بحران آب در بلوچستان| چرا وزارت نیرو به سرمایه‌گذاران آب‌شیرین‌کن تضمین خرید نمی‌دهد؟

به گزارش خبرگزاری تسنیم از چابهار؛ سیستان و بلوچستان و چابهار به گواه شاخص‌های موجود به‌ ترتیب بی‌آب‌ترین استان و شهر ایران هستند؛ بنا به شاخص‌های وزارت نیرو شاخص‌ دسترسی مردم سیستان و بلوچستان به شبکه آب کمتر از 70 درصد، در روستاها کمتر از 46 درصد و در بی‌آب‌ترین نقطه جمعیتی این استان و ایران؛ شهر چابهار 21 درصد است؛ همه این‌ها در حالی است شاخص میانگین دسترسی مردم 31 استان ایران به شبکه آب بیش‌از 90 درصد و شاخص‌ روستایی بیش‌ از 70 درصد است.

سیستان و بلوچستان و به‌ ویژه شهر چابهار در حالی بی‌آب‌ترین استان و شهر ایران هستند که در کنار آب‌های اقیانوسی عمان واقع شده‌اند؛ بیش‌ از 400 روستای چابهار، تنها بندر اقیانوسی ایران با بیش‌ از 200 هزار نفر جمعیت شبکه آب ندارند و آبرسانی سقایی و تانکری می‌شوند. در کل سیستان و بلوچستان جمعیت فاقد شبکه به یک میلیون نفر می‌رسد که عمدتاً در روستاها فاقد شبکه آب هستند و نیازهایشان از برکه‌ها و گودال‌هایی تأمین می‌شود که به‌ شدت وابسته به بارش‌ است.

بی‌آبی در سیستان و بلوچستان و به‌ ویژه منطقه بلوچستان در حالی است که این استان به گواه سازمان هواشناسی ایران، با فراگیرترین خشکسالی 20 سال گذشته ایران دست و پنجه نرم می‌کند؛ صادق ضیائیان رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی می‌گوید: متأسفانه طی 11 ماه گذشته، استان‌ سیستان و بلوچستان 74 درصد کمبود بارش را داشت و در صدر استان‌های کم‌بارش قرار گرفت.

عبدالرحمان شهنوازی مدیرکل مدیریت بحران استانداری سیستان و بلوچستان نیز می‌گوید: خشکسالی‌های بی‌سابقه سیستان و بلوچستان امسال به اوج خود رسیده و هم‌اکنون 100 درصد مساحت سیستان و بلوچستان دچار خشکسالی از درجه‌های خیلی شدید، شدید و متوسط شده است.

منطقی‌ترین، کارشناسی‌، اصلی‌ترین و اساسی‌‌ترین راه و روش برای آبرسانی به بی‌آب‌ترین شهر و استان ایران واقع در کنار آب‌های اقیانوسی ایران به گواه کارشناسان استفاده از آب‌شیرین کن و شیرین‌سازی آب‌های عمان است.

پروین فرشچی معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت از محیط‌زیست می‌گوید: انتقال آب از دریای خزر و خلیج فارس را به‌دلیل بسته و نیمه بسته بودن مردود می‌دانیم اما عمان به‌ دلیل باز بودن، عمق بالا و اتصال آزاد به اقیانوس شرایط بهتری دارد و می‌تواند با ایجاد تاسیسات آب‌شیرین کن، آب‌ استان‌هایی مثل خراسان رضوی، هرمزگان و سیستان و بلوچستان را که در تنش آبی جدی‌اند و تا سه‌ سال آینده منابع آبی خود را از دست می‌دهند، تامین کند.

نبود تضمین خرید به آب‌شیرین کن‌ها؛ علت انصراف سرمایه‌گذاران

سرمایه‌گذاران بومی، داخلی و خارجی بسیاری تاکنون برای احداث آب‌شیرین کن و آبرسانی به چابهار، سیستان و بلوچستان و حتی استان‌های شرق ایران اعلام آمادگی کردند اما عدم تضمین خرید به آن‌ها دلیل مشترک انصراف همه آن‌هاست.

