، با توجه به آن‌که به‌نظر می‌رسد سابقه و شناخت تاریخی آقای نظربایف عامل مهمی در روابط با ایران بود، به‌نظر شما این تغییرات سیاسی در قزاقستان بر روابط تهران و نورسلطان چه تأثیری می‌گذارد؟
صابر: جناب آقای نظربایف سیاستمداری برجسته، تأثیرگذار و هوشمند در جمهوری قزاقستان به‌شمار می‌روند و در زمان ریاست جمهوری ایشان روابط ایران و قزاقستان، روابط دوستانه و رو به رشدی بود. تغییر و تحولات کنونی نیز در چهارچوب قانون اساسی این کشور صورت گرفته و ما از رویه‌های قانونی در این کشور حمایت می‌کنیم.
روابط ایران و قزاقستان روابطی ریشه‌دار، با سابقه‌ای طولانی و بر پایه منافع متقابل است. در حال حاضر، قزاقستان به‌عنوان مهم‌ترین و باثبات‌ترین جمهوری آسیای مرکزی، جایگاه مهمی در راهبرد منطقه‌ای ایران دارد. علاوه بر سطح بالای مناسبات سیاسی دوجانبه، دو کشور در مجامع منطقه‌ای و بین‌المللی مانند سازمان ملل و نهادهای وابسته به آن، سازمان همکاری اسلامی، اکو، سیکا و مجامع پارلمانی آسیایی و بین‌المللی، همکاری‌های خوبی دارند و در بسیاری از موضوعات و ابتکارات جمعی، از مواضع یکدیگر حمایت می‌کنند.
مقامات قزاقستان تاکنون چندین بار حمایت خود را از اجرای برجام و مخالفت با اعمال تحریم‌های یکجانبه از سوی آمریکا اعلام کرده‌اند. دو کشور در زمینه‌های اقتصادی، سیاسی و فرهنگی همکاری‌های خوبی دارند. در زمینه نظامی نیز تا کنون سه بار ناوگروه نیروی دریایی دو کشور سفرهای متقابل داشته‌اند که آخرین بار در چهارم اردیبهشت ماه سال جاری ناوگروه ارتش جمهوری اسلامی ایران وارد بندر آکتائو شد.
با بررسی اهداف و برنامه‌های کاندیداهای فعلی انتخابات ریاست جمهوری در قزاقستان، به‌نظر نمی‌رسد که تغییر فاحشی در سیاست خارجی این کشور به‌ویژه در ارتباط با جمهوری اسلامی ایران حاصل شود. اطمینان داریم که روابط خوب دو کشور در زمان رئیس‌جمهور بعدی نیز مستحکم‌تر از گذشته ادامه خواهد داشت.
تسنیم: جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا سال گذشته موافقتنامه موقت ایجاد منطقه آزاد تجاری به امضا رساندند که اخیراً نیز در پارلمان قزاقستان تصویب شد و به امضای رئیس‌جمهوری این کشور رسید. به‌لحاظ مسائل زیربنائی و روبنائی، چه اقداماتی برای استفاده از فرصت‌های این بازه 3ساله در روابط اقتصادی ایران و قزاقستان صورت گرفته است؟ آیا نقش ویژه‌ای برای کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور تدارک دیده شده است؟
صابر: یکی از مهم‌ترین اسناد اقتصادی امضاشده میان ایران و کشورهای حوزه اوراسیا موافقتنامه موقت تشکیل منطقه آزاد تجاری بین جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا و کشورهای عضو است. بر اساس این توافق طرف‌ها یعنی ایران و اعضای اتحادیه برای حدود 862 قلم کالای صادراتی دو طرف (502 قلم برای اوراسیا و 360 قلم برای ایران) تخفیف‌های تعرفه‌ای در نظر خواهند گرفت، لذا این سند فرصت بسیار خوبی در اختیار شرکت‌های خصوصی ایرانی و قزاقستانی و دیگر اعضا خواهد گذاشت تا بتوانند کالاهای بیشتری را مبادله کنند. بنابر اعلام کمیته آمار وزارت اقتصاد ملی جمهوری قزاقستان، حجم مبادلات دو کشور در سال 2018 در حدود 516 میلیون دلار بوده است که با اجرایی شدن این موافقتنامه انتظار داریم که این رقم افزایش داشته باشد.
