ثمرات انقلاب ۴۰ساله ــ استان‌ها| ‌بندر چابهار نماد توسعه محروم‌ترین استان ایران در انقلاب اسلامی

به گزارش خبرگزاری تسنیم از چابهار، بندر چابهار در جنوب شرق ایران؛ تنها بندر اقیانوسی ایران، سوپاپ اطمینان دیگر بنادر ایران؛ بندری که موقعیت استراتژیک آن جهانی است تا جایی که با چانه‌زنی‌های بین‌المللی کشورهای درگیر در این بندر، آمریکا آن را از لیست تحریم‌های خود خارج کرده است.

هزینه‌های حمل‌ونقل و تحولات و اتفاقات چند دهه اخیر بهانه‌ای است برای کشورها تا از خلیج فارس نقل مکان کنند؛ عربستان با یک برنامه ویژه درحال توسعه بنادر خود در خارج از خلیج فارس در دریای سرخ و انتقال صادرات نفت خود به آنجاست؛ بنادر کنارگذر عمان نیز خود را آماده می‌کنند تا جایگزین مناسبی برای بنادر خلیج فارس و بزرگ‌ترین آن جبل‌علی باشند.

چابهار ایران، گوادر پاکستان و صحار و دوقم عمان چهار بندر اقیانوسی هستند که قرار است بار خلیج فارس را در آینده به‌دوش بکشند؛ خلیج فارس تنها به‌دلیل محدود و آسیب‌پذیر بودن در برابر خطرات احتمالی بهانه نقل مکان کردن از آن نیست؛ مهم‌ترین دلیل، پایین آمدن هزینه‌های حمل‌ونقل است؛ به‌زبان ساده‌تر کشتی‌هایی که از اقیانوس هند وارد عمان می‌شوند و به بنادر خلیج فارس برای تخلیه و بارگیری می‌روند از نظر اقتصادی به‌صرفه است که همین‌جا در بنادر عمان تخلیه و بارگیری کنند تا اینکه بخواهند حداقل دوهزار مایل از بنادر اقیانوسی عمان دور شوند.

سالانه بنا به آمار جهانی حداقل 14 هزار کشتی از کنار آبراهه چابهار، گوادر، صحار و دوقم عبور می‌کنند و به خلیج فارس می‌روند؛ نزدیک بودن چهار بندر اقیانوسی ایران، پاکستان و عمان به مسیرهای اصلی تجارت دریایی مهم‌ترین دلیل و بهانه برای نقل و انتقالات از خلیج فارس و توسعه بنادر اقیانوسی خارج از آن است.

نگاه‌ها به بندر چابهار راهبردی‌تر از سه بندر دیگر است؛ بندر چابهار به‌گواه کارشناسان و صاحب‌نظران نسبت به سه رقیب دیگر به‌صرفه‌تر، مطمئن‌تر و ایمن‌تر برای مبادلات تجاری است؛ بندر چابهار طبق نقشه‌ها و برآورد‌های بین‌المللی نقطه ورودی کریدور شماره 9 یا همان کریدور شمال ــ جنوب است که در حال حاضر از سوی کارشناسان سازمان ملل کوتاه‌ترین، سریع‌ترین و کم‌هزینه‌ترین مسیر ترانزیت کالا بین آسیا و اروپا معرفی‌شده است؛ کریدوری که کشورهای آسیای جنوبی و جنوب شرقی را به آسیای میانه، روسیه، منطقه قفقاز و تا شرق اروپا وصل می‌کند و حلقه واسطی برای اتصال حداقل 3 میلیارد نفر جمعیت است؛ 800 میلیون نفر در خط آسیای میانه تا شرق اروپا و بیش‌از دو میلیارد نفر جمعیت کشورهای حوزه اقیانوس هند.

چابهار نقطه امن ایران، دور از صدامیان

چابهار بنا به موقعیت راهبردی و استراتژیک‌اش از دهه‌ها قبل خود را آماده توسعه می‌کرده؛ برای اولین بار مطالعه طرح توسعه بندر شهید بهشتی چابهار قبل از انقلاب آغاز شد اما شروع نشد؛ پس از انقلاب اسلامی، چابهار نقطه امن ایران برای صادرات و واردات بود؛ 35 سال پیش زمانی که جنگ نفتکش‌ها خلیج فارس را فراگرفت و ایران نتوانست از بنادر خلیج کالاهای اساسی خود را تأمین کند همه توجه‌ها به چابهار معطوف شد، دو بندر شهید کلانتری و شهید بهشتی چابهار نیز در همان سال‌ها یعنی در سال 1362 افتتاح شدند چراکه تنها امید ایران برای تأمین مایحتاج مردم در آن شرایط بحرانی چابهار بود.

در آن سال‌ها بندر شهید کلانتری با 800 هزار تن ظرفیت تمام توان خود را گذاشت تا لنج‌ها و کشتی‌های حامل کالاهای اساسی ایران پهلوگیری و تخلیه کنند، بعدها با ایجاد لایروبی، پست اسکله و نصب موج‌شکن، ظرفیت بندر به 2 میلیون و 500 هزار تن افزایش یافت.

پس از جنگ، با درک به اهمیت این بندر و موقعیت جهانی و استراتژیک آن، مطالعات جامع یکی‌از بزرگ‌ترین پروژه‌‌های زیرساختی صدسال اخیر ایران و به‌گواه برخی بزرگ‌ترین پروژه زیرساختی انقلاب اسلامی با همکاری مشاروان دریا و بندر بین‌المللی آغاز شد و در سال 1387 عملیات اجرایی توسعه آن با پیمانکاری قرارگاه سازندگی حضرت خاتم‌الانبیا(ص) سپاه پاسداران انقلاب اسلامی شروع شد. نگاه‌ها به آمار و ارقام عملیاتی که مدیرکل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان می‌دهد، خود بیانگر همه چیز است.