عبدالغفور ایران‌نژاد نماینده مردم جنوب بلوچستان؛ چابهار، کنارک، قصرقند و نیکشهر در مجلس می‌گوید: با آنکه تاکنون بیش از 10 سرمایه‌گذار برای احداث آب‌شیرین‌کن در حوزه چابهار و کنارک اعلام آمادگی کرده‌اند اما پاسخی از سوی ارگان مربوط دریافت نکرده‌اند و همچنان منتظرند. وزارت نیرو به سرمایه‌گذاران تضمین خرید نمی‌دهد؛ این سرمایه‌گذاران که بومیان و غیربومیان را شامل می‌شود حاضرند تمام سرمایه‌گذاری ساخت آب‌شیرین‌کن را انجام دهند منوط به تضمین خرید که وزارت نیرو تضمین را نمی‌دهد.

معین‌الدین سعیدی رئیس شورای اسلامی شهرستان چابهار نیز می‌گوید: با توجه به بحران آب چابهار و موقعیت ویژه و اقیانوسی آن برای استفاده کارآمد از آب دریا، تاکنون سرمایه‌گذاران بومی و غیربومی زیادی برای احداث آب‌شیرین کن ابراز تمایل کرده‌ و صریحاً اعلام کردند که تمام سرمایه‌گذاری‌های احداث را انجام می‌دهند منوط به تضمین خرید وزارت نیرو، که البته این تضمین هیچگاه به آن‌ها داده نشده است. شاید طرح آبرسانی به شرق کشور و حتی فلات مرکزی ایران فعلاً در کوتاه‌ مدت شدنی نیست ولی برای مردم بی‌آب شهر چابهار که کنار آب‌های بیکران عمان زندگی می‌کنند که قطعاً حتمی است.

وزارت نیرو تضمین داد؛ بعد پس گرفت

با این حال اما پس‌ از سال‌ها مقاومت در دادن تضمین خرید به بهانه‌های مختلف و به‌ ویژه محدودیت اعتباری، بالاخره یک پروژه آب‌شیرین‌کن در چابهار در شهریورماه امسال همزمان با هفته دولت آغاز شد.

غلام‌رضا مجیدی فرماندار ویژه وقت چابهار در مراسم کلنگ‌زنی آب‌شیرین‌کن که با حضور دانیال محبی استاندار سیستان و بلوچستان سیستان انجام شد، گفت: این پروژه توسط بخش خصوصی و با ظرفیت 100 هزار مترمکعب در روز، 44 کیلومتر خط انتقال با سرمایه‌گذاری 48 میلیون دلار ارزی و 395 میلیارد تومان ریالی بخش عظیمی از آب شرب و صنعتی مورد نیاز نه‌ تنها شهرستان چابهار، بلکه استان را تامین خواهد کرد.

وی افزود: فاز نخست این پروژه با ظرفیت 70 هزار مترمکعب در روز طی 24 ماه به بهره‌برداری خواهد رسید. اجرای این پروژه به دلیل کمبودهای شهرستان چابهار در زمینه تامین آب شرب بهداشتی، از اهمیت زیادی برخوردار است.

با این اتفاق به‌ نظر می‌رسید وزارت نیرو دست‌کم برای مردم شهر چابهار ناچار شده به یک سرمایه‌گذار تضمین خرید بدهد اما دو ماه پس از کلنگ‌زنی این پروژه خبرها و منابع رسمی و غیررسمی از عدم تضمین خرید وزارت نیرو خبر می‌دهدند.

این پروژه که در روستای رمین واقع در آب‌های اقیانوسی شرق چابهار واقع است قرار بوده با تضمین خرید شرکت مهندسی آب‌ و فاضلاب وزارت نیرو بخش مهمی از نیاز آبی بی‌آب‌ترین شهر ایران، چابهار، و هم‌چنین بلوچستان را تامین کند که وزارت نیرو و مشخصاً شرکت مهندسی آب و فاضلاب وزارت نیرو به آن‌ عدم تضمین خرید داد و سرمایه‌گذار هم به ناچار برای پروژه خود مشتریان خصوصی مانند شرکت‌ها و صنایع پیدا کرد.