برای بهره‌برداری هرچه بیشتر از این توافق، در گام اول با طرف قزاق جهت تسهیل صدور روادید برای تجار و سرمایه‌گذاران دو طرف گفتگو کردیم و قرار شد تا برای تجار تسهیلات روادید خاصی اعطا شود. تسهیلات ویژه‌ای نیز برای رانندگان ترانزیت توافق شده که هم‌اکنون در حال اجراست.
علاوه بر این در تلاش هستیم تا در آینده نزدیک شانزدهمین کمیسیون اقتصادی مشترک میان دو کشور را برگزار کنیم. برگزاری کمیسیون مشترک این فرصت را در اختیار تجار و سرمایه‌گذاران قرار خواهد داد تا ظرفیت‌های تجاری و سرمایه‌گذاری متقابل را شناسایی کنند و برای انجام پروژه‌های مشترک گفتگو کنند. این اجلاس قرار بود در سه‌ماهه اول سال 1398 در پایتخت جمهوری قزاقستان برگزار شود که به‌دلیل برگزاری انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری به تعویق افتاده است.
تسنیم: از اواخر سال 97 پرواز تهران ــ آلماآتی که برای حدود 2 سال متوقف شده بود مجدداً راه‌اندازی شد. در دیدار اخیر شما با وزیر امور خارجه قزاقستان نیز موضوع توسعه توریسم میان دو کشور مطرح شده بود. چه اقداماتی در این زمینه صورت گرفته است؟ آیا از سوی جمهوری اسلامی ایران نیز تسهیلاتی برای گردشگران قزاق در نظر گرفته شده است؟
صابر: وجود پرواز مستقیم میان ایران و قزاقستان تأثیر به‌سزایی در توسعه روابط تجاری و اقتصادی دارد. این امر نه‌تنها موجب توسعه گردشگری بلکه باعث توسعه دیگر زمینه‌های همکاری میان دو کشور خواهد شد. آینده اقتصاد جهان در توریسم تعریف شده است و کشورها بیشترین سود را از توریسم خواهند برد. متأسفانه صنعت توریسم بین ایران و قزاقستان همگام با دیگر بخش‌ها حرکت نکرده است. با توجه به اقلیم بسیار سرد قزاقستان، گردشگران این کشور معمولاً تعطیلات سال نوی میلادی را در کشورهای گرمسیری سپری می‌کنند، این در حالی است که ایران با توجه به قرابت‌های فرهنگی، جاذبه‌های طبیعی و تاریخی بسیار گوناگون، می‌تواند برای گردشگران قزاق جذابیت‌های بیشتری داشته باشد.
در حال حاضر گردشگران قزاقستانی می‌توانند به‌سهولت روادید ایران را دریافت کنند. اتباع این کشور با مراجعه به سفارت و یا سرکنسولگری‌های ایران در آلماآتی و آکتائو می‌توانند ویزای خود را در کمترین زمان ممکن دریافت کنند. در ارتباط با توسعه گردشگری میان دو کشور گفتگوهای بسیاری چه با مقامات دولتی و چه با شرکت‌های خصوصی فعال در حوزه گردشگری انجام داده‌ایم و خوشبختانه به نتایج خوبی نیز دست پیدا کرده‌ایم. امیدواریم نتایج این گفتگوها را در آینده نزدیک مشاهده کنیم.