بهروز آقایی مدیرکل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان می‌گوید: در فاز اول توسعه بندر چابهار در مجموع ظرفیت عملیاتی تخلیه و بارگیری در این بندر 6 میلیون تن افزایش یافته و از 2.5 میلیون تن به 8.5 میلیون تن رسیده است؛ اما در صورت توسعه پسکرانه فاز اول آن ظرفیتی بین 15 تا 20 میلیون تن هم خواهد داشت.

15میلیون مترمکعب لایروبی، 203 هکتار زمین و 300 هکتار حوضچه آرامش؛ در جهان کم‌نظیر

وی در گفت‌وگو با تسنیم می‌افزاید: در فاز اول توسعه این بندر با 15 میلیون مترمکعب لایروبی که با اعتبار بیش‌از 150 میلیون دلار صورت گرفته که خود در جهان کم‌نظیر است، با این لایروبی عملاً 203 هکتار محوطه کانتینری و جنرال کارگو به خاک جمهوری اسلامی ایران اضافه شده است و 300 هکتار حوضچه آرامش با عمق آبخور بیش‌از 16 متر ایجاد شده است که بین بنادر ایران بی‌نظیر است.

آقایی تصریح می‌کند: به‌زبان ساده‌تر، با لایروبی صورت‌گرفته و حوضچه آرامش ایجادشده؛ هم‌اکنون بزرگ‌ترین کشتی‌های جهان با نرخ بیش‌از 400 هزار تن می‌توانند بدون هیچ محدودیتی در بندر شهید بهشتی چابهار پهلوگیری کنند.

مدیرکل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان با اشاره به دیگر جزییات توسعه فاز اول بندر چابهار می‌گوید: برای این حوضچه آرامش 300هکتاری، 1470 متر موج‌شکن با 5 میلیون مترمکعب سنگ ایجاد شده است تا کشتی‌های بزرگ‌ پاناماکس و سوپر پست پانامکس در هیچ زمان از سال و حتی فصل مونسون با بادهای سهمگین خود محدودیتی در پهلوگیری نداشته باشند.

وی ادامه می‌دهد: هم‌چنین برای 203 هکتار استحصال زمین از دریا، 63 هکتار بتن‌ریزی شده و محوطه کانتینری و جنرال کارگو ایجاد شده است و 1700 متر اسکله جدید در قالب 5 پست اسکله کانتینری و جنرال کارگو ساخته شده است.

30 دستگاه استراتژیک با 403میلیون دلار سرمایه‌گذاری، هرکدام به‌مثابه یک ایرباس هواپیمایی

آقایی می‌گوید: در مجموع برای ساخت‌وساز فاز اول توسعه بندر، 300 میلیون دلار از منابع داخلی سازمان بنادر صرف شده است، هم‌چنین 403 میلیون دلار نیز از صندوق توسعه ملی در قالب تسهیلات برای مجهز کردن فاز اول به دستگاه‎های تخلیه و بارگیری اختصاص یافته است.

مدیرکل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان تأکید می‌کند: امروز می‌توانیم این ادعا را کنیم که بندر چابهار، بهترین نفع‌ها را از فضای بعد از برجام برده است؛ از بهمن‌ماه 95 با باز شدن اولین ال‌سی، سه پارت تجهیزات تخلیه و بارگیری از اروپا و با ساخت برند‌ترین شرکت‌ها به چابهار وارد شد و با توان داخلی و شرکت‌هایی هم‌چون ماشین‌سازی اراک مونتاژ شد.

وی می‌افزاید: در مجموع در حال حاضر 30 دستگاه استراتژیک تخلیه و بارگیری در بندر چابهار وجود دارد که شامل جرثقیل‌های ساحلی، ریجستیکر، آنتی‌استیکر و لیفت‌تراک و مکنده‌های غلات است که هرکدام به‌مثابه یک ایرباس هواپیمایی است؛ هم‌چنین جرثقیل‌های گنتری‌کرین (تخلیه کانتینر) که از بزرگ‌ترین جرثقیل‌هاست، درحال ساخت است و به‌زودی در بندر چابهار نصب می‌شود.

آقایی می‌گوید: هم‌چنین با توجه به موقعیت استراتژیک بندر شهید بهشتی و بعد بین‌المللی آن، هند نیز برای دسترسی ایمن، باصرفه و مطمئن به کشورهای آسیای میانه در مجموع 235 میلیون دلار تعهد سرمایه‌گذاری در فاز اول توسعه بندر شهید بهشتی دارد که 85 میلیون دلار آن مربوط به ساخت تجهیزات تخلیه و بارگیری پورت اوپراتوری بندر است و 150 میلیون دلار آن هم مربوط به توسعه پس‌کرانه است.

مدیرکل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان خاطرنشان می‌کند: در مجموع مجتمع بندری چابهار پس از عملیاتی شدن فاز اول آن ادامه می‌یابد و با ایجاد 21 پست اسکله و 77 میلیون تن ظرفیت در قالب 4 فاز در افق به‌عنوان بندری نسل‌سومی و به‌عنوان یک مگاپورت جهانی شناخته خواهد شد.

هرچه باشد، امروز بندر چابهار با عملیاتی کم‌نظیر برای توسعه‌اش و با راهبردی جامع برای افزایش سهم ایران در تجارت دریایی، رقابت‌پذیری کالاهای صادراتی و کاهش‌ هزینه‌های وارداتی، نماد توسعه در محروم‌ترین استان ایران در انقلاب اسلامی ایران است.

گزارش از سید امیرحسین عظیمی

انتهای پیام/ش*