در همین رابطه خبرگزاری تسنیم موضوع را با شرکت آب‌ و فاضلاب شهری سیستان و بلوچستان در میان گذاشت که این شرکت خبرنگار تسنیم را به مدیرکل جذب و حمایت از سرمایه‌گذاری استانداری سیستان و بلوچستان ارجاع داد.

ماندانا زنگنه مدیرکل جذب و توسعه سرمایه‌گذاری استانداری سیستان و بلوچستان در گفت‌وگو با تسنیم می‌گوید: این پروژه مجوزی از دولت برای خرید تضمینی آب را ندارد و طرف قرارداد آن بخش خصوصی و فروش آب به صنعت است. دولت به‌ دلیل محدودیت‌های اعتباری و تشریفات و مجوزهایی که باید طی شود به این پروژه آب‌شیرین‌کن تضمین خرید نداده است.

وی در عین حال می‌افزاید: البته امکان دارد بعدها با توجه به محدودیت‌هایی که چابهار در آب دارد، دولت و شرکت مهندسی آب‌ و فاضلاب صلاح بداند و از این پروژه آب خرید کند اما در حال حاضر تضمینی به این آب‌شیرین‌کن داده نشده است.

مدیرکل جذب و توسعه سرمایه‌گذاری استانداری سیستان و بلوچستان درباره دلیل عدم تضمین خرید وزارت نیرو شرکت مهندسی آب و فاضلاب، می‌گوید: آب و فاضلاب یک سیستم دولتی است و باید تشریفات اداری آن برای تضمین خرید طی شود، اگر مجوزی هم صادر شود تشریفات دارد و باید مناقصه‌ای برگزار شود و همه قیمت بدهند و در نهایت یک نفر انتخاب شود که این پروسه برای این آب‌شیرین‌کن انجام نشده است.

با این رفتارها بی‌عدالتی گسترش می‌یابد

معین‌الدین رئیس شورای اسلامی شهرستان چابهار می‌گوید: با این رفتارها چگونه می‌شود از ناامیدی مردم از طرح‌های توسعه‌ای در قلب طرح استراتژیک توسعه سواحل مکران جلوگیری کرد؛ وقتی می‌بینند که یک مشتری پولدار صنعتی می‌آید آنجا و به او آب داده می‌شود اما شهروند چابهاری و روستانشین رمینی و بریسی آب ندارد و حتی یک متر لوله‌گذاری هم در روستایش نشده است؛ آیا این احساس دوگانه تولید اشکال نخواهد کرد؟ آیا بی‌عدالتی را گسترش نمی‌دهد؟

وی در گفت‌وگو با تسنیم می‌افزاید: محور توسعه انسان است، چابهار وقتی می‌تواند به وظایف ملی و بین‌المللی خود عمل کند و توسعه یافته شود که شاخص‌های زندگی در آن توسعه یابد؛ بدون آب و برق با حاشیه‌نشینی سرسام آور قطعا چابهار توسعه نمی‌یابد.

رئیس شورای اسلامی شهرستان چابهار تصریح می‌کند: برای ما عجیب است چرا وزارت نیرو با وجود داد و فریادهای مکرر ما، همچنان ندای تشنگی ساحلنشینان چابهاری را نمی‌شود و با وجود ظرفیت بی‌بدیل آب‌های عمان به آب‌شیرین‌کن‌ها تضمین خرید نمی‌دهد.

هرچه باشد، احداث آب‌شیرین کن پروژه‌ای تایید شده و کارشناسی برای عبور از بحران آبی است؛ روشی که هم‌اکنون عمده کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس و عربستان از آن برای تامین آب شرب و صنعتی خود استفاده می‌کنند. معضل فراگیر و جدی آب و عدم ورود و عزم جدی به آن علی‌رغم اهیمت راهبردی چابهار در سیستان و بلوچستان به عنوان مرکز یکی از استراتژیک‌ترین طرح‌های آینده اقتصاد ایران، توسعه سواحل مکران، خود به خود ذهن را به سمت مافیا می‌برد، مافیای آب!

گزارش از سیدامیرحسین عظیمی

انتهای پیام/ن