تسنیم:یکی از موضوعاتی که طی سال‌های اخیر برای قزاقستان از اهمیت خاصی برخوردار بوده است، دسترسی به آب‌های خلیج فارس از طریق ایران بوده است، در همین راستا شاهد آن بودیم که آستانه به «توافق عشق‌آباد» پیوست، در این زمینه چه چشم‌اندازی وجود دارد و تاکنون چه اقداماتی در این زمینه صورت گرفته است؟
صابر: قزاقستان کشوری محصور در خشکی است و همواره برای دستیابی به آب‌های آزاد توجه ویژه‌ای به ایران داشته است. الحاق قزاقستان به پیمان عشق‌آباد نیز در همین راستا صورت گرفته است چرا که این پیمان که در سال 2011 میان کشورهای ایران، عمان، ترکمنستان، ازبکستان و قزاقستان منعقد شد، توافق‌نامه‌ای برای ایجاد یک کوریدور ترانزیتی و حمل‌ونقل بین‌المللی است که هدف از امضای آن تسهیل حمل‌ونقل کالا بین دو منطقه آسیای مرکزی و حوزه خلیج فارس و از این طریق به سایر مناطق دنیاست. به‌تازگی هند نیز به عضویت این پیمان درآمده است که نشان از اهمیت این توافق دارد.
قزاقستان تلاش دارد تا غلات و محصولات دیگر خود را از طریق ایران به کشورهای حوزه خلیج فارس و دیگر کشورها صادر کند. چشم‌انداز همکاری ما با قزاق‌ها در زمینه ترانزیت بسیار روشن است و تاکنون اقدامات خوبی از سوی دو طرف انجام شده است. به‌دنبال درخواست قزاقستان، ایران موافقت کرده که این کشور در بندرعباس، بندر چابهار، بندر امیرآباد و منطقه اینچه‌برون مرکز لجستیک تأسیس کند. کنسولگری قزاقستان در بندرعباس نیز راه‌اندازی شده و شرایط برای همکاری فراهم است. سال گذشته موافقتنامه سه‌جانبه ایران، قزاقستان و روسیه در خصوص تجارت گندم به امضا رسید که زمینه را برای ترانزیت گندم از قزاقستان به دیگر کشورها از طریق ایران فراهم کرده است. در بندرهای انزلی و امیرآباد سیلوهای با ظرفیت بالا وجود دارد که این امکان را به قزاقستان می‌دهد تا غلاتی را که از طریق دریایی به این بندرها وارد می‌شود بلافاصله از طریق راه‌آهن و دیگر راه‌های مواصلاتی ترانزیت کند. به‌طور کلی زمینه‌های همکاری ترانزیتی میان ایران و قزاقستان زیاد است و روند همکاری‌ها در این مورد مثبت می‌باشد.
تسنیم:اخیراً رئیس اتاق ایران در قزاقستان گفته بود که راه‌آهن ایران ــ قزاقستان از نظر لجستیک ضعیف است و گویا نگاه قزاق‌ها به کریدور «کاسپین» انزلی است. اصلی‌ترین مشکلات و مسائل این خط‌آهن که با حضور رؤسای جمهور دو کشور افتتاح شده است چیست؟ چه اقداماتی برای رفع آن صورت گرفته است؟
صابر: ایران و قزاقستان از مسیرهای مختلف دریایی، هوایی، ریلی و جاده‌ای به یکدیگر متصل هستند. هر کدام از این مسیرها با توجه به نوع کالا و سرعت انتقال آنها، برای کالاهای خاصی استفاده می‌شوند، لذا هر دو کشور از مسیرهای مختلف به‌تناسب کالا و زمان بهره‌برداری می‌کنند. میان این مسیرهای مختلف، دو مسیر ریلی سرخس و اینچه‌برون نیز وجود دارد که مسیر اینچه‌برون یک مسیر اقتصادی و مهم در توسعه تجارت میان این ایران، ترکمنستان و قزاقستان است. با توجه به اتصال این خط ریلی در ایران به کشورهای دیگر و همچنین به آب‌های آزاد، آن قابلیت‌های بیشتری نیز خواهد داشت و همه کشورها می‌توانند از مزایای آن استفاده کنند.
البته مشکلاتی نیز وجود دارد که تلاش‌هایی برای برطرف کردن آنها در حال انجام است، مشکلاتی همچون: تفاوت در استانداردهای ریلی در ایران و کشورهای CIS، عدم‌اتصال این مسیر ریلی به بندر چابهار، کمبود واگن، تغییرات مکرر در قوانین داخلی کشورها و تعرفه‌های ترانزیتی و وجود برخی مشکلات در مسیر اینچه‌برون به راه‌آهن سراسری که امیدواریم این مشکلات به‌زودی مرتفع شده و شاهد بهره‌برداری هرچه بیشتر از منافع اقتصادی این محور ترانزیتی باشیم.
البته شایان ذکر است که طبق آمار ارائه‌شده توسط راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران، حجم کالاهای تزانزیت‌شده از هر دو مسیر ریلی اینچه‌برون و سرخس در سه‌ماهه اول سال جاری رشد قابل ملاحظه‌ای داشته است.
تسنیم: یکی از حوزه‌های مهم مناسبات اقتصادی ایران و قزاقستان کشاورزی است. در زمینه واردات گندم و نهاده‌های دامی و کشت فراسرزمینی مباحث زیادی در رسانه‌ها مطرح می‌شود، در صورت امکان توضیحاتی در این زمینه بفرمایید.
صابر: ایران و قزاقستان در زمینه‌های خرید و همچنین کشت مشترک گندم، جو، دانه‌های روغنی، ذرت، برنج، محصولات گلخانه‌ای، محصولات باغی و غیره می‌توانند همکاری‌های خوبی داشته باشند که این همکاری‌ها در برخی از بخش‌ها آغاز شده است. از سوی دیگر، قزاقستان می‌تواند محصولات کشاورزی و باغی تولید در ایران را مانند میوه، سبزی، خشکبار، خرما، پسته و... برای مصارف خود از ایران تأمین کند. طبیعت قزاقستان فرصت‌های قابل ملاحظه‌ای برای دام‌پروری فراهم می‌آورد. ظرفیت خوبی برای پرورش گوسفند، گاو، اسب و شتر در قزاقستان وجود دارد. در ایران نیز ما در زمینه تولید طیور توانمندی‌های خوبی داریم.
در سفر رئیس‌جمهور قزاقستان به ایران در سال 2016 موضوع کشت فراسرزمینی به‌صورت جدی در دستور کار روابط دو کشور قرار گرفت. چندین سند همکاری در زمینه کشت فراسرزمینی میان شرکت‌های ایرانی و قزاقی به امضا رسیده و همکاری‌های کشاورزی و کشت فراسرزمینی در سال 2017 هم ادامه یافت. بخش کوچکی از این توافقات اجرایی شده ولی بخش عمده آن به‌دلایل مختلف عملیاتی نشده است. این توافقات عمدتاً برای فعالیت در استان‌های قزاقستان جنوبی، آلماآتی، آکتوبه و مناطق شمالی قزاقستان انجام شده است. برخی از شرکت‌های ایرانی فعالیت در این زمینه را شروع کرده و توفیقاتی هم داشته‌اند.
کشت گندم و دانه‌های روغنی آغاز شده و کشت برنج و محصولات باغی هم به‌طور آزمایشی در حال انجام است. البته شرکت‌هایی هم هستند که علاوه بر کشت فراسرزمینی در بخش گلخانه، دام‌پروری، خرید گوشت گرم و دام زنده، احداث کشتارگاه، و فرآوری محصولات کشاورزی در قزاقستان فعال هستند.
سال گذشته که در کشور شاهد بروز برخی مشکلات در زمینه گوشت گرم بودیم؛ گوشت ارسالی از قزاقستان توانست بخش قابل ملاحظه‌ای از مشکلات مردم را مرتفع سازد.
انتهای پیام/
